Mong mỏi gỡ khó mực xà

* Giá thấp nhất trong nhiều năm qua

Trung Quốc thắt chặt tiểu ngạch, mực xà Quảng Nam tắc đầu ra.

Câu chuyện hàng trăm tấn mực liên tục bị ùn ứ vẫn là bài toán khó giải từ khi thị trường xuất khẩu loại thủy sản này đang gặp phải những khó khăn.
 

Giá mực thấp, nhiều tàu ghim hàng

Vào thời gian này, các tàu cá đánh bắt xa bờ mà đa số là nghề câu mực khơi đang đồng loạt cập cảng cá An Hòa (xã Tam Giang, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam).

Đây là chuyến đi biển cuối cùng trong năm của các tàu cá đánh bắt xa bờ tại địa phương này. Khác với không khí rộn ràng luôn là hình ảnh quen thuộc của các cảng cá vào những tháng cuối năm thì hiện nay, hoạt động mua bán tại đây rất ảm đạm.

Qua tìm hiểu, đa số các tàu cá này sau khi đánh bắt trở về đều vẫn khó khăn trong việc bán sản phẩm. Nguyên nhân chính là giá thu mua mực xà thời gian qua thấp hơn rất nhiều những năm trước đây. Số tiểu thương đến liên hệ mua hàng cũng không nhiều.

Phơi mực xà ở Quảng Nam.

Theo các ngư dân thì hiện giá mực được thu mua tại cảng dao động từ 120.000 – 130.000 đồng/kg, thấp hơn hàng chục ngàn/kg so với các năm trước.

“Đây là mức giá thấp nhất trong nhiều năm qua. Các năm trước, vào thời điểm này tàu cá về sau 2 – 3 ngày là nhập hàng với giá bán trung bình từ 170.000 đồng – 180.000 đồng/kg. Có thời điểm lên đến 210.000 đồng.

Thế nhưng bây giờ giá thấp quá nên ngư dân cũng không muốn bán. Với giá hiện nay thì lãi không được bao nhiêu. Thế nên rất nhiều tàu đã về được hơn nửa tháng rồi nhưng mực còn để trong hầm tàu, vẫn chưa bán”, một ngư dân chia sẻ.

Ông Phan Bá Linh (trú xã Tam Giang, huyện Núi Thành), chủ tàu cá QNa 90037 TS công suất 650CV cho biết, tàu cá của ông có 20 bạn thuyền đi biển. Chuyến đi vừa rồi, tàu đánh bắt được sản lượng khoảng 15 tấn. Nếu như mọi năm bán được giá thì mỗi lao động có lãi hàng chục triệu đồng nhưng bây giờ giá thấp quá nên nửa tháng rồi vẫn chưa bán được.

“Toàn bộ số mực vẫn còn ở trên tàu để chờ giá lên nhưng với tình hình hiện tại chắc giá cũng tăng không đáng kể. Nếu như các chuyến biển ở đầu và giữa năm thì cũng đành chấp nhận bán để tranh thủ đi tiếp. Còn bây giờ là chuyến cuối cùng rồi nên cứ chờ giá lên được chừng nào hay chừng đó để cho anh em bạn thuyền có thêm chút thu nhập trang trải vào cuối năm và Tết Nguyên đán”, ông Linh nói.

Được biết, với mức giá hiện tại nếu bán ra thì người dân vẫn có lãi. Tuy nhiên so với công sức bỏ ra là vô cùng bèo bọt. Trung bình, một chuyến biển với những như dân làm nghề câu mực xà thường kéo dài ít nhất 2 tháng.

Khoảng thời gian này, mỗi bạn thuyền trên tàu chỉ câu được khoảng từ 4 – 6 tạ mực khô. Sau khi trừ chi phí xăng dầu, tiền phần trăm cho chủ tàu cộng với tiền mua nhu yếu phẩm sử dụng trong thời gian đi biển thì mỗi lao động chỉ thu được hơn 10 triệu đồng.

Không chỉ các tàu cá hành nghề câu mực khơi mà các tàu hành nghề chụp mực tại huyện Núi Thành cũng đang gặp phải tình cảnh tương tự.

Mực xà Quảng Nam.

Ngư dân Huỳnh Văn Tiến (trú xã Tam Giang, huyện Núi Thành), chủ tàu cá QNa 91405 TS công suất 810CV cho biết, tàu cá của ông hành nghề chụp mực vừa mới trở về. Chuyến này, ông cùng các bạn thuyền đi trong vòng 20 ngày, sản lượng khai thác được 7 tấn nhưng giá bán rất thấp.

