Nghệ sĩ hài Quốc Khánh bao giờ cũng biết gây tiếng cười bất ngờ, đúng lúc với những giọng điệu ngộ nghĩnh, thú vị.
Kẻ lãng tử dị mọ
Ngược lại với chuyện gây cười trên sân khấu, ngoài đời nghệ sĩ Quốc Khánh lại chậm rãi lạnh lùng với những gì ồn ào, xô bồ. Anh bỏ ngoài tai mọi phiền muộn toan tính và sống theo ý muốn. Đôi khi tỏ ra bất cần đời và thong thả với nụ cười dí dỏm bên ly cà phê. Phải nói Quốc Khánh có kiểu chơi dị mọ khác người.
Có thể nói chẳng ai có sức lì như anh mỗi khi chơi bi a. Mỗi lần quyết định một cú đánh là anh phải đi vòng quanh bàn và rít một hơi thuốc rồi mới thả tay cơ. Cứ thế lần lượt các cơ thủ thay nhau quần anh đến cả một ngày. Tốn hai bao thuốc lá và quên cả ăn trưa mà không hề suy giảm sự tỉnh táo. Ai muốn tìm anh là cứ ra bàn bi a là túm được. Nếu có chuyện gì giải quyết cũng ngay tại chỗ, không ít lần anh trao đổi vai diễn và những chi tiết xử lý trên sân khấu cũng từ những miếng đánh ròn rã của anh trên bàn bi a. Khó mà kéo anh ra khỏi cuộc chơi.
Lại còn chuyện say mê câu cá của Quốc Khánh cũng chẳng giống ai. Anh “sát cá” hơn người. Vẫn với bộ cánh “bò cả cây”, anh đi đến khắp các con hồ quanh vùng phía nam Hà Nội, gần nhà anh ở khu phố Bạch Mai. Không kể những ngày nghỉ mới đi câu, mà lắm khi vừa đi diễn về lại cùng bạn vác cần câu đi câu cho đến sáng. Những mớ cá câu được còn tươi giãy đành đạch trong rọ đem lại những phút giây lâng lâng trong lòng anh.
Nhưng có lẽ niềm vui đến với Quốc Khánh không hẳn chỉ là một bữa ăn ngon, mà những suy nghĩ hàm chứa những triết lý nhân sinh lóe lên, trong thời gian chờ đợi mới là khoái cảm của nghệ sĩ. Cái được, cái mất trong đời người là gì? Cái bi, cái hài thể hiện trong hành vi ra sao? Lại nữa ánh sáng và bóng tối và cái phúc cái họa đen xen trong cõi người lận đận, truân chuyên…
Cứ thế tự lục vấn mình cho đến khi bình minh lên. Anh nhớ có thuở mình là kể đam mê suy tư, từ buổi phát thanh tiếng thơ cho đến chương trình “vươn thở”, chỉ vì mải miết chờ cá cắn mồi.
Quốc Khánh còn nhiều điều khác người trong sinh hoạt hàng ngày. Anh luôn luôn nghĩ mình lười nên mới chọn áo phông quần bò, hoặc chơi cả bộ bò cho gọn, đỡ phải giặt nhiều mà lại đẹp. Cái gu “bụi bặm” này có lý khi anh có dáng người dong dỏng gầy mỏng. cùng mái tóc bù xù và ria mép tô điểm chất phong trần lãng tử. Lại nữa có điều làm mọi người đầu tư nhiều “nghi vấn” khi biết anh rất yêu màu vàng mà mầu hồng, giống như sở thích của những yểu điệu thục nữ.
Không ít những “nghi vấn” này, đan xen trong những câu hỏi vì sao đã đến tuổi “lên lão” rồi mà anh vẫn đơn chăn gối chiếc. Hỏi lắm anh ngộ ý nói toẹt, lấy vợ là chuyện cả đời người chẳng bao giờ muộn cả, còn là thằng đàn ông mà không có đàn bà thì “Hâm” à. Anh tâm sự về duyên số chưa đến đành chịu.
Nhưng rồi anh vẫn nhấn thêm rằng, quả là mình ngại và cũng lười đi tìm hiểu chỉ vì sợ mất tự do. Đôi khi anh tự an ủi mình rằng, sự gắn bó gia đình với bố mẹ, vợ chồng chị gái và các cháu ở nhà cũng ối việc phải lo, không còn để tâm đến chuyện đi tìm “đối tác”. Rồi lại có lần anh nêu lý do chẳng có người vợ nào chịu đựng được anh, vì mỗi lần đi đóng phim biện biệt hàng tháng trời và có khi cả nửa năm ấy chứ, chẳng lo được gì cho gia đình. Thế là anh tặc lưỡi “Kệ”.
