Hôm qua (26/2), ngày thứ hai của phiên họp thứ 15, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã dành nhiều thời gian để cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú.
Nhiều ý kiến tán thành với nhiều vấn đề được dự kiến sửa đổi, bổ sung và cho rằng, đây đều là những vấn đề qua quá trình thực hiện cho thấy có những bất cập nhất định cần phải sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật QH Phan Trung Lý, một số nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung trong dự án Luật chưa thực sự tạo điều kiện cho người dân thực hiện quyền tự do cư trú của mình theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, ngược lại tạo thuận lợi nhiều hơn cho cơ quan quản lý nhà nước.
Riêng Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp QH Nguyễn Văn Hiện thì băn khoăn khi dự án Luật có nêu một số hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có quy định nghiêm cấm ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn đối với người lao động không làm việc tại doanh nghiệp đã ký hợp đồng để người này có thể nhập hộ khẩu vào thành phố. Ông Hiện lý giải: Quyền cơ bản của con người là phải được đăng ký thường trú. Vì vậy chỉ nên cấm những hành vi giả mạo điều kiện để đăng ký thường trú vào thành phố. Đồng tình với ý kiến này, ông Uông Chu Lưu, Phó Chủ tịch QH cũng cho rằng việc bổ sung nghiêm cấm hành vi này để làm cơ sở pháp lý cho việc xử lý những hành vi trái pháp luật về cư trú là đúng. Tuy nhiên cách viết như trên dễ gây hiểu lầm là gây khó khăn cho người dân.
Nhận xét thêm về quyền công dân, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhận xét: Đây là quyền của công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, nên không được cấm đoán. Quản lý chặt chẽ là cần thiết nhưng vẫn phải tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thông qua việc đơn giản hóa thủ tục đăng ký, khuyến khích được người dân đến thực hiện các thủ tục này với cơ quan quản lý. “Luật về cư trú mà điều chỉnh cả quan hệ lao động là không phù hợp. Sắp tới nên sửa đổi luật này phải đảm bảo đồng bộ quyền công dân trên tinh thần tự do cư trú phải đi đôi với tự do học hành, tự do chữa bệnh và tiến tới tự do hoàn toàn” - Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng tạm gút lại vấn đề.
Bàn tiếp về dự án Luật này, quy định xóa tên người dân trong hộ khẩu thường trú trong một số trường hợp (như khi đi công tác nước ngoài từ hai năm trở lên, đi nghĩa vụ quân sự hoặc chấp hành hình phạt tù...) cũng không nhận được sự đồng tình của nhiều thành viên tham gia phiên họp. Bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội thẳng thắn: “Xóa đăng ký thường trú chính ra là tự làm khó cho công tác quản lý”. Mặt khác, theo bà Mai, quy định về việc xóa đăng ký thường trú sau đó lại cho phép đăng ký lại tạo ra thủ tục hành chính rườm rà, gây tốn kém về thời gian và chi phí cho cả công dân cùng cơ quan quản lý nhà nước.
Ngoài ra, một số ý kiến của Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị không nên quy định xóa đăng ký thường trú đối với những người phải chấp hành hình phạt tù tại cơ sở giam giữ. Lý do bởi quy định không bảo đảm yêu cầu về mục đích giáo dục người phạm tội cũng như tính nhân văn của biện pháp này và gây khó khăn trong việc tái hòa nhập cộng đồng của người phạm tội, nhất là đối với những người chỉ phải chấp hành hình phạt tù trong thời gian ngắn.