“Thời điểm tôi bán giá chỉ có 100.000 đồng/kg, chỉ còn được 2/3 so với trước nhưng phải bán chứ biết làm sao. Ngư dân chúng tôi dựa vào nghề này để sống mà giá cả bấp bênh quá. Trước đây họ thu mua nhiều lắm vì thị trường xuất khẩu qua Trung Quốc tiêu thụ mạnh.

Bây giờ nghe nói họ ngừng mua bởi liên quan các quy định mới, nên hàng chủ yếu xuất qua Thái Lan, số lượng không đáng kể còn bị thương lái ép giá”, ông Tiến chia sẻ.
 

Chưa có chính sách hỗ trợ

Việc thị trường tiêu thụ mực xà gặp khó khăn không phải mới xuất hiện gần đây mà bắt đầu từ thời điểm tháng 5 đến tháng 6/2018.

Lúc đó, thị trường xuất khẩu chính của mặt hàng này là Trung Quốc thay đổi phương thức mua bán từ tiểu ngạch sang chính ngạch và yêu cầu truy xuất nguồn gốc đã khiến cho hàng trăm tấn mực khô của ngư dân Quảng Nam bị ứ đọng. Đến bây giờ so với lúc đó có thể nói là có chút ổn định hơn nhưng vẫn không đáng kể.

“Bây giờ chúng tôi vẫn thu mua rồi xuất qua thị trường Trung Quốc và Thái Lan. Hồi trước thị trường Trung Quốc thu mua rất nhiều nhưng mấy tháng qua sản lượng xuất qua đó không được bao nhiêu.

Chúng tôi ở đây chỉ là thương lái nhỏ, các thương lái lớn họ đặt bao nhiêu thì mua bấy nhiêu chứ không dám lấy nhiều. Cũng không hiểu vì sao bây giờ họ mua ít vậy, chỉ nghe nói là việc xuất khẩu qua Trung Quốc đang gặp khó khăn”, một thương lái tại cảng An Hòa cho biết.

Thị trường xuất khẩu gặp khó thì người chịu ảnh hưởng lớn nhất vẫn là những ngư dân trực tiếp khai thác. Hầu hết họ chỉ biết nhiệm vụ của mình là đánh bắt rồi về bán lại cho thương lái chứ không thể chủ động quyết định được giá cả. Giá bán thấp lãi không được bao nhiêu có khi không đủ chi phí cho một chuyến đi biển. Nếu không bán thì không có tiền để trả cho bạn thuyền, thanh toán nhiên liệu tạm ứng trước mỗi lần ra khơi.

Ngư dân Phan Bá Sỹ (trú xã Tam Quang, huyện Núi Thành) cho rằng, nghề biển không thể tính trước được lời lãi vì tất cả đều phụ thuộc vào giá thu mua hải sản lúc đánh bắt về. “Vậy nên để ngư dân yên tâm đánh bắt chúng tôi mong muốn có một đơn vị nào đó ký được hợp đồng thu mua sản phẩm cho tàu thuyền. Đó là đơn vị có thể liên kết được với các doanh nghiệp thu mua ở nước ngoài đảm bảo sự ổn định về sản lượng, giá cả”.

Ông Ngô Tấn, Phó Giám đốc sở NN-PTNT tỉnh Quảng Nam cho hay, tỉnh Quảng Nam có sản lượng khai thác mực xà tương đối lớn, khoảng 3.000 tấn/năm tập trung chủ yếu ở huyện Núi Thành và một phần ở huyện Thăng Bình. Về vấn đề xuất khẩu, lâu nay mực xà của ngư dân Quảng Nam xuất sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch, ít ràng buộc quy định của ngành chức năng 2 nước.

Hiện nay việc xuất khẩu thay đổi phương thức, phải qua chính ngạch, doanh nghiệp bên Trung Quốc mua sản phẩm ký kết hợp đồng với doanh nghiệp Việt Nam có truy xuất nguồn gốc, tem nhãn hàng hóa. Mà điều này thì mực xà xuất khẩu của tư thương Quảng Nam chưa thực hiện được.

Trung Quốc thắt chặt tiểu ngạch, mực xà Quảng Nam tắc đầu ra.