Mất đất sau mấy chục năm sống ổn định?

Theo trình bày của bà Vân, lô đất 673/4 gia đình đang sử dụng được chuyển nhượng từ ông Trần Trí Dũng vào năm 1999. Đây là đất nằm trong khu đất phân lô cho cán bộ, nhân viên Sở Điện lực Kiên Giang.

Khi nhận chuyển nhượng, ông Dũng bàn giao đầy đủ giấy tờ (diện tích 5m x 15m) và dẫn ông bà đến xem cụ thể lô đất được rào bằng dây chì gai, ranh giới giáp với các lô đất liền kề được cắm trụ đá. Cũng trong năm 1999, ông bà xin phép cất nhà trên phần đất đã mua và sống ổn định cho đến nay, không có sửa chữa, cơi nới gì thêm.

Còn gia đình ông Đặc được Cty Đầu tư xây dựng và Phát triển nhà Kiên Giang thông báo cho mua căn nhà 675B (trước đây cũng là đất do Sở Điện lực Kiên Giang quản lý) vào năm 2000 theo Nghị định 61 của Chính phủ.

Theo biên bản xác định giá trị của nhà và đất ở thì diện tích được hóa giá có chiều ngang 9,25m, chiều dài 13,7m (126,725 m2), phía sau tiếp giáp với 3 hộ, trong đó có hộ ông Bạt.

Khoảng năm 2007, ông Đặc sửa chữa lại nhà, xác định phần đất mình bị thiếu nên cho rằng ông Bạt đã lấn chiếm đất với chiều ngang 3m, dài 1,5 m và làm đơn gửi các cơ quan chức năng yêu cầu giải quyết.

Sau khi xảy ra tranh chấp, ngày 2/6/2008, Trung tâm Phát triển quỹ đất và Nhà ở Kiên Giang cùng với các ban, ngành liên quan tiến hành kiểm tra, đo đạc lại diện tích đất nhà 675B của ông Đặc và xác định: “Qua khảo sát thực tế và kiểm tra biên bản ngày 21/10/1999 (biên bản hóa giá đất), phần diện tích đất hóa giá tính từ tim đường Nguyễn Trung Trực là 14m (hành lang lộ giới theo Quyết định số 742/UB-QĐ ngày 17/10/1992 của UBND tỉnh Kiên Giang); diện tích đúng với biên bản định giá ngày 21/10/1999”. Tuy nhiên, phía ông Đặc không đồng ý, cho rằng hành lang lộ giới của đoạn đường này là 17 m.

Không đồng tình với cách giải quyết trên, ông Đặc làm đơn khởi kiện ông Bạt, bà Vân ra TAND TP Rạch Giá. Ngày 10/6/2011, cơ quan chức năng có biên bản thẩm định tại chỗ, xác định: “Phần đất của ông Đặc, bà Hoa sau khi trừ lộ giới 17 m thì có chiều ngang là 9,25 m, chiều dài cạnh giáp với nhà ông Bạt, bà Vân là 11,1 m, nếu so với chiều dài đất được hóa giá 13,7 m thì còn thiếu 2,6 m.

Nếu tính lộ giới là 17 m thì các hộ phía mặt đường Nguyễn Trung Trực (6 hộ màu đỏ) sẽ phải lùi lại, nhiều hộ phía sau sẽ bị mất đất. Trong sơ đồ hộ ông Đặc số 675B còn hộ ông Bạt số 23

Trong khi đất ông Bạt, bà Vân qua đo đạc thực tế có chiều ngang 5 m, chiều dài cạnh giáp nhà ông Đặc là 16,55 m (theo giấy CNQSDĐ là 15 m), tức là thừa 1,55 m và phần seno đưa ra là 0,35 m (tổng là 1,9 m). Như vậy, phần đất của vợ chồng ông Đặc nếu tính từ lộ giới 17 m đo vào và tính luôn phần đất thừa của gia đình ông Bạt là 1,9 m thì vẫn còn thiếu 0,7 m so với chiều dài diện tích được hóa giá”.

Ông Bạt trình bày: “Lý do diện tích đất của gia đình dư ra là do trước đây phần đất giữa nhà tôi với đất của gia đình ông Đặc có một khoảng đất trống mà Sở Điện lực chưa phân cho ai. Tất cả các căn nhà trong hẻm này và những căn nhà phía ngoài mặt đường Nguyễn Trung Trực đều có khoảng trống như vậy”.

Theo biên bản ngày 19/9/2005, của Công đoàn cơ sở Điện lực Kiên Giang về giải quyết đơn yêu của công nhân viên chức cũng xác định: “Giữa phần đất của khu cư xá Điện lực cũ (phía đường Nguyễn Trung Trực) và phần đất được phân lô cho cán bộ công nhân viên có một khoảng đất trống chưa xác định quyền chủ sở hữu. Từ trước đến nay, phần đất này được các chủ sở hữu tự thỏa thuận và đã xây dựng thành nhà ở kiên cố”.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 20/3/2012 của TAND TP Rạch Giá, phía ông Đặc, bà Hoa cũng xác định: “Việc vợ chồng ông Bạt, bà Vân xây dựng nhà và xây vào phần đất trống phía sau khu tập thể nhưng chưa được hóa giá cho vợ chồng ông bà nên không nói được”.

