Khẩn cấp bàn giải pháp phòng chống dịch tả lợn Châu Phi

+ Xây dựng các kịch bản ứng phó dịch như phòng chống thiên tai

+ Siết chặt các tuyến cửa khẩu, hải cảng, cảng hàng không quốc tế

Theo Bộ NN-PTNT, tính đến ngày 27/2, bệnh DTLCP đã xảy ra tại 6 tỉnh, thành trên cả nước, gồm Hưng Yên, Thái Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Nội và Hà Nam, với tổng số lợn bị mắc bệnh và tiêu hủy gần 2.400 con. Hai địa phương mới nhất có bệnh DTLCP gồm Hà Nam và Hà Nội.
 

Nhiều vướng mắc trong phòng chống dịch

Đánh giá về những khó khăn trong công tác phòng chống DTLCP, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng: Theo nghiên cứu của các chuyên gia thú y Ba Lan cho thấy, có đến 74% trường hợp bệnh DTLCP xâm nhiễm vào các trại chăn nuôi lợn của nước này là do chưa kiểm soát chặt chẽ, nhất là quy trình sát trùng người và phương tiện vào các trang trại chăn nuôi lợn... Đây cũng là thực trạng lo ngại tại Việt Nam.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo tại cuộc họp

Bên cạnh đó, lượng khách đi du lịch từ các nước qua đường bộ, đường hàng không và đường biển vào Việt Nam rất lớn, trong đó khách từ các nước Châu Á thường có thói quen mang theo thực phẩm có chứa thịt lợn nên có thể đưa mầm bệnh DTLCP vào (tương tự như đã phát hiện tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Đài Loan...). Bên cạnh đó, do bệnh DTLCP không lây nhiễm và gây bệnh ở người, nên nhiều người dân vì lợi ích trước mắt, vì giá lợn hơi các tháng cuối năm cao nên không quan ngại dịch bệnh, vẫn buôn bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ lợn chết, lợn bệnh, lợn không rõ nguồn gốc làm cho dịch bệnh lây lan, khó kiểm soát...

Về cơ chế phòng chống dịch, Bộ NN-PTNT cũng cho rằng, hiện nay, mức giá hỗ trợ đối với lợn buộc phải tiêu hủy vì dịch bệnh theo quy định là 38.000 đồng /kg lợn hơi, thấp hơn so với giá thị trường. Nhiều nơi, địa phương chỉ hỗ trợ khoảng 27.000 đồng/kg, trong khi thời gian hỗ trợ kéo dài nhiều tháng, thủ tục hỗ trợ nhiều vướng mắc vì quy định người chăn nuôi phải đăng ký và có xác nhận của chính quyền, nhưng thực tế các nội dung này không khả thi, dẫn đến để làm thủ tục hỗ trợ mất nhiều thời gian, người dân bán chạy lợn bệnh, lợn nghi bệnh.

Về chế độ thù lao cho cán bộ phòng chống dịch, nhiều địa phương không bố trí kinh phí trả thù lao hoặc có bố trí nhưng mức trả rất thấp so với chi phí thực tế, dẫn đến tình trạng ngại hoặc không tham gia triển khai các hoạt động phòng, chống, nhất là khi cần phải thực hiện trong thời gian dài.

Mặt khác, việc nguồn nhân lực của ngành thú y bị cắt giảm cơ học trong thời gian qua do tinh giản biên chế của hệ thống thú y các cấp, dẫn đến tình trạng vừa không đủ người, vừa không có đủ công chức để thực hiện việc kiểm dịch động vật, cũng như các hoạt động thú y khác... Trước tình hình này, Bộ NN-PTNT đề xuất Chính phủ xem xét, đề xuất Ban Bí thư có nghị quyết chỉ đạo các bộ, ngành và tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ duy trì hệ thống thú y các cấp theo đúng quy định của Luật thú y (đối với địa phương đã tổ chức sáp nhập cơ quan thú y các cấp với các cơ quan khác)...
 

Sẵn sàng ứng phó

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường lo ngại: DTLCP đang có nguy cơ ảnh hưởng nặng nề đến một ngành hàng lớn của ngành nông nghiệp nước ta là chăn nuôi lợn, nếu không quyết liệt khống chế thì nguy cơ nhiều năm sau có thể mới hồi phục được. Bộ trưởng nhận định, theo quy luật chung, dịch bệnh phải lên cực điểm, sau đó mới đi xuống. Vì vậy, hiện đang là giai đoạn dịch có nguy cơ tiếp tục bùng phát trên diện rộng. Vì vậy, việc ứng phó với dịch cũng phải sẵn sàng theo tinh thần ứng phó với bùng phát trên diện rộng. Các lực lượng như công an, quân đội phải chuẩn bị tình thế, phương án ứng phó như thiên tai nếu dịch diễn biến phức tạp thời gian tới.

Dịch tả lợn Châu Phi đang tiếp tục lan rộng rất nhanh chóng ra nhiều tỉnh thành (trong ảnh: Đoàn công tác Bộ NN-PTNT kiểm tra công tác phòng chống DTLCP tại Thanh Hóa)

Bộ trưởng đề nghị các đơn vị, địa phương, bộ ngành liên quan phải tiếp tục siết chặt nguy cơ xâm nhiễm DTLCP từ biên giới, tránh tư tưởng “dịch đã có rồi thì ngăn làm gì!?”. Bởi hầu hết khu vực các tỉnh biên giới là chăn nuôi nhỏ lẻ, “xôi đỗ”, khi đã xâm nhiễm thì rất khó khống chế. Theo đó, Bộ trưởng đề nghị tất cả các tuyến biên giới, gồm hải cảng, cửa khẩu, cảng hàng không quốc tế đều phải siết chặt, ngăn ngừa các nguy cơ lây lan của DTLCP vào Việt Nam, nhất là các sản phẩm từ thịt lợn mang theo du khách đến từ các quốc gia đã có DTLCP.

Về hỗ trợ tiêu hủy, Bộ trưởng đề nghị UBND các tỉnh chủ động có phương án bố trí kinh phí, chủ động gỡ các vướng mắc trong cơ chế hỗ trợ tiêu hủy, với quan điểm lợn bị bệnh tiêu hủy phải được hỗ trợ tới tay người dân bị thiệt hại một cách nhanh nhất, hợp lí nhất, không để tình trạng lợn tiêu hủy mấy tháng sau mới có tiền hỗ trợ. Có như vậy, người dân mới yên tâm, chủ động khai báo khi có dịch, tránh bán chạy lợn bệnh... Bên cạnh đó, cơ chế giá hỗ trợ tiêu hủy nên đề mức giá cụ thể theo hướng phân loại đối tượng khác nhau thì giá hỗ trợ khác nhau (ví dụ giá hỗ trợ lợn nái, lợn con, lợn đực... có mức hỗ trợ khác nhau cho phù hợp).