Kể chuyện dân gian

LTS: Trong dân gian có kho tài nguyên truyện kể không bao giờ cạn mà nhiều người ví đó như niêu cơm Thạch Sanh. NNVN mở chuyên mục "Kể chuyện dân gian" nhằm giới thiệu đến bạn đọc những câu chuyện chưa được biết đến rộng rãi do chính các nghệ nhân, người dân khắp các vùng quê kể lại. Để chuyên mục thêm phong phú, bạn đọc có thể gửi bài tham gia qua địa chỉ email:baonnvn@hn.vnn.vn.

Con giải khổng lồ

Con giải không phải là vật huyền thoại, huyễn hoặc chỉ có trong truyện dân gian, qua những lời dọa ma trẻ nít. Thực tế đã từng những con giải khổng lồ ở hồ Quỳnh Lâm, tỉnh Hòa Bình và người dân không chỉ bắt được có một mà đến ba con. Anh Nguyễn Văn Nở 50 tuổi, dân Mường xóm Mát (xã Dân Chủ, TP Hòa Bình) chính là một trong sáu thanh niên bắt được con vật này.

Anh kể: Hồ Quỳnh Lâm trước đây rộng lắm, chiếm đến 1/3 TP Hòa Bình, nó còn thông ra cả sông Đà, giờ là ngòi Ba Chạc. Trong hồ đa số là cây lau, sậy to như ngón tay, ngón chân, ken dầy đến nỗi thuyền bè không vào được. Thò chân xuống hồ đỉa bâu đen luôn, lòng hồ đầy trăn rắn, ai yếu vía không dám vào. Hồi đó ở hồ này có loài chim kíp mỏ đỏ, trông giống như con cuốc, con gà đồng nhưng to hơn toàn ra cắn lúa của HTX, xã phải cử người ra đuổi suốt. Nói về chuyện con giải, ở xóm Lau Nghĩa từng bắt được con giải to đến 1,5 tạ đem nấu cao.

Một ông cắt tóc tên là Học ở xóm Tân Lạc lúc đi câu vào mùa nước lớn cũng bắt được con giải nặng 84 kg. Năm 1993, sáu anh em chúng tôi gồm tôi và Nguyễn Văn Xứng, Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Văn Việt, Nguyễn Văn Quang, Nguyễn Văn Binh đi làm thuê cho ông Bàn ở xóm Lau. Tôi là tổ trưởng. Hồ lúc đó đã bị chia cho nhiều hộ để cải tạo nuôi cá. Cụ thể công việc làm thuê là dùng cưa cắt lớp rễ sậy cả ngàn, cả vạn năm mọc dày hàng mét. Chúng dày đến nỗi không chỉ người mà trâu bò nhiều đoạn đi lại thoải mái trên mặt nước được. Hôm đó mới cưa được một lớp cỏ, lưỡi đã bị cùn, tôi ra chợ Phương Lâm mua rũa về tới nơi đã tầm chiều.

 Về nghe anh em xôn xao bảo có con ba ba to bằng vành nón ở trong hồ. Tò mò quá, cả nhóm chúng tôi không ngủ mà thức để rình. Tới tầm 12 giờ nó nổi lên. Nước hồ lúc đó tới ngực, Xứng một tay bấu rễ sậy một tay sờ vào người con giải. Nó ngoạm luôn vào hai ngón tay, phải ra trạm xá xã khâu. Chúng tôi vẫn rình, chừng hai giờ sáng, phát hiện nó ngoi lên thở, thấy đầu to bằng cái phích nước, tôi bảo thằng cháu Minh: “Thấy chưa, sao mày bảo nó chỉ to bằng cái nón cơ mà”. Hồi sau nó nổi hết lên, cha mẹ ôi, to như cái thuyền, bơi như vịt.

Bởi lẽ hồ Quỳnh Lâm đã bị chia thành nhiều cái ao giao cho dân. Những cái ao được đắp bờ xung quanh nên con giải không thể thoát ra nổi. Bơi mệt, nó nổi lên qua chỗ mặt nước đã dọn sạch rễ cỏ. Tôi cầm chiếc cào ba răng đập mạnh vào lưng, đau qúa nó lặn xuống, nửa tiếng sau lại nổi lên. Thằng Minh cầm cái lao bắt cá phóng một nhát vào mai con giải lại lặn xuống, rúc vào đám cỏ.

Biết nó đã bị thương, chúng tôi quyết định liều, tránh phía đầu nó rồi hô nhau cùng luồn tay xuống dưới mai, lật ngửa lên. Nó không di chuyển được, nhưng những cái chân có móng sắc nhọn đạp như ngựa đá ra tứ phía, cào vào gân bàn chân tôi tưởng đứt, máu chảy ròng ròng. Cố nhịn đau, tôi tháo sợ dây dù vẫn dùng để buộc cái dao vào người lúc đi nương chập đôi lại, buộc chéo chân trước chân sau của con giải rồi buộc vào cái lao, cắm chặt lên bờ để nó không chạy được. Chờ mặt trời ló lên, chúng tôi gọi công nông ra chở con giải về để ở sân nhà ông Việt trong xóm.

Thấy đông người, nó nằm im, thò đầu, mắt to như cái chén. Chẳng biết ai mách mà ông Cốc, Bí Thư Tỉnh ủy, ông Điệu, Chủ tịch tỉnh, khi đó biết tin, đánh xe đến bảo: “Con giải này là của quốc gia. Bà con cho chúng tôi nhận lại” rồi sai người lật hết ghế sau của chiếc U oát lên để lấy chỗ cho con giải nằm chở đi. Con giải cân được 121 kg. Được tỉnh hỗ trợ 10 triệu đồng công bắt mà phải đi lấy làm ba đợt mới xong. Lúc đầu con giải được đem ra nhà sàn của bên thủy sản sau đó chuyển sang Cty Du lịch tỉnh.

Trong lúc rình con giải, anh Quang ngủ thiếp đi, bỗng con giải trồi dậy từ lòng hồ, thở phì hơi một cái hệt như con trâu mộng thở khiến Quang sợ mất vía nằm ốm ở nhà 2-3 tháng phải mời thầy cúng mời hồn về được. Con giải da như da trâu, đầu như đầu rắn, mắt như mắt lươn, móng như móng hổ, tay như tay gấu, trông hãi lắm dù dăm ba con con chúng tôi vẫn bắt được thường xuyên. Xưa đánh vó, nơm vẫn bắt được những con to thì bằng khay đĩa, nhỏ thì nhiều hơn. Chúng cũng hay trờ lên bãi cát ở suối Cầu Tre đẻ, dân bắt được luôn. Con to đem thịt, con nhỏ buộc vào dây cho trẻ con chơi.

Sau khi bắt con giải dân làng đồn là dễ bị sét đánh, hễ trời mưa trẻ con không dám lại gần chúng tôi vì sợ sét đánh lây. Có lần đang dắt trâu ngoài đồng, thấy cơn mưa, tôi sợ sét đánh quá bỏ cả trâu chạy lấy người.