Ngày 28/4, Tổng cục Thống kê đã tổ chức họp báo công bố Sách trắng HTX Việt Nam và Sách trắng Doanh nghiệp Việt Nam năm 2020.
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho biết, kinh tế hợp tác mà nòng cốt là HTX là thành phần kinh tế quan trọng, dần trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể đã trở thành chủ trương xuyên suốt và nhất quán của Đảng và Nhà nước.
Tổng cục Thống kê đã tổ chức họp báo công bố Sách trắng HTX Việt Nam và Sách trắng Doanh nghiệp Việt Nam năm 2020. Ảnh: Hưng Giang.
Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng đó, Đảng và Chính phủ đã có nhiều chính sách, tạo động lực thúc đẩy hợp tác xã phát triển và bước đầu đã mang lại kết quả tích cực đối với phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng, đòi hỏi kinh tế hợp tác xã cần đổi mới mạnh mẽ để thích ứng và phát triển.
Số lượng hợp tác xã tăng theo từng năm, phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền, chất lượng hoạt động được nâng lên. Các hợp tác xã từng bước hoạt động đúng bản chất, ngày càng tập trung hơn vào việc hỗ trợ kinh tế hộ thành viên thông qua cung cấp các dịch vụ hoặc việc làm cho thành viên, đặc biệt là hợp tác xã nông nghiệp.
Tổng cục Thống kê cho biết, số HTX thành lập mới năm 2018 trên phạm vi cả nước là 2.569 hợp tác xã, tăng 9,5% so với năm 2017. Theo địa phương, có 28/63 địa phương có tốc độ tăng số hợp tác xã thành lập mới năm 2018 so với năm 2017 cao hơn bình quân chung của cả nước (9,5%). Tổng số hợp tác xã hiện có thời điểm 31/12/2018 trên phạm vi cả nước là 22.861 hợp tác xã, tăng 8,8% so với thời điểm 31/12/2017.
Tại thời điểm 31/12/2018, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có số HTX đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh nhiều nhất với 7.033 HTX, chiếm 50,4% số lượng của toàn bộ khu vực HTX, tăng 5,3% so với cùng thời điểm năm 2017. Đồng thời, các HTX hoạt động trong khu vực này cũng thu hút nhiều lao động nhất với 78.461 người, chiếm 42,2% lao động của toàn bộ khu vực HTX. Năm 2018, doanh thu của khu vực này đạt 10.189 tỷ đồng, chiếm 11,5%, tăng 15,4%
Tuy nhiên, HTX khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chỉ thu hút 20.654 tỷ đồng, chiếm 9,1%, giảm 11,8% so với cùng kỳ năm 2017. Và khu vực này cũng chỉ đạt mức thấp nhất trong các khu vực kinh tế với 1,7 triệu đồng, dù có tăng 8,4% so với năm 2017.
Cũng theo Tổng cục Thống kê, HTX nông nghiệp trong những năm qua đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của nông sản Việt Nam; đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới ở các địa phương.
Sự đóng góp có hiệu quả của khu vực KTTT, kinh tế HTX vào thành tựu cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới thời gian qua được thể hiện ở các khía cạnh sau đây: Thứ nhất, nhờ có sự phát triển HTX nông nghiệp, nhất là các HTX nông nghiệp kiểu mới đã giúp cho liên kết chuỗi giá trị không ngừng được cải thiện, qua đó nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng sản phẩm nông nghiệp và thu nhập của cả người dân, doanh nghiệp, HTX, tạo ra các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa, các vùng nguyên liệu đáp ứng nhu cầu chế biến, thương mại và xuất khẩu nông sản; đã có 86,2% số xã có cơ sở chuyên chế biến nông, lâm, thủy sản.
Thứ hai, sự phát triển của các HTX kiểu mới đã góp phần thu hút được đầu tư phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển nông, lâm, thủy sản nói riêng. Nhiều HTX đã ứng dụng nhanh và hiệu quả khoa học công nghệ vào sản xuất.
Thứ ba, sự xuất hiện các mô hình hợp tác liên kết hết sức đa dạng và sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp đã tạo ra bước phát triển mới trong sản xuất, thúc đẩy sự hợp tác, liên kết giữa các hộ nông dân với nhau; qua đó phát huy tinh thần đoàn kết hỗ trợ cùng nhau phát triển trong nông thôn, kể cả những vùng trước đây được xem là khó khăn như miền núi phía Bắc, Bắc Trung bộ hay Đồng bằng sông Cửu Long.
Ông Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh: Phát triển các HTX kiểu mới trong nông nghiệp hiện nay có thể xem như giải pháp và công cụ để đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới hiệu quả và bền vững. Đổi mới, tổ chức lại sản xuất, phát triển HTX kiểu mới trong nông nghiệp là một trong 3 trụ cột, cùng với ứng dụng khoa học công nghệ và xây dựng hạ tầng sản xuất, để phát triển nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.
Trên cơ sở thực trạng phát triển hợp tác xã, Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm đề xuất 3 nhóm chủ thể chính. Đó là, nhóm giải pháp về cơ chế chính sách; nhóm giải pháp về vốn, lao động, thị trường và nhóm giải pháp về đổi mới cơ chế hoạt động.
Trong đó, nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách là tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật và chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã; rà soát, nghiên cứu, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định còn bất cập tại Luật Hợp tác xã năm 2012; đơn giản hóa các thủ tục hành chính (thành lập, đăng ký và giải thể hợp tác xã); khuyến khích mở rộng quy mô (số lượng thành viên, tỷ lệ vốn góp của thành viên, tài sản chung không chia…); thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã; tỷ lệ cung ứng dịch vụ bên ngoài thành viên; chế tài xử lý vi phạm luật… trên cơ sở tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012.
Ông Phạm Đình Thúy, Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp, Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra cần đẩy mạnh đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã gắn với phát huy vai trò làm chủ, tăng cường lợi ích của thành viên; xây dựng, tổng kết và nhân rộng mô hình hợp tác xã hoạt động hiệu quả sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP).
Bên cạnh đó, tăng cường vai trò, hiệu quả hoạt động của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; nghiên cứu cơ chế để tạo điều kiện cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tham gia thực hiện các dịch vụ công Nhà nước giao, ủy thác (kiểm toán, đào tạo, tín dụng, xúc tiến thương mại, công nghệ...).
Đồng thời, tăng cường hợp tác quốc tế về phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã; đẩy mạnh các hình thức hợp tác quốc tế phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã; tiếp thu kinh nghiệm tốt, kỹ thuật phát triển, thành lập và nâng cao năng lực trợ giúp tổ chức kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã...
