Tuy nhiên, mỹ phẩm tự tay làm theo phương pháp thủ công và theo… kinh nghiệm học lóm, có thể mang lại điều kỳ diệu cho khách hàng hay không, vẫn là một ẩn số. Tự mình làm rồi tự mình xài, thì không sao. Thế nhưng, một khi đã rao bán rộng rãi thì mỹ phẩm handmade lại phát sinh nhiều hệ lụy khó kiểm soát!
Được quảng cáo là nguồn gốc hoàn toàn thiên nhiên, an toàn cho người sử dụng, giá thành lại rẻ, thời gian gần đây mỹ phẩm “handmade” đang làm mưa làm gió trên thị trường cũng như các diễn đàn mạng. Điều đáng bàn là các loại mỹ phẩm này không có cơ quan nào kiểm định được độ an toàn, tất cả khách hàng chỉ mua với niềm tin vào lời quảng cáo của người bán.
Mỹ phẩm “handmade” rất đa dạng chủng loại. Mới đầu người làm mỹ phẩm tự chế chủ yếu để dùng cho bản thân hoặc bán lẻ quy mô nhỏ tại các chợ, nhưng thời gian gần đây nó được rao bán rộng rãi trên mạng. Trên các diễn đàn, các trang mạng xã hội như facebook, nhan nhản sản phẩm làm đẹp từ son môi, kem dưỡng đến dầu dừa, phấn ong, mỹ phẩm làm trắng cấp tốc,… được quảng cáo là sản phẩm tự chế, không phải thuê cửa hàng nên có giá rẻ. Dầu dừa được chào giá 80.000 - 100.000 đồng/lọ, 1 thỏi son đủ màu được bán giá 70.000-120.000 đồng, 1 lọ làm trắng da toàn thân có giá 400.000 - 600.000đ.
Xét về lịch sử, mỹ phẩm handmade chính là tiền thân của ngành công nghiệp mỹ phẩm trị giá hàng tỉ đô la ngày nay. Trước cả khi phụ nữ thế kỷ 21 biết dùng serum hay tiêm botox, các bà hoàng thời cổ đại đã bào chế nọc rắn để bôi lên mặt, ép dầu ô-liu dưỡng tóc dưỡng da, nấu hoa để tắm và nghiền kiến để làm son môi. Dòng chảy của mỹ phẩm theo hàng ngàn năm đã có những bước tiến vượt bậc, nhưng những giá trị tinh thần và hiệu quả của mỹ phẩm tự làm bằng tay chưa bao giờ bị dập tắt.
Khi ngành công nghiệp mỹ phẩm bắt đầu bộc lộ nhiều hạn chế như lạm dụng hóa chất, nguyên liệu kém an toàn và giá thành đắt đỏ, thì mỹ phẩm đậm chất thiên nhiên với cách làm thủ công có cơ hội nổi lên như một nhu cầu mới của thị trường. Những cái tên dài đằng đẵng mô tả hợp chất hóa học được thay thế bằng tên thảo dược Đông y khiến khách hàng cảm thấy an toàn, thân thiện hơn. Công sức và thành ý của người điều chế gửi trọn trong từng món đồ chính là giá trị khiến mỹ phẩm handmade chiếm được cảm tình rộng rãi của khách hàng.
Việc chế biến mỹ phẩm handmade giờ đây đã dễ dàng hơn xưa rất nhiều. Các đơn vị nhập khẩu thành phần mỹ phẩm tại Việt Nam đang xuất hiện ngày một nhiều, Ngoài ra, với sự trợ giúp của internet, công thức pha chế cũng như bảo quản mỹ phẩm được chia sẻ mạnh mẽ từ những chuyên gia uy tín đã thúc đẩy sự bùng nổ thực sự của mỹ phẩm ‘’tự tay làm hết’’.
Người mua chủ yếu tin vào những lời quảng cáo của người bán, nên nhìn sâu hơn vào thế giới mỹ phẩm handmade, mọi thứ không hẳn đã lung linh như ta nghĩ. Quan niệm rằng handmade đồng nghĩa với mỹ phẩm thiên nhiên lành dịu không hoàn toàn đúng. Không quá khó để chúng ta bắt gặp những trường hợp khách hàng bị “bung bét’’ cả khuôn mặt vì sử dụng đồ tự chế. Đó là tác hại của mỹ phẩm handmade được sản xuất bởi những người điều chế thấp kém cả về tri thức lẫn lương tâm.
Không phải người pha chế nào cũng đủ kiến thức để có thể kiểm soát tỉ lệ hoạt chất trong sản phẩm. Đơn giản như: nồng độ axit cao sẽ biến một sản phẩm tẩy tế bào chết bình thường thành thứ chất tẩy gây kích ứng mạnh, hay chất bảo quản nếu bị cho quá nồng độ sẽ gây hại cho cơ thể.
Thực tế là, chỉ với một vài nguyên liệu cơ bản và công thức có sẵn trên mạng, ai cũng có thể tự làm ra một hũ mỹ phẩm cho riêng mình. Chính vì sự dễ dàng này mà thị trường mỹ phẩm handmade đang bùng nổ. Tuy nhiên, ngay cả khi đã có trong tay các nguyên liệu hoàn toàn lành tính, thì việc cho ra đời một thành phẩm có kết cấu lý tưởng như của các thương hiệu mỹ phẩm nổi tiếng thế giới lại là điều mà không phải nhãn hiệu handmade nào cũng làm được.
Trên các diễn đàn làm đẹp, gần đây, chị em liên tục phàn nàn về những thỏi son handmade bị cho quá nhiều dầu khiến kết cấu nhão nhoét, hoặc quá nhiều sáp nên cứng đơ không ăn màu, chưa kể sau một thời gian ngắn thì lõi son sần sùi nấm mốc. Chắc chắn, nếu nhà sản xuất chỉ học lỏm công thức trên mạng mà không được đào tạo bài bản về an toàn trong mỹ phẩm, cách bảo quản, kiểm soát độ pH, … thì sản phẩm sẽ dễ dàng bị tách lớp, nhanh hỏng, gây lãng phí và có hại cho sức khỏe.
Trước tình trạng mỹ phẩm “handmade” được rao bán tràn lan trên thị trường không được kiểm định chất lượng, mới đây đại diện Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết sẽ siết chặt quản lý loại mỹ phẩm này. Theo đại diện Cục Quản lý Dược, Thông tư số 06/2011/TT-BYT của Bộ Y tế về quản lý mỹ phẩm đã chỉ rõ, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm phải có giấy phép đăng ký kinh doanh
Các cơ sở sản xuất mỹ phẩm phải đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt sản xuất mỹ phẩm” của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (CGMP - ASEAN): Phải có đội ngũ nhân sự có kiến thức chuyên môn đáp ứng yêu cầu của CGMP; có hệ thống quản lý, kiểm tra chất lượng đầy đủ… Khi đưa bất cứ sản phẩm mỹ phẩm nào ra thị trường, sản phẩm này phải được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm. Các cá nhân sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm tự chế phải hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính an toàn, hiệu quả và chất lượng của sản phẩm.
