Giản tiện cho người dân
Chị Phạm Thị T. có hộ khẩu thường trú tại một phường của quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội). Năm 2022, chị phải đi đi về về nhiều lần chỉ để thực hiện thủ tục cho tặng tài sản đất đai cho người thân.
Trước đó, chị T. đại diện đứng tên tham gia đấu giá một ô đất giãn dân của xã cho người thân ở quê. Khi trúng đấu giá, bìa đỏ lô đất được ghi tên của chị.
Để làm thủ tục sang tên bìa đỏ cho người nhờ đứng ra mua, chị tiến hành làm thủ tục “cho, tặng” lô đất. Nghĩ đơn giản rằng bìa đỏ đứng tên cá nhân mình, chị về quê để làm thủ tục.
Tuy nhiên, theo quy định cũ, chị phải quay ngược trở lại Hà Nội để mang sổ hộ khẩu của mình. Chưa hết, chị phải ra phường (nơi đang cư trú) để được chứng nhận tình trạng hôn nhân; lấy thêm giấy tờ, CMND của chồng; giấy kết hôn… vì chồng chị là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan…
Người dân đi làm các thủ tục hành chính sẽ không phải xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy theo Luật Cư trú vừa có hiệu lực. Ảnh: Kiên Trung.
Phải đi lại không dưới ba lần, chị T. mới hoàn tất đầy đủ giấy tờ cần thiết để thực hiện thủ tục sang tên bìa đỏ ô đất mà mình đứng tên giúp người khác.
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, từ ngày 1/1/2023, nếu thực hiện thủ tục cho tặng… ô đất đứng tên của mình, chị chỉ cần mang một giấy tờ duy nhất, đó là một trong bốn loại giấy tờ để chứng minh thông tin cư trú (căn cước công dân, chứng minh nhân dân, giấy xác nhận thông tin về cư trú, giấy thông báo số định danh cá nhân, thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư…).
Quy định bỏ sổ hộ khẩu giấy giúp người dân “rảnh tay” rất nhiều khi đi làm các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai.
Anh Lê Duy H. (phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội) vừa bán căn hộ chung cư cũ để thay đổi chỗ ở. Sau khi Văn phòng công chứng xác lập hợp đồng mua bán, giao dịch được hoàn tất tại Văn phòng Đăng ký đất đai (VP ĐKĐĐ) để thực hiện thủ tục sang tên cho người mua.
Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy đã được bỏ từ ngày 1/1/2023. Ảnh minh hoạ.
Quá trình giao dịch căn hộ này, thông tin biến động về tài sản (đất đai, nhà ở) được ghi lại trong lịch sử của bất động sản, và lưu trong hệ thống dữ liệu quốc gia về đất đai.
“Cùng với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được liên thông toàn quốc, các cơ quan thực hiện thủ tục hành chính sẽ tra cứu trên môi trường mạng để xác nhận thông tin của người dân từ đó tiến hành các thủ tục hành chính liên quan.
Điều này khiến người dân có lợi, được giản tiện nhiều thủ tục, thời gian hơn rất nhiều. Thời điểm còn sử dụng sổ hộ khẩu, mỗi lần làm các thủ tục, người dân sẽ phải đi phô tô, công chứng mất nhiều công sức, tiền bạc. Còn giờ chỉ cần căn cước công dân gắn chíp là đủ.
"Chúng tôi không được đòi hỏi người dân xuất trình sổ hộ khẩu vì quy định này đã được bãi bỏ. Trường hợp không xác minh được thông tin công dân do chưa đưa thông tin lên cơ sở dữ liệu, chúng tôi phải gửi văn bản đề nghị cơ quan quản lý công dân tại địa phương xác nhận. Việc này trước đây thường là người dân phải tự hoàn tất để đủ bộ hồ sơ, thủ tục theo yêu cầu”, một cán bộ VP ĐKĐĐ cho biết.
Cơ quan thực hiện thủ tục hành chính "vướng"
Quy định bỏ sổ hộ khẩu giấy khi thực hiện các thủ tục hành chính mang lại nhiều thuận lợi, giản lược về thời gian, giấy tờ, tiền bạc… cho người dân. Tuy nhiên, với cơ quan thực thi, hiện tại đang phát sinh một số vướng mắc.
Quy định bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy giúp người dân "rảnh tay", tuy nhiên cơ quan thực hiện đang gặp vướng mắc do cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chưa liên thông, đồng bộ ở một số địa phương. Ảnh: Kiên Trung.
