Mùa lên núi nhặt vàng

Đang là mùa thu hoạch quế, có hai vụ thu hoạch, vụ tháng 3 và vụ tháng 8. Vùng quế Văn Yên (Yên Bái) mùa này mọi nhà đang nhộn nhịp bóc quế, phơi quế, chẻ quế, nạo vỏ quế… mọi nhà đều vắng tanh chỉ có những đứa trẻ lít nhít không đi học thì ở nhà, hỏi bố mẹ đi đâu? Chúng đều trả lời: Bố mẹ lên núi bóc quế... Phải rồi, bây giờ đang là mùa người dân lên núi nhặt vàng…

>> Người phát động trồng ''đồi quế nhớ ơn Bác Hồ''

Con đường vào thôn I xã Đại Sơn be bét bùn đất, trận mưa đêm qua càng khiến cho con đường trơn nhầy nhụa. Mọi nhà đều vắng ngơ vắng ngắt, nhà nào cũng ngổn ngang quế. Quế phơi ngoài sân, trên hè, bên lề đường hay trên các bãi cỏ…đâu cũng thấy quế. Vợ anh Hoàng Văn Hoan đang phơi quế ở sân bảo: Mùa này bà con lên núi thu hoạch quế rồi bác ạ. Đang là mùa bóc quế mà…

“Tháng ba ngày tám” là mùa nông nhàn, nhưng người dân ở vùng quế thì lại là ngày mùa. Đối với họ, khái niệm mùa nông nhàn không còn nữa, bởi tháng 3 (âm lịch) là mùa thu hoạch quế, tiếp đến là gặt lúa vụ xuân, rồi mùa cày cấy, tháng 8 lại vào mùa bóc vỏ quế…mùa tiếp mùa như thế. Vụ quế năm nay được giá, từ đầu vụ tới nay giá quế loại B,C đều có giá từ 12.500-13.000đ/kg. Đấy là giá quế xô, còn quế chẻ thanh thì phải 13.500đ/kg, quế bào vỏ giá cao chót vót, hiện đang ở mức 22.000đ/kg. Tuy nhiên, quế bào vỏ người ta thường chọn quế loại B, vỏ dày dễ bào và đỡ tốn công. Còn quế vụn, quế cành thì giá cũng được 8.000-9.000đ/kg. Giá quế năm nay khá cao và ổn định từ đầu vụ tới giờ, không phập phù lên xuống như nhiều năm trước. Năm nay trời nắng lâu, nên người dân vùng quế đã dốc toàn lực ra thu hoạch, chỉ ít ngày nữa, sau những trận mưa đầu mùa khi quế ra chồi non thì vỏ quế sít lại không bóc được nữa.

Năm nay khách chỉ mua quế loại B trở xuống, chẳng thấy ai hỏi quế loại A, thành thử mọi nhà chỉ tỉa thưa cũng đủ ốm rồi. Trước đây mỗi ha quế chỉ trồng 2.500-3.000 cây, nay bà con trồng dày 5.000 - 6.000 cây/ha, có nhà trồng tới 7.000 cây/ha. Theo bà con trồng mau như vậy vừa đỡ tốn đất, lại ít phải làm cỏ, chỉ ba năm là quế khép tán, nhất là khi quế to bằng bắp tay là được tỉa thưa, có tiền tiêu đều đều mỗi năm. Còn trồng thưa thì phải đợi 7-8 năm mới được thu, suốt thời gian đó chả biết làm gì ra tiền. Nhà anh Hoàng Văn Hoan năm nay cũng chỉ tỉa thưa, vợ anh chả nhớ từ đầu vụ tới giờ gia đình đã bán được bao nhiêu tấn, bốn tấn hay năm tấn, khi nào có khách đánh xe vào là bán thôi.