Duyên đến đâu thì đến. Tự do muôn năm!. Đêm đêm anh lại đi câu cá và ngẫm cái chuyện được mất trên cái đời này chẳng có ý nghĩa gì cả. Thực ra bên trong cái vỏ lãng du cô đơn, mang tên “Quốc Khánh” ấy lại ẩn giấu một tâm hồn giầu cảm xúc, mỗi khi anh bước lên sân khấu.
Những vai diễn có điểm “nổ”
Nói cho đúng nghĩa là mỗi vai của Quốc Khánh đều có màu riêng. Cùng trang lứa với anh hồi học khóa kịch một ở Nhà hát Kịch Việt Nam (1978-1982) còn có các nghệ sĩ khác như Trung Anh, Đỗ Kỷ, Lan Hương, Quế Hằng…Ngay từ đầu anh đã có cá tính trong diễn xuất, thể hiện nét độc đáo của nhân vật, đượm sắc hài hước tự bên trong.
Đáng chú ý về ngữ điệu của lời thoại bao giờ Quốc Khánh cũng chia cung bậc rành rọt và tìm được điểm nhấn để lột tả được diễn biến tâm lý của vai diễn. Sau này màu sắc nghệ thuật diễn xuất của anh được hiện diện ở nhiều kịch bản sân khấu và điện ảnh với hiệu quả thẩm mỹ cao. Đặc biệt sau giành được HCB trong Hội diễn Sân khấu toàn quốc năm 1990 và Giải Nam diễn viên xuất sắc do Hội Nghệ sĩ Sân khấu trao tặng năm 2002, anh được mời đóng nhiều phim cả bên điện ảnh và truyền hình.
Anh là một trong những diễn viên đóng hài đầu tiên trong các kịch mục của chương trình “Gặp gỡ cuối tuần”(bắt đầu từ năm 2002), với ngôn ngữ sân khấu mới, cười vui chế giễu những thói hư tật xấu của con người. Và, cũng từ đây gương mặt hài Quốc Khánh trở nên quen thuộc và được khán giả mến mộ cùng những bạn diễn như Quốc Thắng, Vân Dung, Công Lý, Tự Long, Xuân Bắc…
Sang đến sân khấu hài, Quốc Khánh cũng thể hiện mình là một ánh xạ riêng trên sàn diễn. Không ồn ào vội vã, hoặc khuếch đại sự dị dạng, khuyết tật của con người để gây cười; mà anh nuôi mạch nguồn hài hước tự bên trong nhân vật, nên từng câu anh thoại đều tạo nên tiếng cười hết sức tự nhiên.
Chính vì thế mà đến năm 2004, anh được các nhà làm phim mời đóng thay nghệ sĩ Quốc Trượng, trong vai Ngọc Hoàng của chương trình “Gặp gỡ cuối năm”. Ngay lập tức, anh càng trở nên nổi tiếng với vai diễn “rất” Ngọc Hoàng của mình, nghe nhiều nói ít, nhưng câu nói nào cũng làm nổ tung tiếng cười khán giả.
Từ đó đến nay đã 13 cái tết anh được khán giả yêu mến vai diễn này. Mỗi năm là một Ngọc Hoàng làm mới mình theo thời cuộc để cho bớt nhàm chán. Trong khi các vai Táo thả sức bay bổng trong đất diễn, thi vai Ngọc Hoàng của Quốc Khánh lại kiệm lời và chủ yếu là diễn “câm”, lắng nghe và diễn tả tâm trạng qua nét mặt. Thật là khó, vì nếu không nuôi cảm xúc và theo dõi những bản báo cáo chi tiết của các Táo, thì anh khó có thể tung được những câu rất “dị” của vai Ngọc Hoàng đúng lúc, để làm khán giả bật cười. Khán giả đã xem 13 ông Hoàng của Quốc Khánh mà không thấy nhàm chán là vì biệt tài sáng tạo của anh. Mỗi lần một sắc thái thú vị.
