* Ai là người đầu tiên phát hiện ra cà phê?
Vũ Anh Thư, Đắk Mil, Đăk Nông
Cà phê (gốc từ chữ café trong tiếng Pháp) là một loại thức uống màu đen có chứa chất caffein và được sử dụng rộng rãi, được sản xuất từ những hạt cà phê được rang lên, từ cây cà phê.
Theo Việt Nam thư quán thì một trong số những huyền thoại kể lại rằng, khoảng 1000 năm trước đây, một người dân Abixini (bây giờ là Ethiopía) đã để ý đến hương thơm đặc biệt bốc lên từ một bụi cây đang cháy. Anh ta bèn nhặt mấy quả trong bụi cây và nếm thử, thấy ngon bèn mang đun lấy nước uống. Anh ta đâu có biết rằng mình vừa khám phá ra một điều hết sức kỳ diệu, vì đó chính là ly cà phê đầu tiên trên thế giới. Vậy là những người đầu tiên biết đến cây cà phê và hương vị thơm ngon của nó là những người dân Abixini, sống ở phía đông của Châu phi.
Cho đến thế kỷ thứ XV chỉ có ở đó mới có cây cà phê. Về sau người ta mới đưa giống cây cà phê sang trồng ở các nước Ả Rập. Trong vòng 200 năm sau đó từ bắc Ả Rập và Yemen, cây cà phê được trồng rộng rãi trên khắp các nước trên thế giới. Vào thế kỷ XVII người Đan Mạch bắt đầu trồng cà phê trên đảo Java, rồi từ đó nó được đưa sang gieo trồng tại các nước nhiệt đới khác. Cây cà phê cũng được biết đến ở Anh và Mỹ sau khi người Anh lấy giống cà phê từ đảo Java.
Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia thì hiện nay, cây cà phê được trồng tại hơn 50 quốc gia trên thế giới, trong đó có một số nước xuất khẩu cà phê. Hạt cà phê được lấy từ hạt của các loài cây thuộc họ cà phê (Rubiaceae). Ba dòng cây cà phê chính là Coffea arabica (Cà phê Arabica) – cà phê chè, cà phê Blue Mountain; Coffea canephora (Cà phê Robusta) – cà phê vối;Coffea excelsa (Cà phê Liberia) - cà phê mít, với nhiều loại khác nhau.
Chất lượng hay đẳng cấp của cà phê khác nhau tùy theo từng loại cây, từng loại hạt và nơi trồng khác nhau. Cà phê Robusta được đánh giá thấp hơn so với cà phê Arabica do có chất lượng thấp hơn và giá cả theo đó cũng rẻ hơn. Loại cà phê đắt nhất và hiếm nhất thế giới tên là Kopi Luwak (hay "cà phê chồn") của Indonesia và Việt Nam. Đây không phải là một giống cà phê mà một cách chế biến cà phê bằng cách dùng bộ tiêu hóa của loài cầy. Giá mỗi cân cà phê loại này khoảng 20 triệu VND (1300 USD) và hàng năm chỉ có trên 200 kg được bán trên thị trường thế giới.
Các cây cà phê mọc chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới. Tuy nhiên điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của cây cà phê là những vùng đất cao và khô ráo. Loại đất trồng và khí hậu thích hợp đó người ta đã tìm thấy ở vùng núi tại Braxin. Chính vì vậy ngày nay 3/4 sản lượng cà phê trên thế giới thuộc về đất nước này. Ở đây có những đồn điền cà phê lớn nhất thế giới. Có những đồn điền có tới hàng triệu cây cà phê và trải dài nhiều kilômét. Ngoài ra cây cà phê có nhiều ở Venexuela, Guatemala, Mexico, và ở một số vùng thuộc Tây ấn độ và đảo Java.
Nước ta hiện đứng thứ nhì (sau Braxin) về xuất khẩu cà phê.
* Tuổi thọ bình quân của thế giới và của một số nước hiện nay là bao nhiêu?
Vũ Đình Thiên, Tân Hồng, Đồng Tháp
Xưa kia cụ Đỗ Phủ cho rằng, Nhân sinh thất thập cổ lai hy. Ngày nay tuổi 70 đâu còn là hiếm nữa. Theo sách Time Almanac 2012 thì tuổi thọ bình quân trên thế giới là 66,0 với nam và 70,0 với nữ. Đấy là tuổi bình quân, kể cả các trẻ sơ sinh chết non. Tuổi bình quân của Nhật Bản là 78,6 (nam) và 85,6 (nữ); của Australia là 78,5 và 83,3; Acủa Canada là 76.7 và 83,6; của Mỹ là 74,8 và 80,1; của Mexico là 72,7 và 77,6; của Hàn Quốc là 71,7 và 79,3; của Pháp là 76,7 và 83,8; của Đức là 75,8 và 82,0; của Ý là 77,6 và 83,2; của Tây Ban Nha là 76,7 và 83,2; của Anh là 75,9 và 81,0; của Trung Quốc là 70,4 vaf73,7 (của Việt Nam theo www.cia.gov là 69,95 và 75,16). Tuy nhiên vẫn còn nhiều vùng trên thế giới tuổi thọ bình quân của dân cư còn khá thấp. Ví dụ nư ở vùng Trung Phi là 51,8 và 53,8; vùng Đông Phi là 46,9 và 48,2; vùng Nam Phi là 47,8 và 51,2; vùng Tây Phi là 47,7 và 49,7...
