| Hotline: 0983.970.780

Một nghịch lý về thuế

Chủ Nhật 17/06/2018 , 08:30 (GMT+7)

Chỉ trong vòng một thời gian ngắn vừa qua, người lao động đều dễ dàng thấy rõ, số tiền chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu đã tăng lên đáng kể. 

Cùng với sự điều chỉnh tăng giá xăng, nhiều loại thuế cũng được áp dụng cho những sản phẩm tiêu dùng, mà giới tài chính gọi là thuế gián thu.

09-00-02_thue_1
Ảnh minh họa

Để hiểu rõ hơn vấn đề nhiêu khê và sốt ruột như thuế, cần thiết phải phân biệt thuế gián thu và thuế trực thu. Thuế gián thu dễ thu hơn thuế trực thu, vì không xảy ra quan hệ trực tiếp giữa người nộp thuế và người thu thuế. Mặt khác, thuế gián thu cũng dễ… thay đổi (dĩ nhiên theo hướng tăng lên) vì người chịu thuế không cảm nhận được đầy đủ gánh nặng đang trút xuống và cũng không thể phản ứng một cách quyết liệt.

Thuế gián thu là thuế doanh thu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu, thậm chí còn có thuế bình ổn thị trường và thuế bảo vệ môi trường. Vì vậy, hãy bình tĩnh nhé, đừng hoang mang khi một hôm trời quang mây tạnh bỗng dưng nhẩm tính ra, mỗi cái bánh ngọt mà bạn vừa đưa vào miệng cho yên cơn đói quay quắt hoặc mỗi lít xăng mà bạn vừa đổ vào xe máy để đi làm, đều phải cộng dồn hàng chục loại thuế khác nhau. Và bạn cũng đừng xem thường con gà rán mà bạn vừa mua ở cửa tiệm nhé, nó có khả năng cõng đủ thứ loại thuế đấy. Vì vậy, khi thuế gián thu được xác định trở thành mục tiêu chính của nguồn thu ngân sách, thì người thu nhập thấp có tư cách khá oai so với người thu nhập cao, vì mọi chi phí tiêu dùng thường xuyên và thiết yếu đều phải nộp thuế!

Ngược lại, người thu nhập cao thì các khoản thuế quan trọng nhất đều nộp theo tiêu chuẩn thuế trực thu. Các loại thuế thu nhập cá nhân, thuế tài sản, thuế thừa kế, thuế thu nhập doanh nghiệp… đều là thuế trực thu. Do đánh trực tiếp vào khoản thu nhập và lợi ích thu được của tổ chức hoặc cá nhân chịu thuế, nên những phản ứng cũng xảy ra tức thời. Vì thu nhập càng cao thì thuế phải nộp càng nhiều, nên người ta sẽ có cách thương lượng hoặc né tránh khôn khéo. Một căn nhà mặt tiền ở Sài Gòn có giá cả ngàn cây vàng, nhưng hợp đồng chuyển nhượng chỉ ghi vài trăm triệu đồng.

Người bán có lợi, và chia sẻ chút ít món lợi cho người mua. Còn cơ quan thuế thì sao? Đừng nghĩ cán bộ thuế hồ đồ nhé. Họ được đào tạo bài bản, nắm thị trường thấu đáo và hiểu chiêu trò trốn thuế một cách rành mạch. Thế nhưng, hãy nhìn cán bộ nộp thuế đi, khuôn mặt tươi rói ấy, ánh mắt lấp lánh ấy, môi cười rạng rỡ ấy… vẫn vô tư chấp nhận cái hợp đồng chuyển nhượng kia. Thử hỏi, nếu người bán căn biệt thự kia không có động tác gì quyến rũ thì cán bộ thuế có vui vẻ dường ấy không? Cứ làm thêm những phép toán tương tự, sẽ biết được ngân sách đã mất bao nhiêu khoản thuế trực thu từ những người có thu nhập cao.

Người nộp thuế chưa được hưởng lợi chính đáng từ thuế, là thực tế cần lo ngại nhất. Nộp thuế giao thông mà đường xá xuống cấp như vậy ư? Nộp thuế môi trường mà kênh rạch ô nhiễm như vậy ư? Nộp thuế chống biến đổi khí hậu mà mùa mưa ngập nước như vậy ư? Trăm loại thuế cũng không khiến người dân lương thiện nỡ lòng chối từ, nếu trăm loại thuế đều phát huy tác dụng tích cực cho đời sống dân sinh.