Cũng vì khả năng tư duy, khám phá nhân vật mang những góc cạnh dị biệt của Quốc Khánh, nên những nhà làm phim mời anh cộng tác từ rất sớm. Ngay khi mới tốt nghiệp khóa kịch đầu tiên, năm 1982 (20 tuổi), anh đã tham gia đóng phim. Đầu tiên là “Đứa con người lính” rồi sau đó là phim “Chiếc bình tiền kiếp”.
Nhưng có lẽ đến năm 1998, tài “chọc cười” của anh mới được phát huy qua vai Thái trong phim “Ghen”; vai Thi của phim “Tết này ai đến xông nhà” (2002)…Và, đặc biệt anh gây ngạc nhiên đối với người xem, khi vào vai Chàng Gù trong phim “Áo lụa Hà Đông”, đậm chất trữ tình. Hơn thế đó lại là một vai mang yếu tố bi ai, ẩn chứa những nỗi niềm sâu lắng trong nỗi cay đắng của số phận.
Có thể nói, vai diễn Chàng Gù là một thử thách mang tính đột phá, với một nghệ sĩ đã chuyên đi diễn hài như anh. Cái khó là phải sống với tâm hồn nhân vật hết sức tập trung cùng với khả năng tưởng tượng hóa thân cao độ mới có thể dẫn tới thành công. Nhưng quả là nghệ sĩ Quốc Khánh đã làm được hơn sự mong đợi. Nỗi lòng cay đắng và đầy ẩn ức của nhân vật Người Gù qua diễn xuất của anh đã làm xúc động lòng người. Một bi kịch của tâm hồn về tình yêu.
Nếu quá độ thì thành bi lụy chỉ dừng lại diễn tả tâm trạng của nỗi đau thất tình của nhân vật. Nhưng do biết tiết chế và nuôi ý tưởng cho nhân vật nên khán giả đã thấy ở đây vẻ đẹp tâm hồn trong sáng và đấy khao khát với tình yêu. Ẩn ức nhưng không cay đắng, xót xa khi tình yêu không tới. Một niềm hy vọng xanh trong với nỗi buồn lắng đọng. Người xem yêu nhân vật vì lẽ đó.
Chính sự thành công ấy đã đem lại cho anh vinh quang, khi đoạt Giải diễn viên Nam Xuất sắc nhất, trong Liên Hoan phim toàn quốc, năm 2006. Sau đó liên tiếp anh tham gia các bộ phim dài tập như “Người độc thân vui vẻ”, hay “Bão qua làng” cùng những “show” quảng cáo trên truyền hình…Đến năm 2012, Quốc Khánh cùng một số đồng nghiệp được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT). Đó là sự tôn vinh xứng đáng với những đóng góp của nghệ sĩ Quốc Khánh cho nền sân khấu và điện ảnh.
Đi nhặt gió trời
Nếu xem tử vi tuổi Nhâm Dần (1962) của Quốc Khánh thì khác hoàn toàn với cuộc sống hiện mà anh đang chọn. Xem ra chỉ đúng với chuyện màu sắc. Anh thích mầu hồng là lẽ tự nhiên vì bên những sắc màu này sẽ đạt được Tương sinh (Hỏa sinh Thổ), luôn khỏe mạnh bình an. Nhưng thêm nữa, anh lại có cái số hưởng phúc và sung túc vào thời hậu vận. Nghĩa là cho đến nay anh vẫn chờ đợi.
Trước mắt anh chỉ nghĩ đến gia đình và mẹ, với một cuộc sống vun đắp đầm ấm, trong ngôi nhà ấm cúng. Con cái của người chị gái cũng được anh chăm nom và đỡ đần như những đứa con của mình. Khi đến cơ quan, các con cháu của bạn bè đồng nghiệp thường vẫn gọi là với hai chữ thân thương “bố Khánh”.
Mỗi ngày lại có một niềm vui đến với Quốc Khánh. Cảm xúc ấm áp và chia sẻ ấy bù lấp phần nào cho sự trống vắng, cô đơn mà người nghệ sĩ đã trải qua thời trai trẻ. Còn cuộc sống là của mình, sự nghiệp chẳng ai có thể thay thế, vậy phải tự làm chủ số phận trời ban. Những niềm vui còn ở phía trước. Đúng như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết: “Tôi nhặt gió trời mời em giữ lấy, để mắt em cười tựa lá bay. Và như thế tôi sống vui từng ngày…” (Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui). NSƯT Quốc Khánh mỗi ngày có một niềm vui như thế.
