Trước những bất lợi của thị trường lúa gạo trong nước, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã triển khai một số giải pháp nhằm giữ giá lúa gạo cũng như đẩy mạnh ký kết các hợp đồng XK với giá hợp lý. NNVN đã trao đổi với ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA. 
Ông Phạm Văn Bảy
Thưa ông, giá lúa gạo hàng hoá vẫn đang tiếp tục giảm?
Đúng vậy, đến ngày 25/2 giá lúa khô đạt tiêu chuẩn XK tại kho các DN đã giảm xuống chỉ còn 4.300-4.400 đ/kg. Nhìn chung, thị trường lúa gạo hàng hoá trong nước đang có dấu hiệu xấu.
Thế VFA đã có biện pháp gì để "nâng đỡ" giá lúa chứ?
Có đấy, bắt đầu từ ngày 25/2, VFA đã triển khai cho 30 DN thành viên, tổ chức thu mua tạm trữ ngay 1 triệu tấn quy gạo vụ ĐX, trong đó 600 ngàn tấn mua trong tháng 3 và 400 ngàn tấn mua trong tháng 4 tới. Mục đích là giữ vững giá lúa gạo trong nước, tránh thiệt hại cho bà con nông dân. Vì thế, VFA yêu cầu các DN tổ chức thu mua tạm trữ theo giá thị trường. Trong trường hợp giá lúa giảm thấp, cũng không được mua dưới giá 4.000 đ/kg (giá lúa khô về tới kho DN).
VFA có nhiều thành viên, sao lại chỉ giao việc thu mua tạm trữ cho 30 DN. Có sự “ưu ái” nào không?
Việc tổ chức thu mua lúa gạo tạm trữ, chúng tôi đều báo cáo lên Chính phủ và các Bộ, ngành. Việc thu mua đúng kế hoạch cũng như công tác hậu kiểm là rất quan trọng. Do đó, chúng tôi không thể triển khai cho toàn bộ các DN thành viên mà chỉ lựa chọn 30 DN lớn, có hệ thống kho bãi đầy đủ, có kinh nghiệm XK, tài chính lành mạnh…
Các DN được chọn sẽ phải làm gì?
Nghĩa vụ của DN là phải thu mua tạm trữ đủ lượng lúa gạo hàng hoá mà Hiệp hội phân công. Để làm tốt điều này, từng DN nên tổ chức tập hợp lực lượng hàng xáo, NM xay xát lại. Qua đó, các bên ràng buộc với nhau bằng những điều khoản trong việc thu mua lúa gạo tạm trữ.
Theo đó, lực lượng hàng xáo phải đảm bảo thu mua lúa của nông dân với giá cả hợp lý, không được tìm cách ép giá nông dân. Còn DN phải có trách nhiệm thu nhận đủ lượng lúa gạo hàng hoá đã thoả thuận với hàng xáo, NM xay xát, bất kể giá cả ở thời điểm ấy có bất lợi cho DN hay không. Ngoài ra, DN cũng có thể ứng vốn cho hàng xáo để họ có tiền mua lúa hàng hoá…
Nhưng DN cũng phải được gì từ chuyện mua tạm trữ chứ?
Họ sẽ được VFA ưu tiên cho giao hàng trước trong các hợp đồng tập trung để giải phóng kho bãi, nhằm lấy chỗ chứa lúa gạo mua tạm trữ. Sắp tới, khi có những hợp đồng tập trung mới, những DN này cũng sẽ được ưu tiên chia hợp đồng. Ngoài ra, VFA cũng sẽ báo cáo lên Chính phủ để có những giải pháp hỗ trợ các DN này.
Một số DN tỏ ý nghi ngại việc thu mua lúa gạo tạm trữ có thể khiến cho họ bị thua lỗ, nhất là trong lúc XK đang gặp khó khăn. Ý kiến ông thế nào?
Chúng tôi đã tính kỹ rồi, xác xuất lỗ rất thấp. Trong khi đó, thị trường thế giới vẫn đang có nhu cầu mua gạo. Những thông tin mới nhất cho thấy Philippines đang chuẩn bị mua thêm 800 ngàn tấn gạo 25% tấm. Trong đó, 600 ngàn tấn sẽ được tổ chức mở thầu dự kiến vào cuối tháng 3 tới. Còn 200 ngàn tấn được Chính phủ nước này giao cho 9 DN tư nhân mua qua con đường thương mại. Hiện VFA đã cử 3 DN đi đàm phán chào bán gạo cho 9 DN nói trên.
Ở thị trường Malaysia, chúng ta vừa trúng thầu 200 ngàn tấn gạo 5% tấm với giá tốt. Iraq thì đang chuẩn bị mở gói thầu 250 ngàn tấn gạo.
Còn thị trường châu Phi thì sao, thưa ông?
+ Vừa qua, có DN nước ngoài chào mua gạo Việt Nam với giá khá thấp, khiến nhiều DN trong nước hoang mang. Vì thế, đã có một số DN đề nghị VFA hạ giá sàn XK gạo xuống (giá sàn gạo 5% hiện nay là 440 USD/tấn). Thế nhưng, đa số vẫn đề nghị VFA nên tiếp tục giữ giá sàn đó. Đây cũng là chủ trương của Ban Quản trị VFA. (ông Phạm Văn Bảy). + Đến ngày 23/2, các DN đã ký hợp đồng XK được 2,481 triệu tấn gạo, trong đó lương gạo còn phải giao là 1,853 triệu tấn. Lương gạo hiện còn tồn trong kho các DN là 1,158 triệu tấn. Trong tháng 3 tới, kế hoạch XK từ 450-500 ngàn tấn gạo.
Thị trường châu Phi cũng cần gạo. Nhưng thị trường này lại đang do mấy công ty đa quốc gia thao túng. Mà những công ty này đang cố tình chờ Việt Nam thu hoạch vụ ĐX ở ĐBSCL để tìm cách ép giá xuống.
Quan điểm của Ban Quản trị VFA, với thị trường châu Phi, chúng ta phải kiên quyết giữ giá ở mức hợp lý để vừa bán được gạo mà lại không làm ảnh hưởng tới các thị trường khác, cũng như ảnh hưởng xấu tới giá lúa gạo trong nước. Vì thế, trong tháng 3 và tháng 4 tới, việc điều hành giá XK sẽ phải được thực hiện rất linh hoạt, uyển chuyển.
Vụ ĐX này dự kiến có 3 triệu tấn gạo hàng hoá. Việc thu mua tạm trữ 1 triệu tấn có vẻ như chưa đủ?
Bên cạnh việc VFA tổ chức mua tạm trữ 1 triệu tấn quy gạo, thì các DN vẫn tiếp tục mua gạo hàng hoá để giao hàng theo các hợp đồng đã ký. Vả lại, tôi tin rằng khi VFA tổ chức mua lúa gạo tạm trữ, giá lúa gạo hàng hoá trong nước sẽ tăng lên, việc tiêu thụ lúa gạo cũng tốt hơn. Lúc ấy, không nhất thiết phải tiếp tục mua tạm trữ nữa.
Còn nếu tình hình vẫn xấu, sau khi mua 1 triệu tấn nói trên, VFA sẽ lại tiếp tục tổ chức thu mua lúa gạo tạm trữ.
Xin cám ơn ông!