Còn đại diện phía bán hóa giá đất cho ông Đặc thì cho rằng, khi tiến hành bán hóa giá chỉ lập thủ tục bàn giao trên sơ đồ, chứ không có định vị đo đạc thực tế nên không xác định vị trí ranh mốc đất và diện tích đất cũng tính trên sơ đồ.

Ngoài ra, khi xác định lại diện tích đất đã hóa giá cho ông Đặc, bà Hoa (biên bản ngày 2/6/2008) với nội dung diện tích hóa giá tính từ tim lộ vào là 14 m thì đại diện bên bán cũng không có ý kiến gì. Hơn nữa, tại phiên tòa, phía người đại diện cho đơn vị bán hóa giá đất cũng không khẳng định được phần diện tích đất thừa của ông Bạt, bà Vân có phải là đất hóa giá bán cho ông Đặc, bà Hoa hay không.

Sau khi xem xét, HĐXX TAND TP Rạch Giá đã xác định: “Mặc dù lộ giới theo quy định tại quyết định 742 là 17 m nhưng khi đo đạc hóa giá đất cho ông Đặc, bà Hoa được tính từ tim lộ vào là 14 m theo biên bản xác định ngày 21/10/1999 thì phần đất này là đủ và còn cách nhà ông Bạt, kể cả seno đưa ra là 0,05m”.

Do đó, Hội đồng xét xử đã tuyên không chấp nhận đơn yêu cầu khởi kiện của ông Đặc. Giữ nguyên hiện trạng phần diện tích đất do ông Bạt, bà Vân đang sử dụng. Ông Bạt, bà Vân có quyền yêu cầu cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét việc hóa giá phần diện tích đất thừa so với GCNQSDĐ...".

Không đồng tình, ông Đặc làm đơn kháng cáo bản án sơ thẩm. Ngày 26 và 29/6/2012, TAND tỉnh Kiên Giang đưa ra xét xử phúc thẩm vụ án này. Tại phiên tòa, HĐXX lại cho rằng, TAND TP Rạch Giá bác đơn yêu cầu khởi kiện của ông Đặc là trái với nội dung quyết định 742 của UBND tỉnh Kiên Giang.

Phần nhà ông Bạt (đánh dấu đỏ) bị cho là xây dựng trên phần đất lấn chiếm của ông Đặc

Căn cứ vào các văn bản do tỉnh ban hành thì việc tính mốc lộ giới khu vực này là 17 m đã có từ năm 1997. Do đó, tòa phúc thẩm quyết định chấp nhận một phần đơn yêu cầu khởi kiện của ông Đặc; cho rằng ông Bạt, bà Vân đã lấn đất của gia đình ông Đặc với diện tích ngang 3 m, dài 1,85 m, diện tích 5,55 m2. Tuy nhiên, tòa tuyên giữ nguyên hiện trạng phần diện tích đất tranh chấp gắn với vật kiến trúc và buộc phía vợ chồng ông Bạt, bà Vân có nghĩa vụ trả lại giá trị quyền sử dụng đất dư do lấn chiếm cho ông Đặc là 11,1 triệu đồng.

Theo bà Vân, nếu tính lộ giới là 17 m thì tất cả các hộ phía trước (có 6 hộ cùng dãy) sẽ phải lùi vào mới đủ diện tích thì các hộ phía sau đều bị mất đất.

“Đất tôi có dư so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đây là đất công chưa xác định quyền sở hữu chứ không phải lấn chiếm đất ông Đặc. Do đó, nếu có trả tiền diện tích tăng thêm này thì tôi nộp vào ngân sách Nhà nước chứ không phải trả cho ông Đặc như tòa tuyên”, bà Vân tâm sự.

Ông Bạt cho biết thêm: “Mới đây tôi đã xin trích lục được quyết định số 742/UB-QĐ ngày 17/10/1992 của UBND tỉnh Kiên Giang, nội dung thể hiện rất rõ đường Nguyễn Trung Trực đoạn từ ngã ba đường bến tàu Rạch Mẽo đến cầu Rạch Sỏi, phạm vi cho phép xây dựng tính từ tim lộ ra mỗi bên là 14 m.

Mãi đến ngày 11/10/2006, UBND tỉnh Kiên Giang có Quyết định số 35/2006/QĐ-UBND thay thế quyết định 742, mới quy định chỉ giới xây dựng (tính từ tim đường là mỗi bên) đường Nguyễn Trung Trực đoạn từ Đống Đa đến Rạch Sỏi là 17 m. Như vậy, tòa áp dụng lộ giới 17 m để tuyên tôi lấn đất ông Đặc là không đúng”.