Ngoài đầu tư ‘khủng’ về nhà máy và dây chuyền công nghệ, Công ty đã tuyển dụng những chuyên gia xuất sắc nhất trong ngành khai khoáng từ 14 quốc gia trên thế giới, những người kế thừa thực tiễn và kinh nghiệm khai thác từ hàng trăm mỏ khai thác và chế biến khoáng sản công nghệ cao, từ các quốc gia có hàng trăm năm kinh nghiệm trong khai thác và chế biến khoáng sản kim loại.
Không chỉ là tinh thần kỷ luật, ý thức trách nhiệm cao trong công việc, điều chúng tôi nhận thấy rất rõ ở họ là sự hăng say, nhiệt huyết, niềm đam mê vô hạn với những việc hàng ngày. Thái độ làm việc này thực sự cuốn hút và có tính lan tỏa. Nói một cách khách quan, họ đã truyền lửa cho những người xung quanh.
Bình yên trong lòng moong
Theo lịch hẹn, đúng 10 giờ, Craig Bradshaw - Tổng Giám đốc Masan tài nguyên đã sẵn sàng đưa chúng tôi đi thăm toàn bộ công trường khai thác tại mỏ Núi Pháo.
 |
| Craig Bradshaw - Tổng Giám đốc Masan Tài Nguyên (Người cầm chai nước) đón tiếp đoàn đặc trách khai khoáng APEC thăm mỏ Núi Pháo ngày 12/05/2017 |
Trước đó, chúng tôi đã được mời sang phòng hướng dẫn an toàn, qua những clip, tôi được giới thiệu nhanh về Núi Pháo, công trường núi pháo và những yêu cầu đảm bảo an toàn khi đi tham quan. Đấy là đối với khách tham quan, còn đối với nhân viên của công ty, khi bước chân vào cổng còn phải kiểm tra nồng độ cồn. Xe tải khi ra khỏi nhà máy phải dốc ben để đảm bảo sạch sẽ môi trường khi tham gia giao thông ngoài đường.
Craig Bradshaw là chuyên gia người Úc, đã có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại các mỏ lớn trên thế giới, anh được tín nhiệm giữ chức Tổng giám đốc Masan Tài Nguyên. Anh tự giới thiệu, nói rất vui được gặp và làm việc với chúng tôi. Sau cái bắt tay thân mật, Craig Bradshaw lên xe, tự thắt dây an toàn, đồng thời yêu cầu tôi cũng phải làm như vậy.
Điều này khiến ai nấy rất ngạc nhiên, vì đang đi ngoằn nghèo trong công trường, đường vắng, không có chiếc xe nào nhưng bỗng nhiên anh dừng xe lại khi trước mắt có biển báo giao thông “stop”. Craig Bradshaw chia sẻ, mọi nguyên tắc đều phải được tự giác thực hiện, nếu vi phạm bị phát hiện sẽ bị trừ điểm, phải chịu các mức kỷ luật.
Đứng từ trên đỉnh bờ moong khai thác, nhìn xuống lòng moong lộ thiên của mỏ vonfram lớn nhất thế giới hiện ra với những đường cong uốn lượn, những chiếc xe tải di chuyển lên xuống theo một trật tự thống nhất.
Chúng tôi phát hiện ở một bãi đất bằng giữa moong, người ta đánh dấu vị trí khoan nổ mìn bằng những chấm sáng. Cả một bãi mìn được thiết kế như bông hoa lớn giữa biển. Craig Bradshaw cho biết, tất cả các thiết bị dưới moong đều là của các nhà thầu Việt Nam. Khoan nổ mìn do một đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, vận tải do doanh nghiệp chuyên về vận tải. Công ty có nhiệm vụ đào tạo các nhà thầu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn trong nổ mìn khai thác, bốc xúc, vận chuyển theo tiêu chuẩn quốc tế. Moong hiện tại có độ sâu 180 mét, chiều dài hình phễu là 1,8 km và chiều rộng 460 mét.
Craig Bradshaw lái xe đưa chúng tôi xuống lòng moong. Anh kể đã từng làm rất nhiều mỏ trên thế giới. Có những mỏ khai thác hầm lò, đi 2 tiếng xuống hầm có độ sâu 1,6 km, làm việc 8 tiếng rồi lại mất 2 tiếng đi lên. Mỏ Núi Pháo là mỏ lộ thiên, làm việc ở moong lộ thiên có cái thích là được nhìn thấy bầu trời.