Để người thu nhập thấp không rơi vào tâm trạng ê chề, thì Nhà nước cần có những hành động quyết liệt để chống thất thu thuế. Thay vì nghĩ ra các loại phí mới để “thu giá” loạn xạ, Nhà nước hãy chấn chỉnh thuế trực thu. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài FDI đều là những đại gia, nhưng họ nộp thuế ra sao? Không lẽ ngành thuế với bao nhiêu bộ óc tinh tường và nhạy bén hoàn toàn bất lực, khi các doanh nghiệp FDI liên tục báo cáo thua lỗ một cách bất thường? Chiêu thức chuyển giá để tối đa hoá lợi nhuận và trốn thuế, không phải không thể phát hiện, vấn đề là xử lý thế nào? Doanh nghiệp trong nước chiếm thị phần nhỏ mà nộp thuế nhiều hơn doanh nghiệp FDI thì đúng là chuyện hài hước cười ra nước mắt! Trong một xã hội văn minh, không thể ủng hộ và không thể cổ vũ những doanh nghiệp vươn lên thành đại gia chỉ bằng phương pháp “trường vốn, trốn thuế”!

Ông Võ Thành Hưng - Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính cho rằng: “Phản ứng của người dân mỗi khi tăng thuế là... chẳng ai thích tăng thuế cả. Không chỉ tăng thuế bị phản đối mà cả giảm chi cũng bị phản đối. Như Hy Lạp, người dân cũng biểu tình phản đối khi mà bị cắt chi một số khoản do thu ngân sách không đảm bảo được như trước.

Tuy nhiên, mình phải nhìn nhận tổng thể, muốn an sinh xã hội, chi đầu tư... phải đảm bảo thu ngân sách hợp lý. Nói thu thuế cao hay thấp phải đánh giá vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế qua việc đảm bảo an sinh xã hội. Ngân sách của ta đảm bảo an sinh xã hội khá lớn. Như 86% dân số có bảo hiểm y tế, trong đó 90% người tham gia bảo hiểm y tế là do Nhà nước bỏ ra toàn bộ hoặc phần lớn hỗ trợ, số lượng người bỏ 100% ra mua bảo hiểm y tế rất nhỏ. Với quy mô chi như thế, chúng ta phải có mức thu hợp lý.

Nếu thu từ dầu thô, xuất nhập khẩu như ngày xưa thì không phải bội chi mà có thể bội thu và cũng không phải đặt vấn đề điều chỉnh cơ cấu thu. Liệu có cắt giảm chi được không? Trong thời gian tới, Nhà nước sẽ sắp xếp lại bộ máy, tinh giản biên chế. Nhưng tiền dành ra được có giúp cắt giảm bội chi được không? Trên thực tế là không cắt giảm bội chi mà được dùng để cải cách tiền lương”.

(Kiến thức gia đình số 24)

Xem thêm
Tôm Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ gánh thêm thuế chống trợ cấp

Tôm Việt Nam, Ấn Độ, Ecuador xuất khẩu sang Hoa Kỳ có thể bị buộc trả thuế chống trợ cấp sơ bộ với mức dao động từ dưới 2% đến tối đa 196%.

350 lao động Đồng Tháp sang Hàn Quốc làm nông nghiệp thời vụ

Đã có 350 người lao động Đồng Tháp trúng tuyển để xuất cảnh đi làm việc thời vụ tại Hàn Quốc trong tháng 3 và tháng 4/2024.

Tháp cao tầng là biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Cùng chiêm ngưỡng những tòa cao ốc đã và đang góp phần quảng bá hình ảnh của các thành phố và quốc gia lớn trên thế giới.

Chuyên gia: 'Thế giới có gì, Vinhomes Royal Island có đó, thậm chí còn có nhiều hơn'

Đảo Vũ Yên (Hải Phòng) đang là 'tâm chấn' của thị trường BĐS kể từ sau khi Vinhomes Royal Island chính thức ra mắt.

Bình luận mới nhất