Con đường trước mặt nhà tôi là một đoạn đường ngang, ít xe cộ lưu thông, thế nên không khí khá trong lành và không gian tương đối yên tĩnh. Vào mỗi sáng sớm trời không mưa, thường xuất hiện lác đác các cụ già chống gậy đi thể dục chậm chạp trên vỉa hè của đoạn đường này. Trông các cụ lạc lõng và cô đơn làm sao. Nếu nhìn lâu, chúng ta sẽ rớt ngay vào một nỗi buồn hiu hắt đến se lòng.
1. Có một cụ ông quá già, râu tóc trắng như mây trời và gầy như một chiếc que. Cụ yếu lắm, chống gậy đi rê chân một chặp, lại phải ngồi nghỉ trên bậc thềm nhà phố. Nghỉ bớt mệt, lại chống gậy đi tiếp. Trong toàn cảnh khu phố, trông cụ liêu xiêu và rã rời tận cùng. Nhưng mấy ngày nay, tôi không thấy cụ đi. Chắc là có vấn đề gì về sức khoẻ rồi. Mong cụ an lành.
Lúc trước tôi vẫn thắc mắc rằng, tại sao các cụ không nằm nhà nghỉ khoẻ có sướng hơn không? Chống gậy đi thể dục làm gì cho mệt xác? Nhưng nay tôi không thắc mắc nữa. Nay tôi đã có lời giải đáp khá thuyết phục của một ông bạn. Ông bạn ấy khẳng định rằng: “Các cụ già rất sợ bị bệnh. Họ sợ vô cùng. Họ không sợ chết, nhưng họ sợ bị bệnh. Nếu họ bệnh xuống thì con cháu rất khổ mà họ cũng khổ. Vậy, phải ráng đi thể dục đôi chút. Ráng cựa quậy đôi chút, được chừng nào tốt chừng ấy. Đơn giản chỉ thế thôi. Họ phải tự lo toan, không thể ỷ lại vào con cháu. Đối với sức khoẻ, họ đã hiểu rằng, chúng không thể xin, chúng không thể mua, mà phải tự sản xuất. Đối với đời sống, họ đã hiểu rằng họ còn quá ít, cho nên nếu nằm một chỗ là rơi vào một thảm kịch bi đát cho bản thân và gia đình”.
Ông bạn nhìn tôi, cười buồn, rồi nói tiếp: “Rồi chúng mình sẽ cũng như thế thôi. Mà chắc gì sẽ được như thế?”. Nghe vậy, tôi nín thinh. Tôi đã hoàn toàn đồng ý với ông ta.
2. Lại có một cụ bà cũng quá già, lưng khòm song song với mặt đường, vẫn chống gậy ngang qua cửa nhà tôi mỗi sáng. Mũ len màu nâu trùm kín xuống mang tai, quần áo cũng nâu sồng. Cụ luôn trầm tư và im lặng. Cụ đi chậm lắm, ít khi ngước mặt lên, người đi trên vỉa hè phải tránh cụ. Cụ muốn đi thể dục như thế, cho dù rất vất vả. Có lẽ, cuộc sống sinh động xung quanh làm cụ khoẻ người hơn.
Ngày trước, những cụ già như thế, họ đều ở nhà cả. Họ không đi thể dục như thế này. Mà có muốn đi, con cháu cũng không cho họ đi. Nhưng bây giờ có khác. Khác hẳn. Đoạn đường trước mặt nhà tôi đã chứng minh điều đó.
3. Tôi chắc rằng, những cụ già đi thể dục buổi sáng đều ở khu phố này. Họ vòng vòng vài vỉa hè rồi về nhà, nhưng có lẽ họ không đi không được, vì họ có một nhu cầu tầng sâu.
Hôm nay, khi viết bài này, bỗng nhiên tôi hiểu ra nhu cầu tầng sâu đó. Các cụ già cố gắng đi bộ như thế, ngoài việc vận động thể xác để bớt đau bệnh, còn tiềm ẩn một nhu cầu nữa ở tầng sâu. Đó là, cuộc sống sinh động xung quanh, cuộc sống bên ngoài căn nhà của các cụ, cuộc sống ấy luôn nâng đỡ tâm trí các cụ trong lúc thể xác yếu đi. Và nhờ thế, niềm vui cuộc sống gần cạn kiệt của các cụ không bị tắt lịm. Và, việc các cụ già chống gậy rê bước trên vỉa hè vào mỗi sáng, không những tốt cho thể xác, mà còn tốt cho cả tinh thần.
