* SX MUỐI TỤT 33% SO VỚI NĂM 2010
Ngày 21/10/2011, Bộ NN-PTNT đã tổ chức hội nghị tổng kết công tác SX, kinh doanh muối năm 2011. Bên lề hội nghị, vấn đề NK muối đã được nhiều đại biểu và báo chí đặc biệt quan tâm.
Theo báo cáo của Cục Chế biến, thương mại NLTS – Nghề muối (Bộ NN-PTNT) thì năm 2011, SX muối của nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, giá muối chỉ tăng nhẹ và không ổn định, nếu so với tốc độ tăng giá chung của các mặt hàng khác thì thu nhập và đời sống của diêm dân tiếp tục lao đao. Cụ thể, diện tích muối cả nước năm 2011 chỉ đạt hơn 14.600 hecta – bằng 96,7% so với năm 2010. Trong khi đó, dự kiến sản lượng muối cả nước trong năm 2011 rất thấp, chỉ đạt khoảng 800 nghìn tấn – bằng 67% so với năm 2010 và chỉ đạt 80% so với kế hoạch đề ra của năm 2011.
Nguyên nhân bên cạnh yếu tố thời tiết bất lợi, mưa trái mùa kéo dài trên cả nước, thì việc giá muối gần như “dậm chân tại chỗ" đã khiến cho đại bộ phận diêm dân chán nản, bỏ ruộng muối hoặc chuyển đổi một diện tích lớn ruộng muối sang nuôi trồng thủy sản. Cụ thể, giá muối hiện tại ở miền Bắc chỉ từ 900 – 1.300 đ/kg, muối SX công nghiệp tại duyên hải miền Trung và Đông Nam bộ chỉ từ 800 – 1.000 đ/kg, muối trắng ĐBSCL từ 900 – 1.700 đ/kg… Mức giá này chỉ tăng so với đầu năm 2011 khoảng 100 – 300 đ/kg.
Về cung – cầu muối trong nước, năm 2011, dự kiến cả nước sẽ thừa khoảng 124 nghìn tấn muối. Dự kiến năm 2012, “cung” muối trong nước vẫn sẽ thừa khoảng 81 nghìn tấn. Trong khi đó, đến thời điểm hiện tại, Bộ Công thương đã cấp hạn ngạch thuế quan cho 3 đơn vị được NK muối công nghiệp đợt 1 với số lượng 50 nghìn tấn. Trong số này, sự việc TCty TNHH Hóa chất cơ bản miền Nam (một trong 3 đơn vị được cấp hạn ngạch thuế quan NK muối) có hành vi gian lận, bán 23 nghìn tấn muối công nghiệp được NK theo ưu tiên hạn ngạch thuế quan để bán ra thị trường làm muối ăn đã khiến dư luận hết sức bức xúc.
Bên lề hội nghị cuối tuần qua, ông Lưu Hoàng Ngọc, Phó Cục trưởng Cục Hóa chất – người đại diện cho Bộ Công thương tham gia hội nghị đã bị các PV báo chí đặt nhiều câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Công thương trong việc cấp và quản lí muối NK theo hạn ngạch. Ông Ngọc cho biết, sau khi nghe các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin về sự việc này, Bộ Công thương đã có chỉ đạo yêu cầu Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và TCty TNHH Hóa chất cơ bản miền Nam báo cáo chi tiết về sự việc.
Báo Đất Việt: DN vi phạm trong vụ việc vừa qua sẽ bị xử lí thế nào, bao giờ có quyết định xử lý thưa ông?
Chúng tôi đang chờ báo cáo chi tiết vụ việc của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và TCty TNHH Hóa chất cơ bản miền Nam. Khi có báo cáo, trong thời gian sớm nhất Bộ Công thương sẽ có quyết định xử lí.
Báo Lao Động: Thưa ông, việc giám sát muối NK theo hạn ngạch hiện nay do cơ quan nào quản lí? Bộ Công thương có trách nhiệm gì khi xẩy ra sự việc như vừa qua?
