Lý do tuổi thọ nữ giới cao hơn nam giới

* Vì sao nữ giới có tuổi thọ cao hơn nam giới?

Anh Nguyễn Đình Nam (xã Đặng Lễ, huyện Ân Thi, Hưng Yên)

David Robson tìm hiểu lý do vì sao và xem liệu đàn ông có thể làm gì đó để khắc phục thực trạng này. Đàn ông thường chết khoảng 3 năm sớm hơn một phụ nữ sinh cùng ngày. Nhịp đập của tim phụ nữ tăng trong chu kỳ kinh nguyệt, tạo lợi ích như tập thể dục đều đặn.

Hãy xét trường hợp của Thụy Điển là nước có số liệu theo dõi đáng tin cậy. Năm 1800, tuổi thọ tính từ khi sinh là 33 năm với phụ nữ và 31 năm với đàn ông; ngày nay là 83,5 năm với phụ nữ và 79,5 năm cho đàn ông. Trong cả 2 trường hợp, phụ nữ sống lâu hơn đàn ông 5%.

Những yếu tố như hút thuốc, uống rượu, ăn thái quá chỉ có thể giải thích phần nào vì sao mức chênh tuổi thọ nam/nữ giữa các nước lại lớn đến thế. Ví dụ, đàn ông Nga thường chết sớm hơn phụ nữ 13 năm, một phần vì họ uống rượu và hút thuốc rất nhiều.

Nhưng thực tế là những con cái các loài khỉ tinh tinh, khỉ đột, đười ươi và khỉ mõm chó luôn luôn sống lâu hơn các con đực trong đàn, và ta không trông thấy con khỉ đực hoặc khỉ cái nào ngậm thuốc lá hoặc cầm vại bia.

“Tất nhiên những yếu tố xã hội và lối sống chắc hẳn có liên quan, nhưng hình như có cái gì đó sâu xa trong hệ sinh học của chúng ta”. Đó là ý kiến của Tom Kirkwood (Đại học Newcastle, Anh).

Có nhiều cơ cấu có thể ảnh hưởng, khởi đầu từ sợi AND nằm trong các nhiễm sắc thể trong từng tế bào. Trong khi phụ nữ có hai nhiễm sắc thể giới tính X thì đàn ông có một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y.

Sự khác biệt đó có thể làm thay đổi nhỏ đối với cách mà tế bào lão hóa. Với hai nhiễm sắc thể X, phụ nữ có hai bản sao cho mỗi gen, nghĩa là có một để dự phòng nếu gen kia bị lỗi. Đàn ông không có cái dự phòng này. Kết quả là theo thời gian thì nhiều tế bào có thể bắt đầu hoạt động sai lệch làm cho đàn ông chịu rủi ro mang bệnh nhiều hơn.

Trong các cách giải thích khác còn có giả thuyết nhịp đập của tim phụ nữ tăng trong nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt, tạo lợi ích như tập thể dục đều đặn. Do vậy, nguy cơ bệnh tim mạch xuất hiện muộn hơn.

Hoặc cũng có thể đơn giản là do kích thước. Những người cao hơn thì có nhiều tế bào trong cơ thể hơn, có nghĩa là họ dễ có những biến dị có hại hơn; cơ thể lớn hơn thì tiêu hao nhiều năng lượng hơn và các mô tế bào sẽ mòn mỏi nhiều.

Do đàn ông thường cao hơn phụ nữ nên họ phải chịu những hư hại dài hạn hơn. Nhưng có lẽ nguyên nhân thực sự lại ở chất hormone testosterone mà nó tạo ra phần lớn những nét đặc trưng của nam giới.

Nhà khoa học Triều Tiên Han-Nam Park mới đây đã phân tích hồ sơ chi tiết của cuộc sống triều đình từ thế kỷ 19, gồm cả thông tin về 81 hoạn quan bị hoạn trước khi dậy thì.

Phân tích cho thấy các hoạn quan thọ khoảng 70 tuổi so với tuổi thọ trung bình chỉ là 50 tuổi của những người đàn ông khác trong triều. Ngay cả các ông vua là những người được chiều chuộng nhất trong triều đình cũng không thể thọ được như vậy.

David Gem ở Đại học London (Anh) phỏng đoán rằng sự hư hại có thể xảy ra vào cuối thời kỳ dậy thì. Để lấy bằng chứng, ông nêu những trường hợp đáng buồn của các bệnh nhân thần kinh được đưa vào cơ sở từ thiện ở Mỹ đầu thế kỷ 20.

Theo một phần của cách “điều trị”, một số buộc phải bị hoạn. Cũng như những quan hoạn Triều Tiên, họ cũng sống lâu hơn bệnh nhân trung bình, nhưng chỉ là nếu họ bị hoạn trước 15 tuổi.

Chất testosterone có thể làm cho cơ thể chúng ta khỏe hơn trong thời gian ngắn, nhưng những thay đổi đó cũng dễ làm ta mắc bệnh đau tim, nhiễm trùng và ung thư vào cuối đời.

David Gem cho biết, testosterone có thể làm tăng việc tạo tinh dịch nhưng lại làm ung thư tuyến tiền liệt tiến triển, hoặc nó có thể thay đổi chức năng tim mạch theo hướng gia tăng hiệu suất làm việc khi ta trẻ nhưng nó dẫn đến bệnh áp huyết cao và xơ cứng động mạch sau này. Chất hormone oestrogen của phụ nữ là một “chất chống oxy hóa”, nó khử sạch các hóa chất độc hại cho tế bào.

Kirkwood cho biết: “Nếu ta cắt bỏ buồng trứng của một con chuột thì các tế bào sẽ không sửa chữa tốt được nữa đối với những hư hại ở cấp nguyên tử". Larry Santosa (Mỹ) xác định oestrogen làm tăng cholesterol tốt (HDL) và làm giảm cholesterol xấu (LDL) do đó làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.