Nói đến đây, Craig cười rất tươi. Được hỏi, anh có nhớ gia đình không?. Anh trả lời tất nhiên, rồi lại nói thêm, tuy nhiên là con người Việt Nam rất thân thiện và tạo ra môi trường rất gia đình trong Công ty. Vì thế mà anh đã xây dựng mối quan hệ trong Công ty ngoài quy định bắt buộc thì dựa vào bản chất thân thiện như gia đình đó làm nền tảng.
Dưới lòng mong, bên cạnh bức tường đá dựng đứng chi chít những vết cào của răng máy xúc, Craig Bradshaw nhảy xuống vũng nước bới tìm, nhặt lên mấy viên đất đá. Anh chìa cho chúng tôi và giới thiệu, đây là quặng đa kim, viên này có chứa nhiều vonfram này, viên này chứa nhiều bitsmut này, viên này chứa nhiều đồng này. Anh còn chạy đi tìm, một lát sau mang về một viên chứa nhiều fluorit nói tặng chúng tôi vì loại khoáng sản này người ta còn dùng nó để làm kem đánh răng.
Chúng tôi nghe nói quặng đa kim ở đây có chứa vàng, bèn hỏi Craig Bradshaw. Anh xác nhận hiện tại, Công ty đã bóc tách thành công 4 loại khoáng sản chính nói trên, phần nguyên liệu đất đá được xác định có chứa hàm lượng vàng nhỏ đều được tập kết lại và trong thời gian ngắn nhất, phía Công ty sẽ áp dụng lắp đặt dây chuyền công nghệ mới để tận thu tỷ lệ vàng nói trên.
Một môi trường hiện đại, thân thiện
Trở lên từ lòng mong, Craig Bradshaw lái xe thẳng về bãi thải cứng. Tại đây đang có các phương tiện máy múc, máy lu, máy đầm. Anh bảo, khác với các đơn vị của Việt Nam đa phần là cứ đổ thải đến đâu thì mới làm nền, làm tường đến đó, Núi Pháo thì lu lèn nền chắc chắn xong rồi xây dựng bờ kè bãi thải rồi mới tập kết chất thải. Bờ kè thì cứ 10 mét lại làm một bờ kè mới, tức là phải làm móng thì mới xây nhà, nhà rộng bao nhiêu thì phải làm móng rộng trước ra bấy nhiêu. Đổ thải xong thì phải trồng cây xanh, toàn bộ hệ thống cây xanh trên bờ kè và các bãi thải là do lao động phổ thông, những người bị ảnh hưởng bởi Dự án, những người dân mất đất bây giờ làm cho Công ty. Ngoài cây xanh giữ đất còn trồng cả những cây năng lượng. Về kỹ thuật xây dựng bãi thải, do các chuyên gia hàng đầu thế giới thực hiện kiểm tra định kỳ thường xuyên và tư vấn.
 |
| Moong khai thác mỏ Núi Pháo |
Sau khi đi một vòng công trường, chúng tôi trở về phòng điều hành. Phòng điều hành hoạt động 24/24 giờ, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, mỗi ca trực gồm 1 chuyên gia nước ngoài và 2 cán bộ người Việt Nam đảm trách. Phòng điều hành kiểm soát toàn bộ hoạt động của nhà máy bằng các màn hình vi tính.
Sau ca trực, những người trực ca thay phiên nhau đi xuống kiểm tra, làm việc ở tất cả các bộ phận, dây chuyền của nhà máy. Phan Xuân Sĩ, 34 tuổi, quê Quảng Bình, cho biết trước đây phòng điều hành chủ yếu do các kỹ sư nước ngoài làm việc, bây giờ thực hiện chuyển giao nên mỗi ca có 2 người Việt, dần dần sẽ do người Việt đảm nhận toàn bộ. Craig Bradshaw chia sẻ, mục tiêu của Công ty là mở rộng hoạt động ra toàn thế giới nên phải chuyển giao công nghệ cho các kỹ sư, chuyên gia Việt Nam nắm bắt. Việc chuyển giao rất thích vì người Việt Nam vô cùng chịu khó lại ham học hỏi, cái gì không biết thì hỏi ngay, khác hẳn với người Thái Lan, người Lào...