Quế nhà anh đã thu hoạch phơi khô còn nhiều lắm, quế chất đầy nhà, chật cứng trên hè ngổn ngang ngoài sân. Mấy anh em nhà anh Hoan mỗi lần xuất bán đều đầy ứ một xe tải cỡ 8-10 tấn, nếu trời nắng thì mỗi tuần một xe, có khi chỉ 3-4 ngày đã được một xe rồi. Con đường vào thôn I ngập ngụa bùn đất bởi xe chở quế và xe chở vật liệu xây dựng của gia đình anh Hoàng Văn Minh. Có lẽ nhìn mấy đứa em đã lên ở “vi la”, nên ông anh cả sốt ruột quá đã quyết định xây nhà mặc dù mùa mưa đã cận kề. Cứ nhìn những ngôi nhà mới xây của những người con ông Hoàng Văn An đều cỡ tiền tỷ, thì chẳng mấy chốc thôn I hình thành khu “phố trong rừng”, phố gia đình ông An? Điều đó chắc không quá xa với người dân ở đây.

Mọi ngả đường vào vùng quế tôi thấy cơ man là quế, quế phơi khắp mọi nơi, trong sân, ngoài vườn và dọc các lối đi…tất cả chỉ thấy quế là quế. Trên rừng thì quế xanh ngằn ngặt, dưới đất thì quế nhiều như củi. Vợ chồng anh Vũ Văn Thiệu đang gia công quế, chị vợ thì bê vỏ quế ra phơi, còn chồng thì nạo vỏ, chẻ thành từng thanh. Anh chị Thiệu bảo tôi: Nhà em trồng được ít quế thôi, số quế này em mua về phơi bán mà anh…Tôi hỏi từ đầu vụ quế đến giờ vợ chồng anh đã bán được mấy tấn quế rồi? Anh Thiệu lắc đầu: Em cũng chả ghi chép, nên chẳng nhớ đã bán được bao nhiêu, vài ba chục tấn gì đấy. Nói thế thôi, chứ làm quế vất vả lắm, cũng may giá năm nay được nên chúng em còn ham…Bà Phạm Thị Huệ người xã Mậu Đông đang bóc vỏ quế cười như bắt được vàng: Khổ, dân miền núi chúng em đẻ nhiều quá, vợ chồng em sinh được 4 cháu, đông quá hả anh? Cũng may mà nhờ có đồi quế nên vợ chồng em nuôi các cháu học hành tử tế, hai cháu đã có ông ăn việc làm, hai cháu đang đi học. Ông xã nhà em đang trên đồi, tỉa quế về cho em bóc đây. Đôi lúc em nghĩ, vợ chồng em đông con, nếu không có đồi quế chắc là gay lắm…

Anh Đỗ Văn Hồng, người dân Yên Phú hàng ngày đi xe máy vào vùng sâu vùng xa của các xã: Đại Sơn, Viễn Sơn, Mỏ Vàng…thu mua quế về nạo vỏ chẻ quế thanh. Nhìn chiếc xe bê bết bùn đất đã thấy kinh hãi, anh Hồng bảo tôi: Mỗi ngày em mua chừng dăm ba tạ thôi, đường khó đi quá, ô tô không vào được nên mới còn đất cho cánh xe máy chúng em làm ăn. Quế này là quế loại B,C giá 6.500đ/kg, chúng em mua về cho người nhà nạo vỏ, giá quế nạo vỏ chẻ thanh thì anh đã biết, bán ở đâu cũng chỉ được 22.000đ/kg. Nông dân chúng em lấy công làm lãi mà, mùa nông nhàn có việc là mừng rồi…

Nếu có nắng, mỗi ngày nhà em cân được chừng hai tấn, tính ra vụ này gia đình em tiêu thụ cho bà con ngót nghét năm, sáu chục tấn. Em cũng chẳng rõ họ xuất quế đi đâu, sang Trung Quốc hay Ấn Độ. Cánh lái xe chiều nay chở hàng xuôi thì chiều mai họ lại có mặt ở đây, có người chở về Bắc Ninh, có người chở lên tận Bắc Giang hoặc về Quảng Ninh, Hải Phòng. Có lần em hỏi, quế xuất đi đâu, họ lắc đầu không biết. Kỳ thực, chúng em chẳng quan tâm việc họ bán đi đâu, giá cả thế nào, chúng em chỉ quan tâm mỗi giá ở đây thôi, được giá là bán. Từ đầu vụ tới giờ, giá ổn định nên cũng mừng cho bà con…

Đối với đồng bào vùng cao, chẳng cây gì mang lại giá trị to lớn như cây quế, bởi thế họ ví cây quế là cây vàng, mùa thu hoạch quế là mùa nhặt vàng trên núi… (Hết)