Trắng đen chắc chắn sẽ sớm có câu trả lời rõ ràng. Thế nhưng, qua trường hợp rắc rối đầy éo le và dích dắc này, công chúng không khỏi băn khoăn môi trường nhiều cạm bẫy của những hoạt động nghệ thuật nhạy cảm. Khoả thân vì cái đẹp thuần tuý, không đơn giản chút nào!
 |
| Ảnh mang tính minh họa |
Làm người mẫu khoả thân cho sinh viên mỹ thuật thực tập vẽ cơ thể người, thì xưa nay nhiều lắm. Thanh niên cũng làm được, mà cụ già cũng làm được. Thế nhưng, khoả thân để vẽ trên những đường cong nhiều khiêu gợi, thì phải thiếu nữ đang thì xuân sắc. Trước đây, người mẫu khoả thân chỉ xuất hiện trong những bộ ảnh nude của những tay máy lừng lẫy như Trần Huy Hoan, Thái Phiên, Dương Minh Long, Dương Xuân Định… Còn bây giờ, body painting lại kích hoạt một lớp người mẫu khoả thân khác, mới mẻ hơn nhưng cũng phức tạp hơn.
Body painting vẫn còn xa lạ với phần lớn công chúng, nên không dễ kiếm người mẫu chuyên nghiệp ở lĩnh vực này. Số lượng hoạ sĩ theo đuổi body painting cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay, và tên tuổi Ngô Lực đang được chú ý nhất vì bị tố cáo hiếp dâm người mẫu Kim Phượng. Hoạ sĩ Ngô Lực đã từng mời nhiều người mẫu hợp tác, nhưng chưa có gì để đảm bảo những nguyên tắc sáng tạo của quý ông 39 tuổi ấy đã hoàn toàn đạt mức độ thăng hoa và sòng phẳng. Bởi lẽ, một người mẫu và một hoạ sĩ ở trong một căn phòng thì ai biết trai đơn gái chiếc có cùng chí hướng nghệ thuật vị nghệ thuật hay không? Khi xảy ra trục trặc, cũng chẳng thể phân định tại anh, tại ả hay tại cả đôi đàng.
Những nữ nghệ sĩ nổi tiếng từng tham gia body painting như diễn viên Hồng Ánh hoặc diễn viên Vân Trang cũng chỉ nhằm thể hiện sự ủng hộ một chương trình từ thiện nào đó. Còn người mẫu đặt nhiều kỳ vọng vào body painting lại không phải những gương mặt quá quen thuộc với khán giả. Đó là một nghề cực nhọc cần sự chịu đựng phi thường chăng? Ví dụ, người mẫu Kim Phượng đang giằng co pháp lý ầm ĩ với hoạ sĩ Ngô Lực chẳng hạn.
Năm nay 25 tuổi, người mẫu Kim Phượng từ quê Tiền Giang lên Sài Gòn mưu sinh và đang nuôi một con nhỏ. Người mẫu Kim Phượng không ngần ngại xác định mình là một người mẫu khoả thân. Tuy nhiên, sự lúng túng và sự ngây ngô của người mẫu Kim Phượng lại nằm ở chỗ nhẹ dạ và cả tin. Bằng chứng là khi hợp tác body painting với hoạ sĩ Ngô Lực thì hoàn toàn không có một bản hợp đồng nào giữa hai bên. Việc người mẫu Kim Phượng tố cáo bị xâm hại, rất đáng tội nghiệp và rất đáng thông cảm. Thế nhưng, khi hoạ sĩ Ngô Lực phủ nhận tất cả, thì chẳng có chứng cứ nào đủ sức thuyết phục để bảo vệ cho người mẫu Kim Phượng khỏi những thiệt thòi mà cô đang ấm ức.
Người mẫu trên sàn catwalk hoặc người mẫu quảng cáo, thì công việc của họ luôn có rất nhiều người làm chứng. Còn người mẫu khoả thân lại gần như… tứ cố vô thân trước những mối nguy hiểm vô hình. Người mẫu Hạnh Quyên e dè: “Nghề của tôi là người mẫu nên tất cả những gì liên quan đến việc người mẫu cần làm thì chẳng có gì là định kiến với tôi cả. Tuy nhiên, làm người mẫu body painting là công việc rất mới mẻ, có thể tạo ra những vấn đề nhạy cảm với thói quen nhìn nhận về thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Nhưng tôi nghĩ, ảnh nude đã và đang dần dần được chấp nhận thì body painting cũng sẽ được mọi người chào đón. Khi làm người mẫu body painting, tôi biết chắc sẽ có những người không đồng tình. Trước đây, khi tôi làm mẫu cho những hãng quảng cáo đồ lót cũng vậy. Nhưng cũng có những người hiểu và đồng cảm với tôi, thậm chí họ còn hãnh diện vì có bạn, người thân làm người mẫu. Tôi nghĩ, cùng với thời gian, mọi người sẽ dần dần thay đổi và có cái nhìn sẻ chia hơn”.