Từ phòng điều hành, chúng tôi tiếp tục đi cho xem các dây chuyền tuyển quặng tự động. Cả một hệ thống dây chuyền đồ sộ cao ngang với một dãy nhà 7 tầng, rộng hàng héc ta nhưng không một bóng người. Craig Bradshaw xăm xăm bước trên những bậc thang sắt dẫn lên đỉnh của dây chuyền trong tiếng máy nhào trộn, tuyển khoáng, trong khi tôi dò từng bước. Dưới cái nóng nực lên đến 40 độ, Craig Bradshaw thò tay trực tiếp vào thùng phễu khổng lồ có những cánh tay sắt đang nhào trộn, bốc một nắm bọt lên đưa cho chúng tôi xem tinh bột quặng đồng.
Chúng tôi cũng đã được tham quan khu xử lý nước thải của Mỏ Núi Pháo. Tại đây, cả một hồ nước rộng hàng mấy ha được hệ thống bơm nước đánh sóng làm sủi lên ùng ục. Nước qua các bể chứa, được trộn với dung dịch, làm lắng, làm sạch. Tại cổng xả nước thải ra môi trường, Craig Bradshaw cầm theo một vỏ chai nhựa, đi thẳng xuống nguồn nước trong veo đang hòa trộn vào môi trường tự nhiên, lấy đầy chai nước, mang lên đưa tôi xem, khẳng định nước qua xử lý như thế này có thể sử dụng được luôn. Ngửa cổ uống rất ngon lành, anh tiếp, trong thời gian sắp tới, khi dây chuyền, công nghệ hoàn thiện thì tỷ lệ nước thải của nhà máy ra môi trường sẽ chỉ còn vài phần trăm vì nguồn nước sẽ được tái sử dụng tới trên 90%.
Kết thúc buổi tham quan, chúng tôi được đưa về hội trường tham dự thực hiện chương trình trao thưởng Ngôi sao tháng. Đây là hoạt động nhằm ghi nhận những nhân viên có thành tích xuất sắc trong công việc, có các sáng kiến ứng dụng giúp tăng hiệu suất, giảm chi phí... Giải thưởng được trao là tiền mặt cho những nhân viên có thành tích xuất sắc qua bình chọn từ tất cả các bộ phận cơ sở. Chúng tôi đặc biệt ấn tượng với sáng kiến của 2 công nhân Chiến và Ngọc làm ở bộ phận máy cắt mẫu tự động. Máy này có một van bi cho dòng quặng chảy qua, do van bị mòn, hỏng và thường xuyên phải thay thế bằng vật tư nhập với giá cao, 2 anh đã thay thế bằng 1 ống, gia cố lắp bằng gốm ceramics của Việt Nam, không chỉ chống được ăn mòn mà còn đảm bảo hiệu suất tốt.
Craig Bradshaw bảo, những “Ngôi sao tháng” mang lại lợi nhuận cao, nhiều sáng kiến bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe người lao động nhiều khi vô giá vì không thể định lượng được giá trị. Đó chính là những nhân viên tiêu biểu có thể chắc chắn thay thế được người nước ngoài trong tổ chức vận hành nhà máy.
Hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh góp phần đưa NuiPhaoMining thành nơi có chế độ chính sách và phúc lợi xã hội thuộc loại tốt nhất trong ngành khoáng sản. Tính đến thời điểm này, có gần 600 lao động bị ảnh hưởng đã được Công ty đào tạo và sau đó tuyển dụng làm việc cho nhà máy (chiếm 56% lực lượng lao động của Công ty). Ngoài ra, gần 300 lao động bị ảnh hưởng đã được đào tạo và bố trí việc làm tại Công ty Liên doanh Núi pháo- H.C.Starck cùng số lượng tương đương tại các nhà thầu và đơn vị cung ứng của Núi Pháo. Đặc biệt, có 113 nhân viên là đồng bào thuộc 6 dân tộc thiểu số (Tày, Nùng, Dao, Cao Lan, Sán Chỉ, Sán Dìu). Thu nhập bình quân của cán bộ, công nhân viên cao nhất trong các doanh nghiệp cùng ngành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đạt 10,7 triệu đồng/người/tháng và thuộc top lương cao trong ngành khai khoáng.
Tại đây, con người không những được đào tạo chuyên môn, huấn luyện tại thực địa… mà là nơi được đào tạo toàn diện về thái độ, ứng xử và đạo đức trong vận hành và khai thác mỏ. Họ không chỉ lao động để kiếm sống mà họ còn thể hiện trách nhiệm với môi trường - cộng đồng và xã hội.
