“Khóc tàu” ngày áp Tết

Thuyền của ngư dân chuẩn bị cho dịp đánh bắt hải sản ngày Tết.

Hệ lụy do giá vàng và xăng dầu tăng đang tác động nhiều chiều đến mọi mặt của đời sống xã hội, nhưng với bà con ngư dân – những người quanh năm bám biển ngày đêm thì sự tác động này lại vô cùng to lớn. Trong khi, năm cũ sắp hết, Tết nhứt đang hối thúc đến từng mạn thuyền thì bà con vẫn đang phải chật vật với trăm nỗi lo rối vò như bong bóng.

Chi phí tăng, sản lượng giảm

Cảng cá Cửa Hội (Nghệ An) từ trước đến nay vẫn được xem là cảng cá lớn nhất vùng biển xứ Nghệ, hàng ngày nơi đây có hàng chục, thậm chí là hàng trăm tàu thuyền lớn có, bé có trong tỉnh lẫn ngoài tỉnh cập cảng đổ cá cho ngư dân. Tuy nhiên, thời gian gần đây, giá xăng dầu tiếp tục leo thang đã khiến cho mật độ ra khơi của các thuyền cá ở đây giảm nhiều. Ông Trần Quảng – một ngư dân than thở: “Đối với tàu lớn, chi phí cho mỗi chuyến ra khơi không dưới 120 triệu đồng, tàu nhỏ cũng xấp xỉ cả trăm trăm triệu đồng. Trong khi trở về chỉ thu lại cả vốn lẫn lãi chưa được một nửa số vốn bỏ ra. Đó là chưa kể gặp phải hôm mưa gió, biển động thì coi như trở về trắng tay”.

Ngư dân Lê Thị Nguyên cho biết thêm: “Giá dầu lại tăng thêm 1.000 đồng/lít nên việc ra khơi hay không ra lúc này cần phải tính toán thật kỹ, không thể liều được”. Theo nhẩm tính của chị này, mỗi chuyến ra khơi (từ 17-20 ngày) tốn tầm 8.000 lít dầu, giá xăng dầu tăng kéo theo mỗi chuyến như thế tăng thêm từ 10 – 15 triệu đồng. Trước tình hình đó, nhiều ngư dân chọn giải pháp cho tàu thuyền đắp chiếu nằm bờ, một số khác cho thuyền đánh bắt ở các vùng gần bờ. Giá xăng dầu tăng, thiết yếu giá nhiều mặt hàng tiêu dùng khác cũng tăng theo. Tuy nhiên, theo bà con ngư dân thì cái mà họ lo ngại nhất là hải sản biển đang ngày một khan hiếm, trữ lượng ngày càng giảm mà ngư trường cũng xa hơn. Trong khi đó, giá bán sản phẩm hầu như giữ nguyên, hoặc có tăng cũng không đáng kể, không đủ để bù đắp chi phí và trang trải tiền thuê công nhân.

Không những thế, trước đây, mặc dù có khó khăn chút đỉnh nhưng bà con ngư dân vẫn còn được các chủ vựa thu mua cá cho tạm ứng tiền trước mỗi chuyến ra khơi. Thế nhưng, từ ngày giá dầu tăng, nhiều ngư dân đã không được tạm ứng tiền để ra khơi nên khó khăn chồng chất. Với một số hộ dân vay được tiền ngân hàng thì ngày đêm canh cánh nỗi lo tiền lãi ngân hàng, lãi mẹ lẫn lãi con thi nhau phát sinh. Với những hộ không vay được thì coi như dậm chân tại chỗ. Như trường hợp của anh Phan Hữu Trí phường Nghi Hải (Thị xã Cửa Lò), từ mấy đời nay gia đình anh sống nhờ vào sóng nước, chắt bóp mãi mới mua được cặp thuyền có công suất 800 CV. Mới đây, cần tiền để bảo dưỡng, chuẩn bị cho những chuyến ra khơi áp Tết nhưng chạy vạy mãi phía ngân hàng không cho vay vốn, gia đình anh đành ngậm ngùi nhìn tàu nằm bờ trong khi lẽ ra thời điểm này đã khởi động những chuyến ra khơi phục vụ cho thực phẩm những ngày Tết đang đến gần.

Tự cứu mình

Trước những khó khăn đó, nhiều nơi trên địa bàn tỉnh đã có những sáng kiến tương hỗ nhau trong quá trình ra khơi nhằm giảm bớt chi phí, giá thành. Một trong những sáng kiến đó là mô hình “tổ thuyền liên kết khai thác hải sản” của Hội Nông dân Thị xã Cửa Lò nhằm đối phó với tình hình tăng giá và hạn chế rủi ro trên biển. Đây cũng là mô hình dự kiến sẽ được áp dụng chủ yếu cho những chuyến ra khơi đánh bắt hải sản trong dịp Tết nguyên đán này. Theo ông Nguyễn Hữu Loan – Chủ tịch Hội Nông dân Thị xã Cửa Lò thì trong cơn chật vật vì bão giá, các chi hội ngư nghiệp làm nghề cá ở các phường đã thành lập các tổ thuyền, mỗi tổ từ 3 – 5 chiếc. Khi xuất phát chỉ cần một thuyền nổ máy sẽ kéo theo các thuyền khác, ra đến ngư trường các thuyền tỏa đi khai thác. Phạm vi khai thác nếu không vượt quá 30 hải lý thì các thuyền liên lạc với nhau để gom sản phẩm lại, chỉ một thuyền chở vào bờ còn các thuyền khác vẫn tiếp tục công việc của mình giữa biển khơi. Cách làm này vừa giảm được thời gian, chi phí xăng dầu, và quan trọng hơn là tránh được rủi ro khi đi biển, nhất là những mùa biển động.

Một ngư dân ở phường Nghi Hòa (Tx.Cửa Lò) cho biết thêm, trước đây khi xăng chưa tăng giá, mỗi chuyến đi về tốn khoảng 1,2 triệu tiền dầu. Giờ đây, tham gia vào “tổ thuyền liên kết”, họ đã tiết kiệm chi phí cho mỗi chuyến ra khơi bằng cách ở lại ngư trường thêm 2 -3 ngày. Nhờ vậy, ngư dân mới có thể chống chọi với những chật vật bởi những lần xăng dầu tăng giá.

Cùng với giá vàng, giá xăng dầu tăng cao đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Không chỉ ngư dân méo mặt mà sức nặng lo toan đang ghì chặt lên người tiêu dùng. Trong đó, khổ nhất vẫn là người nghèo.