Vướng mắc lớn nhất, đó là cơ sở dữ liệu dân cư chưa được cập nhật đầy đủ các biến động liên quan của cá nhân, hộ gia đình; chưa kết nối đồng bộ, chưa cấp phép truy cập cho các cơ quan thực hiện các thủ tục hành chính…
Phó giám đốc VP ĐKĐĐ tỉnh Vĩnh Phúc, ông Nguyễn Thành Hưng cho biết, vướng mắc lớn nhất phát sinh khi bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy đó là thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia ở những nơi chưa được kết nối, liên thông.
Ngoài ra, thông tin cá nhân dù được đưa lên cơ sở dữ liệu quốc gia nhưng biến động về nhân khẩu trong gia đình, người liên quan… chưa được thể hiện. Điều này sẽ gây khó khăn cho cán bộ thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến đất đai khi xác thực những thông tin này.
Để giải quyết vướng mắc này, phương án được đưa ra là gửi văn bản về địa phương nơi công dân cư trí để chính quyền xác nhận (thông tin liên quan tới cá nhân, biến động nhân khẩu trong hộ gia đình…), từ đó mới có đủ căn cứ, cơ sở để thực hiện thủ tục hành chính về đất đai theo yêu cầu.
Tuy nhiên, việc xác nhận theo cách thủ công này lại thêm thời gian (do công văn gửi đi - gửi đến), từ đó sẽ tăng thêm thời gian để giải quyết một thủ tục hành chính.
Bảng niêm yết các thủ tục hành chính tại phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Ảnh: Kiên Trung.
“Thời gian để xác nhận đó có được tính vào thời gian làm thủ tục hành chính hay không lại là một vấn đề. Nếu tính vào thời gian thực hiện TTHC rõ ràng sẽ vi phạm vào thời gian đã được quy định công khai. Trong khi đó, thủ tục hành chính được xác nhận trên bảng điện tử một cửa, nếu thủ tục nào chưa giải quyết đúng thời hạn sẽ được đánh dấu, từ đó liên quan đến trách nhiệm của cán bộ thực hiện”, ông Hưng lý giải.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Vân (cán bộ Phòng một cửa xã Động Đat, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) cho biết, tại đơn vị cấp xã, khó khăn nhất là khâu xác định nghề nghiệp của người sản xuất đất nông nghiệp khi họ thực hiện thủ tục về loại đất này.
“Quy định cũ yêu cầu công dân mang theo CMND hoặc CCCD. Trường hợp mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp phải có sổ hộ khẩu để chứng minh nghề nghiệp. Nếu không có sổ hộ khẩu, công dân phải có đơn và trưởng xóm xác nhận thông tin về nghề nghiệp của cá nhân này”, chị Vân nói.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Công điện số 90 /CĐ-TTg ngày 28/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh thực hiện quy định liên quan đến bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy; xử lý nghiêm cán bộ công chức, viên chức yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu giấy khi người dân thực hiện các thủ tục hành chính.
Giám đốc VP ĐKĐĐ tỉnh Thái Nguyên - ông Kiều Quang Khánh cho biết, đến thời điểm hiện tại, Văn phòng này chưa ban hành văn bản yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú và sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện thủ tục hành chính theo 2 giai đoạn (trước ngày 1/7/2021 và từ ngày 1/7/2021 đến 30/6/2022).
Hiện, VP ĐKĐĐ các Chi nhánh tại Thái Nguyên đang triển khai thực hiện tiếp nhận và giải quyết 4 thủ tục hành chính: Đăng ký biến động về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất do thay đổi thông tin về người được cấp Giấy chứng nhận (đổi tên hoặc giấy tờ pháp nhân, giấy tờ nhân thân, địa chỉ) trên cổng dịch vụ công quốc gia. Theo đó, dữ liệu thông tin người sử dụng đất được kết nối, xác thực, chia sẻ tử Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện còn một số vướng mắc như thông tin của người sử dụng đất (số CMND) không trùng khớp với thông tin đã đăng ký với nhà mạng viễn thông, dẫn đến việc tạo lập tài khoản trên cổng dịch vụ công quốc gia không thực hiện được do không khớp thông tin. Ngoài ra, đơn đăng ký biến động khi xác thực xong không thực hiện tải (download) về máy tính được.
Từ thực tế trên, VP ĐKĐĐ tỉnh Thái Nguyên đã có văn bản báo cáo Sở TN-MT về việc bãi bỏ sổ hộ khẩu gây khó khăn trong việc giải quyết một số thủ tục hành chính. Do vậy, cần có thêm giải pháp để kết nối, tích hợp thêm dữ liệu về sổ hộ khẩu qua các thời kỳ để đối chiếu, làm cơ sở giải quyết thủ tục hành chính đảm bảo đúng quy định.
