Năm của tôm thẻ chân trắng

Tôm thẻ chân trắng (TTCT) là đối tượng thủy sản đã góp công lớn tạo nên sự thay đổi ấn tượng nhằm giữ vững đà tăng trưởng của ngành thủy sản năm 2013.

Đó là đánh giá tiêu biểu nhất của Tổng cục Thủy sản tại hội nghị tổng kết công tác SX, điều hành ngành thủy sản năm 2013, triển khai công tác năm 2014.

Năm 2013, bên cạnh sự phục hồi kinh tế thế giới chậm hơn dự báo, SX thủy sản nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn lớn, đặc biệt là các rào cản thương mại, kỹ thuật của các thị trường XK lớn như Mỹ, EU, Nhật... Mặc dù vậy, SX thủy sản là một trong số ít các lĩnh vực tạo nên điểm sáng cho ngành nông nghiệp nước ta năm 2013.

Theo Tổng cục Thủy sản, tổng sản lượng thủy sản cả năm 2013 ước đạt 6,05 triệu tấn, tăng 2,1% so với năm 2012, cơ bản đạt kế hoạch về sản lượng đề ra. Trong đó sản lượng khai thác đạt 2,71 triệu tấn, tăng 2,2%, sản lượng nuôi trồng đạt 3,34 triệu tấn, tăng 2%.

Trong các đối tượng thủy sản XK chính, năm 2013 có thể nói là một năm ảm đạm đối với SX và XK cá tra, khi giá cá tra XK luôn trong xu thế giảm liên tục. Hai thị trường XK chính là Mỹ và EU đưa ra nhiều yêu cầu về tiêu chuẩn, môi trường ngày càng khắt khe. Nhiều vùng nuôi cá tra bộc lộ những mâu thuẫn chưa được giải quyết.

Những khó khăn trên đã khiến diện tích cá tra giảm tới 17,5% về diện tích nuôi, sản lượng chỉ đạt 1,15 triệu tấn - giảm 7,6% so với năm 2012. Cùng với cá tra, tôm sú cũng là đối tượng giảm cả về diện tích và sản lượng (diện tích giảm 13 nghìn ha, sản lượng giảm 34 nghìn tấn so với năm 2012).

Trước những khó khăn lớn về SX và XK của cả hai đối tượng nuôi chủ lực là cá tra và tôm sú, SX và XK tôm thẻ chân trắng đã bất ngờ vươn lên, đóng vai trò gánh vác cho ngành thủy sản năm qua. Theo tổng hợp của 30 tỉnh/thành nuôi tôm nước lợ trên cả nước, diện tích nuôi TTCT năm 2013 đạt hơn 66 nghìn ha, tăng 57,9% về so với năm 2012, sản lượng đạt 280 nghìn tấn, tăng 50,5%. Những con số ấn tượng này đã lần đầu tiên đưa TTCT vượt qua tôm sú cả về sản lượng và giá trị XK.

Nhờ đó, tôm của Việt Nam cũng đã bù đắp được vào sản lượng tôm bị sụt giảm tại nhiều nước do dịch bệnh, đưa Việt Nam trở thành nước đứng thứ 3 thế giới về sản lượng tôm. Cụ thể, giá trị XK tôm của Việt Nam năm 2013 đã đạt mốc 2,5 tỉ USD, tăng tới hơn 33% so với năm 2012 và vươn lên chiếm tới 44% giá trị XK thủy sản của cả nước...

Có được thành công đó, một phần lớn nhờ công tác chỉ đạo, điều hành khá kịp thời của Tổng cục Thủy sản nói riêng cũng như Bộ NN-PTNT. Năm 2013, nắm bắt được nguồn cung tôm trên thị trường thế giới có nguy cơ mất cân đối do sản lượng tôm tại nhiều nước SX tôm chính (như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia, Mexico...) giảm mạnh, Tổng cục Thủy sản đã thực hiện chỉ đạo của Bộ NN-PTNT nhanh chóng thông tin, hướng dẫn người nuôi tôm và DN xuất khẩu tôm chuyển hướng sang nuôi tôm thẻ chân trắng.

Trước việc Liên minh công nghiệp tôm vùng Vịnh của Mỹ (COGSI) đệ đơn kiện lên Bộ thương mại Mỹ đối với tôm nước ấm NK từ 7 nước, trong đó có Việt Nam, Tổng cục Thủy sản đã tích cực tham gia, phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ NN-PTNT và Bộ Công thương trong việc cung cấp thông tin, chuẩn bị các phương án ứng phó với vụ kiện chống trợ cấp này. Kết quả, ngày 20/9/2013, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã khẳng định sản phẩm tôm của Việt Nam không bán phá giá. Ngay sau khi có kết luận này, Tổng cục Thủy sản phối hợp với các tỉnh đã tiếp tục nắm bắt, theo dõi sát sao, đi đôi với hướng dẫn để SX tôm vụ 3 không phá vỡ quy hoạch cũng như phòng ngừa dịch bệnh...

Năm 2014, trước dự báo nuôi trồng thủy sản sẽ có nhiều khó khăn do sự cạnh tranh mạnh trở lại của các nước nuôi tôm chính trên thế giới, Tổng cục Thủy sản đã có chủ trương giảm diện tích nuôi TTCT từ 66 nghìn ha xuống còn khoảng 50 nghìn ha, giữ nguyên diện tích tôm sú ở mức 60 nghìn ha, đồng thời tăng nhẹ trở lại đối với diện tích cá tra từ 5,2 nghìn ha lên 5,5 nghìn ha trong năm 2014.