Nguy cơ của ĐBSCL rất cao nhưng cơ hội cũng rất lớn

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại diễn đàn ĐBSCL

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh và cám ơn các đại biểu trong và ngoài nước đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc. Hầu hết các ý kiến đều khẳng định Nghị quyết 120 là đúng đắn, khoa học.

Chính phủ đánh giá thành quả 2 năm vừa qua để biết mình đang ở đâu để thấy có sự tiến bộ của ĐBSCL. Ví dụ nông nghiệp tăng 3% trong khi cả nước chỉ tăng 2,67%, hay xuất khẩu đạt gần 16 tỷ USD trong năm qua, đời sống nhân dân tốt hơn. Đặc biệt là nhận thức của chính quyền và nhân dân chủ động hơn.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại bất cập trong chỉ đạo, điều hành, còn nhiều khiếm khuyết trong thực hiện… cần sớm được khắc phục.

Theo Thủ tướng, chúng ta tiếp tục nhận thức về biến đổi khí hậu (BĐKH) của thế giới, Châu Á và Đông Nam Á, đang đe dọa sự phát triển, tăng trưởng.

ADB ước tính gần 55% dân số Việt Nam bị tổn thương trước những mối đe dọa từ thiên nhiên. Một điều đáng lo ngại là nhiều người dân chưa nhận thức được những thách thức này, nhiều doanh nghiệp chưa sẵn sàng ứng phó với thách thức từ thiên tai, chưa có ý thức giảm bớt những tác nhân góp phần gây BĐKH… Rất nhiều hành vi của chúng ta đã góp phần thay đổi thiên nhiên, gây BĐKH.

ĐBSCL có 20 triệu người, hơn 4 triệu ha đất, chiếm 55% lương thực, đóng góp  20% GDP cả nước. Nếu tính cả TP HCM và vùng Đông Nam Bộ, quy mô GDP đã chiếm hơn 60% GDP cả nước. Vai trò của ĐBSCL và TP HCM đối với cả nước không chỉ ở tỷ trọng đóng góp GDP. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chụp hình cùng các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo các Bộ ngành.

Nếu không có ĐBSCL hay vùng ĐBSCL bị ảnh hưởng bởi BĐKH, thì quy mô GDP của TP HCM không thể vẫn chiếm được 23% cả nước như hiện nay. Điều này có nghĩa là đầu tư và hỗ trợ cho ĐBSCL cũng là đầu tư cho cả nước. TP HCM đầu tư, hỗ trợ cho ĐBSCL cũng là đầu tư cho chính TP.

Vai trò của ĐBSCL không chỉ với TP HCM hay Việt Nam mà cả thế giới. Đánh giá của WB cho thấy, ĐBSCL chiếm khoảng 20% lượng gạo thương mại toàn cầu, góp phần đảm bảo lương thực cho Châu Á, Châu Phi và Mỹ Latinh.

Tuy nhiên, ĐBSCL đang chịu tác động nặng nề của nước biển dâng, BĐKH. Nếu không có giải pháp phù hợp, kịp thời thì dự báo đến năm 2100 nước biển dâng gây ngập 40% diện tích sẽ ảnh hưởng tới đời sống của 55% người dân nơi đây, gián tiếp tác động tới giá lương thực thế giới.

Đặc biệt, một thống kê gần đây cho thấy, trong 10 năm qua, 1,7 triệu người đã di cư khỏi ĐBSCL, trong khi chỉ có khoảng 700 ngàn người chuyển đến. Tỷ lệ di cư là gấp đôi trung bình cả nước. Điều này tạo ra thách thức cho nhiều địa phương, đặc biệt là TP HCM và các tỉnh Đông Nam Bộ.

Có thể nói, sinh kế của hàng chục triệu người dân ĐBSCL đang đứng trước những thử thách lớn, mà nếu vượt qua được, ĐBSCL sẽ có sức bật tăng trưởng rất lớn. Bằng không, chúng ta không loại trừ bất cứ khả năng nào.

Nguy cơ của ĐBSCL rất cao nhưng cơ hội cũng rất lớn. Khi xâm nhập mặn, nếu nhìn cây lúa thì thấy thách thức, nhưng nhìn con tôm thì lại thấy cơ hội. Như vậy là có nguy cơ và có cả cơ hội trong phát triển ĐBSCL.

Sau 2 năm thực hiện Nghị quyết 120, chúng ta đã đạt được những kết quả quan trọng. Có thể nói khối lượng công việc đã làm được là rất lớn. Tuy nhiên, chúng ta còn có thể làm tốt hơn nữa trong thời gian tới. Đặc biệt, làm sao để những chính sách có tác động lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa tới cộng đồng, mang lại hiệu quả thực tế và rõ nét hơn.

Để đạt được những điều đó, chúng ta phải huy động triệt để tâm sức, trí tuệ của các nhà khoa học, các tổ chức tư vấn, phát huy vai trò của chính quyền các cấp, kêu gọi sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là vai trò của người dân.

Thủ tướng nhấn mạnh, xác định phương châm hành động của Chính phủ trong thời gian tới là: Chính phủ thúc đẩy, doanh nghiệp hành động, người dân hưởng ứng.

Theo đó, Chính phủ thúc đẩy bằng những cơ chế, chính sách. Chính phủ tiếp tục bố trí lại nguồn lực, bổ sung nguồn lực, đào tạo nguồn nhân lực... Doanh nghiệp, HTX, trang trại… hành động bằng các dự án đầu tư cụ thể. Người dân hưởng ứng, đồng thuận tham gia cùng các tổ chức chính phủ, cộng đồng, doanh nghiệp.