Việc lập bản đồ và giải trình tự bộ gen hoa sen giúp loài thực vật này ngày một trồng rộng rãi. Đồ họa: JMS
Theo đó, cơ sở dữ liệu của cây hoa sen mang tên Nelumbo Genome Database đã được công bố trên một tạp chí quốc tế chuyên ngành.
Nghiên cứu được cho là lần đầu tiên đầy đủ nhất về cây hoa sen được tiến hành từ tháng 12 năm 2019 dưới sự chủ trì của các nhà nghiên cứu thuộc Viện Kiến trúc Cảnh quan Vũ Hán phối hợp với Vườn Bách thảo Vũ Hán thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc. Cả hai cơ sở nghiên cứu này đều có nhiều kinh nghiệm và năng lực trong công tác việc nghiên cứu về cây hoa sen.
Sen được biết là một trong những loài thực vật có hoa sớm nhất trên Trái đất. Loài thực vật dưới nước này có sự phân bố khá rộng rãi.
Các nghiên cứu trước đây cho thấy, cây hoa sen mọc nhiều chủ yếu ở các nước Bắc bán cầu, sớm nhất là 140 triệu năm trước khi dương xỉ và khủng long thống trị hành tinh.
Ngoài bộ hoa của loài thực vật thủy sinh có những màu sắc rất đẹp này, nó còn có nhiều công dụng quan trọng, chẳng hạn như trồng làm cảnh quan và làm rau hoặc thảo dược.
Ngoài bộ hoa đẹp, các bộ phận khác của cây sen đều có giá trị. Ảnh: BMC
Đồng tác giả Yang Xingyu, Viện Kiến trúc Cảnh quan Vũ Hán, cho biết cơ sở dữ liệu này là tập hợp bộ gen hoa sen cập nhật nhất và chứa nhiều thông tin di truyền nhất từ trước đến nay.
Các bộ gen cây hoa sen thuần hóa có thể cho thấy tầm quan trọng về mặt nông học thông qua việc tăng cường khả năng chống côn trùng, cải thiện trọng lượng và kích thước hạt giống hoặc điều chỉnh kích thước thân rễ. Lịch sử thuần hóa của hoa sen nâng cao kiến thức của chúng ta về sự tiến hóa của cây trồng thủy sản lâu năm và tập dữ liệu thu được cung cấp cơ sở cho việc nhân giống có hỗ trợ bộ gen trong tương lai.
Người dùng toàn cầu có thể được tiếp cận việc giải trình và tìm kiếm gen thông qua cơ sở dữ liệu này hoàn toàn miễn phí, kể từ khi nó được xuất bản trực tuyến trên tạp chí Scientific Data vào tháng Giêng năm nay.
“Nguồn gen được cung cấp trong cơ sở dữ liệu sẽ tạo điều kiện cho các nghiên cứu trong tương lai về di truyền quần thể và nhân giống phân tử của hoa sen”, ông Yang cho hay.
Theo BMC Genomics, hoa sen (Nelumbo nucifera) là một loài thực vật thủy sinh có giá trị nông học, làm vườn, nghệ thuật và tôn giáo quan trọng. Sau khi thuần hóa hàng ngàn năm, hoa sen đã phân hóa thành ba loại chính được trồng gồm: sen hoa, sen hạt và sen lấy thân rễ. Mặc dù sự khác biệt về kiểu hình và di truyền dựa trên chỉ thị phân tử đã được nghiên cứu, tuy nhiên sự khác biệt về mức độ hoàn toàn về bộ gen giữa các loại sen khác nhau đến nay vẫn còn khá mơ hồ.
Các nghiên cứu trước đó về đặc điểm tiến hóa và thuần hóa của cây hoa sen, đã tổng hợp được 69 giống sen khác nhau, bao gồm 45 giống được trồng, 24 giống hoang dã.
Trong quá trình phát triển lâu dài của nền văn minh nhân loại, con người đã ghi nhận những đặc điểm sinh học độc đáo của hoa sen và phong cho loài cây này những ý nghĩa văn hóa cao đẹp.
Đặc điểm nổi tiếng nhất của hoa sen là chức năng tự làm sạch nguồn nước, giúp duy trì vẻ đẹp, mặc dù cây mọc trong ao hồ ô nhiễm tù đọng...Hoa sen còn được coi là một loài hoa linh thiêng trong Phật giáo, Ấn Độ giáo và Đạo giáo và biểu trưng cho sự duyên dáng, nhẹ nhàng và thanh khiết.
