MỐI HUYỆN MỘT LÀNG VĂN HÓA DU LỊCH

Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì, một danh thắng nổi tiếng của Hà Giang

Một mục tiêu quan trọng trong quá trình xây dựng NTM của Hà Giang, đó là quan tâm đặc biệt đến việc gìn giữ bản sắc văn hóa bản địa gắn với phát triển du lịch cộng đồng với hy vọng tạo điểm nhấn thu hút du khách, từ đó giải quyết công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Xóa nghèo nhờ du lịch

Vị trí địa lí nằm trong tua du lịch Đông Bắc - Tây Bắc với nhiều danh thắng hùng vĩ, là "ngôi nhà" của 22 dân tộc anh em với rất nhiều lễ hội, phong tục đặc sắc, du lịch được coi là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Hà Giang. Từ ngày 16/1/2012, Thông tư số 17/2011/TT - BVHTTDL của Bộ VH-TT-DL quy định tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa NTM” chính thức có hiệu lực, tỉnh Hà Giang lập tức tổ chức hội nghị với sự tham gia của tất cả lãnh đạo tỉnh, Sở, Ban, Ngành, Bí thư, Chủ tịch các huyện, thành phố để bàn và cụ thể hóa tiêu chí “Xây dựng làng văn hóa du lịch (LVHDL) tiêu biểu gắn với xây dựng NTM” làm sao mang lại hiệu quả cao nhất.

Chủ tịch UBND, Trưởng BCĐ xây dựng NTM tỉnh Hà Giang Đàm Văn Bông cho biết, xây dựng LVHDL cộng đồng trong những năm qua được Hà Giang đặc biệt quan tâm. Tính đến hết năm 2011, Hà Giang đã và đang xây dựng được 46 làng, trong đó có 29 làng chính thức ra mắt và đi vào hoạt động, chủ yếu là các làng của bà con người Dao, Tày, Mông… 

Tại các LVHDL gắn xây dựng NTM của Hà Giang đều có đội văn hóa văn nghệ dân gian

Nhìn chung, quá trình triển khai xây dựng LVHDL cộng đồng trước đây đã phát huy hiệu quả khi mang đến một diện mạo mới cho bộ mặt nông thôn theo hướng tích cực. Người dân đa phần hiểu được ý nghĩa của việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát triển kinh tế, ý thức bảo tồn văn hóa, tài nguyên du lịch được hình thành. Một số LVHDL cộng đồng đã thu hút được khách du lịch trong và người nước đến tham quan, lưu trú. Tiêu biểu có thôn Tiến Thắng, Làng Mè (TP.Hà Giang), Phìn Hồ (Hoàng Su Phì), Nấm Dẩn (Xín Mần), Khuối Lác (Vị Xuyên), Nậm Dịch (Quản Bạ)…

Tuy nhiên, việc xây dựng LVHDL cộng đồng trước đây chủ yếu do ngành văn hóa đảm nhiệm nên hoạt động rời rạc, nay được đặt trong tổng thể Chương trình xây dựng NTM dài hạn, đòi hỏi cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc nên tỉnh Hà Giang xác định cần phải có lộ trình, bước đi chắc chắn, phù hợp. Làm sao để một mũi tên trúng được 2 đích, một mặt giúp đời sống văn hóa ở khu dân cư trở nên văn minh hơn, mặt khác giữ được bản sắc, phong tục để từ đó thu hút khách du lịch đến thăm quan, tạo công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong năm 2012, tỉnh Hà Giang dự kiến xây dựng 12 LVHDL tiêu biểu gắn xây dựng NTM, mỗi huyện có ít nhất 1 làng, riêng TP. Hà Giang là 2 làng, tạo thành một chuỗi các LVHDL để du khách có nhiều địa điểm lựa chọn và lưu trú lại lâu hơn. Các làng được lựa chọn phải nằm trong xã NTM, có bản sắc văn hóa đặc trưng của mỗi dân tộc, có các sản phẩm du lịch hấp dẫn, độc đáo đáp ứng nhua cầu khách tham quan, có làng nghề, cổng làng, cây xanh, mạng internet, tủ sách tại nhà sàn văn hoá truyền thống... đảm bảo các điều kiện phục vụ khách du lịch.

