Mác 16+ (phim chứa nội dung bạo lực hoặc nhạy cảm, cấm khán giả dưới 16 tuổi) đang được các nhà làm phim Việt rầm rộ gắn lên những bộ phim gần đây như “Đoạt hồn”, “Mất xác”, “Scandal 2”, “Bước khẽ đến hạnh phúc”, “Lạc giới”, “Hương Ga”...
Phân loại khán giả
Một hệ thống phân loại phim là điều mà nền điện ảnh nước nhà đang mơ tới khi hướng đến hai chữ "chuyên nghiệp".
Hệ thống này có vai trò sắp xếp phim phù hợp từng đối tượng khán giả dựa trên những yếu tố như tình dục, khỏa thân, bạo lực ngôn từ và hành động tục tĩu, sử dụng chất gây nghiện và một số nội dung người lớn khác.
Tuy nhiên, nếu như các nước khác có một hệ thống phân loại phim theo độ tuổi khán giả khá kỹ càng tới 5 - 6 loại thì ở Việt Nam, chỉ có 2 phân loại - trên và dưới 16 tuổi.
Một điều khiến nhiều người băn khoăn là khi đã được dán nhãn khuyến cáo "cấm khán giả dưới 16 tuổi" thì việc kiểm soát độ tuổi khán giả sẽ được làm chặt chẽ tới đâu hay chỉ là một động thái gây tác dụng "kích cầu" vì đánh vào tâm lý tò mò của khán giả, nhất là khán giả trẻ.
Bởi trò đời thường là hễ cái gì có dán nhãn "cấm" sẽ càng gây tò mò nhiều hơn.
Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần, thành viên Hội đồng Thẩm định phim Quốc gia, cho biết: “Nguồn phim ra rạp hiện đang được kiểm soát khá chặt chẽ. Tuy nhiên, ra đến rạp rồi có kiểm soát được đối tượng khán giả xem hay không lại là vấn đề rất phức tạp.
Sự phức tạp và lỏng lẻo trong công tác phát hành vé thường khiến cho nhiệm vụ chính của cái mác 16+ trở nên vô hiệu. Và thật ra thì các nhà làm phim cũng không quá quan tâm tới điều này”.
Vào năm 2007, “Mười” đã trở thành một trong những phim Việt đầu tiên trong lịch sử điện ảnh Việt Nam được dán nhãn 16+. Hội đồng Thẩm định phim Quốc gia đánh giá phim này có nội dung không phù hợp, có nhiều cảnh kinh dị, máu me. Sau khi chỉnh sửa vài lần mới được ra rạp.
Và tính đến tháng 10/2014, Việt Nam đã có khoảng gần 20 bộ phim nội địa dán nhãn 16+ khác như: “Bẫy rồng”, “Trung úy”, “Bi, Đừng sợ!”, “Giữa hai thế giới”, “Săn đàn ông”, “Đường đua”, “Mất xác”, “Đoạt hồn”, “Bước khẽ đến hạnh phúc”, “Lạc giới”, “Hương Ga”…
Chiêu trò câu khách?
Về bản chất, cảnh nóng và bạo lực có thể coi là những gia vị để tăng thêm độ hấp dẫn cho bộ phim cũng như “kịch tính” cho nhân vật. Và khi thứ gia vị đó không được nêm nếm đúng mức, bộ phim sẽ trở thành “thảm họa”, thậm chí là bị cấm chiếu.
Ngay từ poster, “Lạc giới” - một phim vừa ra rạp vào trung tuần tháng 10 đã tung hình ảnh hứa hẹn nóng bỏng của một cuộc tình tay ba với đề tài song tính.
Hay như bộ phim hiện đang làm mưa làm gió trên truyền thông là “Hương Ga” do Trương Ngọc Ánh thủ vai đã chính thức được gắn mác 16 + đang thu hút sự quan tâm của khán giả. Nhà sản xuất đang cố gắng tạo sự chú ý bằng trailer phim chủ yếu là những cảnh đánh đấm, hãm hiếp và tình dục.
Khảo sát một số phim như “Bước khẽ đến hạnh phúc”, “Hiệp sĩ mù”, “Lạc giới”…, nếu so với thước đo phổ biến từ các phim nhập ngoại, dán nhãn 16+ chưa thực sự “xứng tầm”.
Một vài cảnh quay hành động thuộc dạng “giang hồ vặt” hay những cảnh nóng nửa vời vẫn chưa phải là “lệch chuẩn” so với đại đa số khán giả dưới 16 tuổi. Nhưng các nhà làm phim vẫn gán mác này vào cho phim của mình nhằm phục vụ công tác truyền thông là chính.
“Có sex hay sốc cũng chỉ phục vụ cho mục đích thương mại là phần nhiều, yếu tố nghệ thuật vẫn chưa phải là lí do xuất hiện của những cảnh quay đặc biệt trên”, đạo diễn Nguyễn Hữu Phần khẳng định.
Và yếu tố 16+ đang có xu hướng trở thành điểm nhấn để các nhà sản xuất quảng bá cho bộ phim của mình. Những bài viết mô tả chi tiết các cảnh nóng hay những trailer đầy rẫy những cảnh bạo lực được coi như một vũ khí tạo sự tò mò cho khán giả.
Và, không ít khán giả đến rạp theo dõi bộ phim chỉ vì cái mác “cấm trẻ em” ấy của phim. Nó khiến cho nội dung và thông điệp của phim bị mờ đi trước “lực hấp dẫn” của yếu tố 16+. Đây là điều tối kỵ đối với nghệ thuật. Bởi khi cái dung tục chiếm ưu thế thì mọi giá trị nghệ thuật sẽ chỉ là con số không tròn trĩnh.
| Thẩm định “nháp” “Với những phim dán nhãn 16+ ở Việt Nam thì yếu tố 16+ trong mỗi phim có mức độ rất khác nhau, thậm chí vênh nhau khá nhiều. Điều này cũng dễ hiểu bởi “chuẩn” về yếu tố 16+ của điện ảnh nước ta khá mơ hồ. Vì điều này nên trước đây việc đưa yếu tố này vào phim được xem như là đánh bạc. Bởi nếu các nhà làm phim “ngơ ngác” thì nhiều khi lãnh hậu quả rất khốc liệt là cấm chiếu! Vì độ “co giãn” lớn như vậy, nên bây giờ các hãng phim tư nhân, để “biết đường” ra rạp và kịp thời chỉnh sửa thường làm động tác “thẩm định nháp”, nghĩa là nhờ 2 - 3 thành viên trong Hội đồng Thẩm định phim Quốc gia xem bản dựng nháp trước. Những tư vấn này sẽ là cơ sở để chỉnh sửa phim và tiến tới duyệt phim chính thức. Chính chiêu bài này đang làm cho các nhà làm phim tự tin hơn trong việc khai thác cái mác 16+”, đạo diễn Nguyễn Hữu Phần cho biết. |