Người mẫu body painting thu nhập không cao. Vì sao? Vì tác phẩm chỉ lưu lại bằng hình ảnh hoặc video, không thể triển lãm để mua đi bán lại trên thị trường. Nói mạch lạc, thì tác phẩm body painting ở nước ta tạm dừng ở mức… in trên các trang báo giải trí với thu lao rất ít ỏi. Vậy thu nhập của hoạ sĩ và người mẫu trong quá trình sáng tạo body painting như thế nào? Chủ yếu là hoạ sĩ bỏ tiền túi để trả cho người mẫu, nhằm thoả mãn nhu cầu vẽ trên cơ thể phái nữ mà thôi. Người mẫu body painting đứng, ngồi hoặc nằm trong tư thế khoả thân bất động suốt hàng giờ đồng hồ, chỉ nhận được 1-2 triệu đồng. Thu nhập ấy, tính chi ly thì thật đáng sốt ruột. Cho nên, ngoài chuyện kiếm tiền để sống một cách cực nhọc, cần phải thấy ở những người mẫu body painting một tinh thần chịu đựng vì nghệ thuật. Vì sao? Vì lắm khi những người thưởng thức tác phẩm body painting cũng chẳng để ý đến nghệ danh của người mẫu, mà họ chỉ nhắm màu sắc lung linh và hình khối ấn tượng được tương tác với những nét khiêu gợi thân hình phụ nữ.
Làm người mẫu body painting nhiều nhọc nhằn và lắm thị phi. Thế nhưng, bằng thái độ của công chúng đích thực thì phải rạch ròi hai yếu tố bán nghệ và bán thân. Người mẫu body painting cũng có tôn nghiêm của họ, không thể tuỳ tiện dèm pha hoặc mỉa mai. Một người mẫu body painting lên tiếng ủng hộ người mẫu Kim Phượng trong vụ tố cáo hiếp dâm là Huyền Phương thổ lộ: “Nhiều người nói người mẫu khoả thân là làm gái nọ kia, nhưng tôi không buồn khi họ hiểu sai về nghề người mẫu nói chung và người mẫu khoả thân nói riêng. Nghề nào cũng có cái khổ riêng. Để tự vệ chính đáng, các chị em làm người mẫu khoả thân nên thủ sẵn bình xịt hơi cay, luôn cảnh giác mọi lúc mọi nơi. Đừng nên tin tưởng ai vô điều kiện, cần quan sát đối phương từ những việc nhỏ nhất”. Eo ơi, nếu nhân danh nghệ thuật mà để có một tác phẩm body painting phải chấp nhận lao vào một cuộc chiến với cái ác và cái xấu bủa vây, thì thật xót xa và cay đắng!
Từ vụ tố giác của người mẫu Kim Phượng với hoạ sĩ Ngô Lực, có lẽ đã đến lúc xã hội cần dung ánh mắt bao quát hơn và thấu hiểu hơn với body painting. Ca sĩ kiêm diễn viên Phương Trinh Jolie chia sẻ: "Tôi hợp tác vẽ body painting cùng họa sĩ Ngô Lực tầm 5 - 6 năm trước, khi đó phong trào này cũng đang phát triển. Mặc dù làm mẫu body painting nhưng tôi không nude hoàn toàn mà vẫn mặc áo yếm. Tôi cũng có những yêu cầu riêng khi làm việc, không làm việc trong không gian riêng tư, quá trình vẽ được tiến hành tại studio, có mặt photo và trợ lý của tôi. Đặc biệt, tôi cũng có những quy định rõ ràng với họa sĩ là không động chạm tới những phần nhạy cảm trên cơ thể, chỉ được chạm cọ vào những vị trí để vẽ".
Một bộ môn tồn tại chênh chao giữa ranh giới nghệ thuật và khiêu dâm, thì có nhất thiết phải đặt ra những chuẩn mực ứng xử cơ bản về văn hoá và đạo đức không? Nếu vẫn duy trì sự hợp tác bí mật và va chạm bí mật giữa hoạ sĩ và người mẫu, thì chẳng mấy chốc giá trị nghệ thuật sẽ lấm lem và nhem nhuốc.
Tuy không vẽ theo lối body painting, nhưng đã thông thạo chụp ảnh khoả thân, nhiếp ảnh gia Nguyễn Khánh cho rằng: “Khi làm việc với nhau, không cần nói nhiều về nguyên tắc, chỉ cần nhớ là không chạm vào người mẫu. Khi hướng dẫn người mẫu đổi tư thế, mình miêu tả không được thì mình làm cho người mẫu bắt chước. Ngay cả vuốt tóc người mẫu cũng không được dùng tay chạm vào, mình phải lấy cái cây khều khều tóc người mẫu. Đụng chạm là không được!”.
Đứng ở góc độ người mẫu khoả thân luôn trong thế bị động, Nguyễn Kim Maily bộc bạch kinh nghiệm: “Không tác nghiệp trong khách sạn khi chỉ có một nhiếp ảnh (hoặc một hoạ sĩ) và một người mẫu. Tôi luôn có một bạn thân hoặc một chuyên gia make up đi theo cho an tâm. Nếu tình thế chỉ có hai người, tôi sẽ live stream trực tiếp, giới thiệu đang làm việc với ai, họ sẽ không thể nảy sinh ý đồ xấu được”.