Đầu tháng 9/2011, Bộ NN-PTNT đã có hướng dẫn về việc kiểm tra chất lượng muối NK. Theo đó, Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm kiểm tra về chất lượng muối NK theo các quy định tại Thông tư 60/2011/TT-BNNPTNT. Còn Cục Hóa chất (Bộ công thương) là đơn vị chịu trách nhiệm quản lý việc DNNK muối theo hạn ngạch có sử dụng đúng mục đích hay không. Tuy nhiên, trước hết thì DNNK muối theo hạn ngạch phải tự chịu trách nhiệm đối với hoạt động SX kinh doanh của mình. Nếu DN làm sai thì họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Báo Nông nghiệp Việt Nam: Dư luận cho rằng, sự việc gian lận vừa bị Hải quan phát hiện không phải là cá biệt, mà thực tế còn nhiều vụ trước đây chưa được phanh phui, thưa ông?
Hiện chúng tôi chưa có đánh giá về vấn đề này. Tuy nhiên, chúng tôi đã thường xuyên tổ chức các đoàn kiểm tra đối với việc sử dụng muối NK theo hạn ngạch, và cũng đã phát hiện các trường hợp có biểu hiện sử dụng gian lận, sai mục đích. Cũng đã có trường hợp chúng tôi đã ngừng cấp hạn ngạch đối với DN vì có hành vi gian lận.
Đài Truyền hình Việt Nam: Sau vụ việc vừa qua, Bộ Công thương có tiếp tục cấp hạn ngạch NK muối đợt II cho các DN không? Có biện pháp nào mới để giám sát những gian lận trong sử dụng muối sau NK?
Cuối tháng 7/2011 vừa qua, Văn phòng chính phủ, Bộ NN-PTNT và Bộ Công thương đã lập đoàn làm việc với các DNSX muối công nghiệp trong nước và các DN sử dụng muối công nghiệp trong SX hóa chất. Theo đánh giá của đoàn cũng như công văn mà Bộ NN-PTNT gửi cho Bộ Công thương thì các DNSX muối công nghiệp của Việt Nam hoàn toàn có khả năng SX được muối công nghiệp, đáp ứng được cho nhu cầu của DNSX hóa chất.
Tuy nhiên, đối với năm 2011, do hiện tại đã vào cuối vụ SX muối nên các DNSX muối công nghiệp đã có kế hoạch SX, kinh doanh từ trước. Vì vậy họ không thể SX muối công nghiệp chất lượng cao được nữa. Bộ NN-PTNT cũng đồng tình ủng hộ Bộ Công thương cấp tiếp hạn ngạch cho phép NK muối đợt II. Tuy nhiên, hiện Bộ Công thương vẫn chưa cấp cho DN nào.
Đáng nói hơn, theo Cục Chế biến, Thương mại NLTS – Nghề muối thì hiện nay, cả nước đã có 7 DNSX muối công nghiệp hoàn toàn có khả năng SX được các loại muối công nghiệp có chất lượng phục vụ theo yêu cầu của các DNSX hóa chất. Thế nhưng, hàng năm chúng ta đều phải NK loại muối này và mỗi lần Bộ Công thương cấp hạn ngạch lại một lần ồn ào, bức bối trong dư luận vì những hệ lụy của việc NK muối.
Về biện pháp giám sát, hiện chúng tôi đang phối hợp với Bộ NN-PTNT xây dựng cơ chế điều hành quản lý muối NK theo hạn ngạch. Trong đó sẽ có các nội dung cần thiết để giám sát việc sử dụng muối sau NK được chặt chẽ hơn. Bộ Công thương cũng sẽ phối hợp với các cơ quan khác thảo luận và xây dựng một khung kiểm soát mới nhằm đảm bảo cho việc sử dụng muối NK đúng mục đích.
Báo Tiền phong: Dư luận rất bất bình với việc cấp hạn ngạch thuế quan cho NK muối, bởi chỉ có DNNK có lợi, còn diêm dân thì chịu thiệt. Tại sao Bộ Công thương không chấm dứt việc cấp hạn ngạch này thưa ông?
Cái khó khăn nhất là theo cam kết với WTO, muốn duy trì thuế NK muối cao như hiện nay (50% đối với muối tinh khiết và 60% đối với muối công nghiệp) thì hàng năm Việt Nam phải cam kết cấp một lượng hạn ngạch nhất định cho NK muối. Về nguyên tắc thì chúng ta có thể bỏ hạn ngạch thuế quan, nhưng nếu bỏ hạn ngạch thì khi đó, thuế suất NK muối buộc phải hạ xuống mức 10% đối với muối tinh khiết và 15% muối công nghiệp – tức ngang với mức thuế theo hạn ngạch hiện nay. Như vậy nếu bỏ hạn ngạch thì diêm dân cũng sẽ bất lợi khi bị muối NK cạnh tranh.
