Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ (1921-2022).
Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ chào đời năm 1921 và gắn bó trọn đời với ngôi nhà 22 Mai Hắc Đế - Hà Nội. Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ được gia đình ho học nhạc từ nhỏ và nhanh chóng chơi được cả guitar (Tây Ban cầm) và guitar Hawaii (Hạ Uy cầm). Ở tuổi thiếu niên, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ đã cùng nhạc sĩ Dương Thiệu Tước và nhạc sĩ Thẩm Oánh lập ban nhạc Myosotis để trình diễn ở các tụ điểm văn hóa.
Ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ là “Giáo đường im bóng” được viết năm ông 17 tuổi. Mỹ nhân tạo cảm hứng cho ca khúc “Giáo đường im bóng” sau này cũng thành hiền thê Vũ Hà Tiên của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ.
Trong một đêm văn nghệ từ thiện tại Nam Định vào tháng 5/1938, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ đã gặp được bóng hồng định mệnh cho cuộc đời mình. Thiếu nữ 16 tuổi Vũ Hà Tiên cũng nổi tiếng tài sắc ở mảnh đất này, không hiểu vô tình hay hữu ý đã đến bên cạnh nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ để nhờ chỉnh dây đàn. Và khi nàng ôm đàn bước ra sân khấu thì trái tim chàng cũng lơ lửng bay theo. Mang theo đôi mắt và nụ cười của Vũ Hà Tiên về lại Hà Nội, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ đêm ngày không dứt tương tư. Thư đi tin lại vẫn không đủ nguôi ngoai, nhạc sĩ nhiều phen một mình lặn lội cả chặng đường dài để mong nhìn thấy bóng dáng mỹ nhân.
Khi biết gia đình Vũ Hà Tiên theo đạo Thiên Chúa, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ thoáng chút bẽ bàng như ông thổ lộ “ngày ấy, lương - giáo còn thiếu thông cảm lắm”. Tưởng chừng không có cơ hội đến với nhau, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ gửi gắm tâm tư vào ca khúc đầu tay “Giáo đường im bóng” với không ít khắc khoải “Thánh giá xa vời lắm với chuông chiều ngân / Hồn thánh thót mưa dầm buồn tới âm thầm/ Nơi giáo đường im bóng tôi thầm mong ngóng/ Đắm đuối trên làn sóng mắt nàng huyền mơ…”.
Nỗi lòng của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ trong ca khúc “Giáo đường im bóng” dù có não nề “Tới chốn xưa nàng vắng bóng/ Tôi mơ mắt huyền nhung trông/ Bao phút vui thần tiên qua/ Thấy đâu bây giờ/ Lá êm rơi trên gương hồ/ Hình như mối duyên xa mờ, nay đến làm tôi xao xuyến…” nhưng tình yêu của Vũ Hà Tiên dành cho ông vẫn tràn đầy và nồng nàn.
Năm 1944, sau 6 năm vun đắp, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ và mỹ nhân Vũ Hà Tiên được làm đám cưới ở xóm đạo Mỹ Dụ - Vinh, chấm dứt chuỗi u hoài “Sóng rung rinh hồ xưa đây, hồn tôi nhớ nàng mê say, ngày xa ấy u trầm quá…”.
Ca khúc nổi tiếng hơn 8 thập niên qua của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ.
Rước người đẹp Vũ Hà Tiên về Hà Nội, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ tiếp tục mưu sinh bằng nghề chơi nhạc và dạy nhạc. Trong số các học trò của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ, không thể không nhắc đến hai tên tuổi Đoàn Chuẩn và Doãn Mẫn. Sau năm 1954, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ về công tác tại Đài tiếng nói Việt Nam. Đến năm 1959, ông chuyển sang dàn nhạc giao hưởng nhạc vũ kịch. Năm 1965, ông chuyển về hãng Phim truyện Việt Nam cho đến ngày nghỉ hưu
Bà Vũ Hà Tiên sinh cho nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ tất thảy 8 người con, 5 trai và 3 gái. Ngày 4/10/2013, bà Vũ Hà Tiên qua đời ở tuổi 92.
Bây giờ, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ - nhân vật cuối cùng còn tại thế của dòng nhạc tiền chiến, cũng giã từ “Giáo đường im bóng”. Linh cữu nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ được quàn tại Nhà Tang lễ Phùng Hưng, Hà Nội). Lễ di quan vào ngày 21/8/2022, an táng tại nghĩa trang Bất Bạt, Ba Vì, Hà Nội.