Trao đổi với chúng tôi, bà Trần Thị Khánh Vân, đại diện Cty Khám phá Khánh Hoà, một đơn vị mạnh dạn đầu tư có hiệu quả vào Khu du lịch sinh thái Panhou tại xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì cho rằng, Hà Giang là một tỉnh mở cửa du lịch muộn so với nhiều địa phương phía Bắc khác nhưng đó không phải là bất lợi mà là lợi thế để Hà Giang rút ra bài học kinh nghiệm từ các tỉnh đi trước.

Bà Vân nhiệt tình ủng hộ khi tỉnh Hà Giang có chủ trương xây dựng LVHDL gắn với xây dựng NTM, bởi theo bà đây là chủ trương mang nhiều ý nghĩa, thực sự đem lại lợi ích thiết thực cho người dân bản địa. Mà một khi mô hình đem lại lợi ích cho người dân, chắc chắn nó sẽ sống và phát triển.

Nhà ở phải có bản sắc

Tại Hội nghị “Xây dựng LVHDL tiêu biểu gắn với xây dựng NTM” vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Đàm Văn Bông thừa nhận, tỉnh không thể xây dựng ngay một lúc chuỗi hệ thống các LVHDL cộng đồng tại các huyện bởi địa phương còn nghèo và nguồn kinh phí rất hạn chế. Do đó, chủ trương của Hà Giang khuyến khích các thôn, xã, huyện và người dân bắt đầu triển khai từ những công trình đơn giản trước, vấp chỗ nào tỉnh sẽ tìm cách hỗ trợ chỗ đấy.

Tất cả những ngôi nhà tại LVHDL tại Hà Giang phải dựng đúng theo mô tuýp truyền thống

Phát huy sự sáng tạo, tại thôn Làng Giang, xã Thông Nguyên bà con nơi đây phát động phong trào làm bờ rào bằng cây chè shan tuyết, vừa bớt được khoản tiền xây dựng lại có thêm thu nhập và hình thành nên những con đường xanh, thân thiện môi trường. Một số bản làng khác lại chọn hình thức thu gom rác thải, dọn dẹp phân gia súc thường xuyên để đảm bảo vệ sinh đường làng, ngõ xóm khi có du khách đến tham quan…

Chúng tôi có mặt tại thôn Pố Lũng, thị trấn Vinh Quang khi bà con nơi đây vừa khánh thành khu nhà văn hóa cộng đồng để phục vụ phát triển du lịch. Pố Lũng là nơi sinh sống của đa số bà con dân tộc Nùng, hiện thôn vẫn còn trên 50% hộ nghèo nên được thị trấn Vinh Quang chọn làm điểm phát triển LVHDL cộng đồng với hy vọng sẽ tạo bước đột phá về kinh tế. Theo hướng dẫn chỉ đạo từ tỉnh, thôn Pố Lũng đã xây nhà văn hóa đúng theo mô tuýp của dân tộc Nùng, bên cạnh nhà sàn bà con xây thêm một bếp ăn, một sân vận động để sau này khách du lịch lưu trú lại sẽ có chỗ vui chơi, ăn uống.

Được biết, Ban Tuyên giáo tỉnh Hà Giang đang phối hợp với Sở Xây dựng lập kiến trúc mẫu nhà của 22 dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh để tiến tới áp dụng triệt để tới tất cả các địa phương khi tiến hành xây dựng nhà cửa, đặc biệt tại các LVHDL cộng đồng gắn với xây dựng NTM. Nếu Hà Giang thành công trong đề án này, đó sẽ là một bước đột phá không chỉ trong việc gìn giữ bản sắc vắn hóa để phát triển du lịch mà còn giúp tỉnh này gặt hái được thành công tiêu chí nhà ở trong bộ tiêu chí NTM.

Song song với việc thực hiện tiêu chí cứng, tỉnh Hà Giang đã xây dựng phục hồi được hàng chục lễ hội, phong tục, tập quán như lễ hội cấp sắc của người Dao, lễ hội chọi dê Hoàng Su Phì, chọi bò Mèo Vạc, chọi trâu Vị Xuyên… Hiện tại, các làng LVHDL trong tỉnh đều đã có đội văn nghệ dân gian sẵn sàng phục vụ du khách 24/24. Tỉnh cũng liên hệ với nhiều làng nghề truyền thống tại các địa phương mang nghề thủ công mỹ nghệ về dạy cho người dân nhằm tạo ra các sản phẩm mang bản sắc 22 dân tộc anh em sống tại miền biên cương Tổ quốc.