HoREA hoan nghênh Sở TN-MT TP.HCM đã trình UBND thành phố dự thảo “Quy định về quy chế phối hợp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”, để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ với Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 09/08/2018 của UBND thành phố.
 |
| HoREA góp ý về chính sách tái định cư để chống lãng phí, và phù hợp với lòng dân |
HoREA góp ý vào dự thảo trình lên UBND TP.HCM cần phải tổ chức công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Hiện tại, Luật Đất đai chưa có quy định về “công tác điều tra xã hội học” trong quá trình thực hiện công tác thu hồi, bồi thường và hỗ trợ, tái định cư.
Công tác điều tra xã hội học là cần thiết
Thông qua Luật Đất đai 2013, tại khoản 1 điều 67, Điều 69 (khoản 1a, 2a, 3b), Hiệp hội nhận thấy tinh thần của Luật Đất đai là cơ quan có thẩm quyền phải thông báo thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến người dân trong khu vực có đất thu hồi, để người dân hiểu rõ chủ trương và tham gia trao đổi dân chủ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, cũng như các nghĩa vụ của mình khi Nhà nước thu hồi đất.
Tuy nhiên, Luật Đất đai chưa có quy định về công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất và xuyên suốt quá trình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Thực hiện tốt công tác điều tra xã hội học sẽ giúp cho cơ quan Nhà nước nắm vững nhu cầu, hoàn cảnh, sinh kế, kể cả tâm tư, nguyện vọng của người có đất bị thu hồi, giúp cho việc thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được sát thực tế và phù hợp với nhu cầu của người dân, tránh được tình trạng dư thừa nhà tái định cư như trong những năm gần đây. Điều cần lưu ý trong quá trình thực hiện, đó là người có đất thu hồi thường có thể thay đổi ý kiến theo thời gian.
Do vậy, Hiệp hội kiến nghị bổ sung vào Dự thảo nội dung quy định công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất và xuyên suốt quá trình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, để thống nhất với quy định tại Điều 38 Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 9/8/2018 của UBND TP. Hồ Chí Minh.
Đẩy mạnh công tác hỗ trợ tái định cư
Về hỗ trợ tái định cư và hỗ trợ chỗ ở tạm (tạm cư) trong thời gian chờ tái định cư tại chỗ, theo đó về hỗ trợ tái định cư người có đất ở bị thu hồi:
Hiệp hội ủng hộ Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 09/08/2018 của UBND TP. Hồ Chí Minh Ban hành Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đã quy định suất tái định cư tối thiểu là 30 m2 căn hộ chung cư, hoặc 45 m2 nền nhà để hỗ trợ cho đối tượng tái định cư. Nếu có chênh lệch giữa giá trị căn hộ, nền đất hộ dân được bố trí với số tiền hộ dân nộp lần đầu thì sẽ được trả góp với thời hạn tối đa là 15 năm và được tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn; Trường hợp có khó khăn khi đến nơi ở mới chưa có việc làm ổn định thì được chậm trả tiền mua nhà hoặc hoãn trả tiền thuê nhà trong thời hạn không quá 5 năm.
 |
| Nhiều khu tái định cư Bình Khánh tại TP.HCM đang bỏ trống, xuống cấp nghiêm trọng do vướng mắc về chính sách tái định cư cho người dân |
Căn cứ Khoản (1.a) Điều 79 Luật Đất đai quy định khi Nhà nước thu hồi đất ở thì người sử dụng đất được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở, hoặc được bồi thường bằng tiền, và xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân, Hiệp hội đề nghị bổ sung dự thảo quy định về 03 phương thức tái định cư để người dân lựa chọn như: Tái định cư tại chỗ là tốt nhất vì gắn liền với sinh kế và các mối quan hệ xã hội của người dân; Tái định cư nơi khác, trước hết cần ưu tiên tái định cư trong phạm vi cùng quận, huyện; Trường hợp bất khả kháng thì bố trí tái định cư ở quận, huyện liền kề; Hoặc người dân đề nghị được nhận tiền và tự lo tái định cư. Đồng thời, Hiệp hội đề nghị quy hoạch khu tái định cư phải có đầy đủ tiện ích, dịch vụ, kết nối giao thông thuận tiện, tạo được một số việc làm tại chỗ cho cư dân.
Đối với chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất và nhu cầu bố trí chỗ ở tạm (tạm cư) trong khi chờ tái định cư tại chỗ, các quy định của Luật Đất đai đặt trên cơ sở yêu cầu phải xây dựng trước khu tái định cư, để khắc phục tình trạng trước đây, người dân bị thu hồi đất ở, nhà ở nhưng không được kịp thời bố trí tái định cư; hoặc bố trí chỗ ở tạm thời (tạm cư) kéo dài.
HoREA nhận thấy các quy định này chưa đáp ứng được các trường hợp người dân lựa chọn tái định cư tại chỗ khi thực hiện các dự án xây dựng lại chung cư cũ hư hỏng; hoặc chỉnh trang khu vực nhà trên và ven kênh rạch; hoặc chỉnh trang khu phố lụp xụp. HoREA góp ý các trường hợp yêu cầu tái định cư tại chỗ này đòi hỏi phải bố trí tạm cư trong thời gian chờ xây dựng mới nhà tái định cư.
Ngoài ra HoREA góp ý lên UBND TP.HCM xem xét về vấn đề nâng cao chất lượng các cuộc họp trực tiếp với người dân trong khu vực cóđất thu hồi, để có cơ sở vững chắc xây dựng chính sách và phương án bồi thường, hỗtrợ, tái định cư sát thực tế và đáp ứng đúng nhu cầu của người dân.
