Nhân hội thăm đồng nghĩ về "nhất giống, nhì phân"

Sản lượng lúa cả nước đã đạt con số 46 triệu tấn trong khi đó chỉ xuất khẩu 25 -30%, còn lại tiêu thụ nội địa và dự trữ quốc gia.

Như vậy, thị trường nội địa cũng rất tiềm năng trong khi chúng ta chỉ tập trung vào thị trường xuất khẩu khi mà nguồn cung đã vượt cầu.

Ngoài ra, bất cập nổi cộm hiện nay trong SX lúa gạo còn là diện tích nông hộ còn quá nhỏ nên chi phí giá thành tăng lên. Một khi vấn đề hạn điền vẫn còn đặt ra thì không thể nào tiết giảm được giá thành SX mà như thế thì nông dân khó có thể tăng thu nhập.

Xây dựng các cánh đồng mẫu lớn chỉ là một cách để khắc phục. Muốn giải quyết điểm yếu này, trong tương lai phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động của các hình thức trang trại, hợp tác xã.

Thực tế để giải bài toán này thật sự chúng ta còn gặp nhiều lúng túng. Do đó, lúa gạo Việt Nam cần thay đổi tư duy SX mới. Như vậy thì chúng ta cần thay đổi như thế nào?

Ông cha ta có câu “nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống” nhưng trong thời hiện đại của tiến bộ khoa học kỹ thuật câu nói đó có lẽ phải chuyển đổi lại thành là “nhất giống, nhì phân, tam cần, tứ nước”.

Vai trò của yếu tố giống cần phải đặt lên vị trí quan trọng hàng đầu trong quy trình SX lúa nói chung. Do đó, muốn phần nào nâng tính cạnh tranh cho gạo Việt trên thị trường quốc tế, đồng thời cải thiện đời sống người nông dân thì phải làm tốt khâu giống.

Hiện nay, miền Bắc vẫn thường nhập giống lúa lai từ Trung Quốc, còn miền Nam gieo trồng chủ yếu các giống của viện, trường như Viện Lúa ĐBSCL, Viện Phát triển đồng bằng, ĐH Cần Thơ và các trung tâm, các công ty giống.

Trong nhiều năm trở lại đây có rất nhiều Cty tham gia vào thị trường giống lúa và đặc biệt là lúa lai F1 thì Cty Bayer Việt Nam cũng đã rất thành công với giống lúa Arize B-TE1 từ năm 2007 đến nay vẫn được bà con nông dân tin tưởng và canh tác số lượng lớn trên cả nước; đặc biệt là mô hình tôm - lúa.

Tiếp nối thành công đó, Bayer đã cho ra đời giống lúa lai Arize TEJ Vàng được Cục Trồng trọt công nhận SX thử đầu năm 2014 và đang trong giai đoạn trình công nhận chính thức.

Nhiều người từng nghĩ lúa lai chỉ có năng suất còn chất lượng gạo chỉ đáng làm thức ăn gia súc, làm bánh, nấu rượu… Đó là những giống lúa lai ở giai đoạn đầu, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Ngày nay, Tập đoàn Bayer chọn giống theo hướng chất lượng cao cho mục tiêu xuất khẩu, chống chịu tốt còn năng suất thì khỏi phải bàn.

Vụ ĐX 2014-2015 ở các tỉnh ĐBSCL, Cty Bayer Việt Nam tiếp tục làm trình diễn với quy mô canh Arize TEJ Vàng tác lớn hơn, từ 1 ha trở lên để tăng tính thuyết phục.

Vào ngày 13/3/2015 vừa qua, chúng tôi có dịp tham gia ngày hội thăm đồng, đánh giá giống lúa lai Arize TEJ Vàng diện tích 2 ha tại ruộng của anh Nguyễn Thanh Hiếu ở ấp Mũi Tàu, xã Bình Giang, Hòn Đất , Kiên Giang.

Cuộc hội thảo có sự tham gia của Trung tâm KN-KN Kiên Giang, đại diện chính quyền địa phương, đại lý cấp 1, cấp 2 trong tỉnh và khoảng hơn 100 nông dân.

Cty cho bà con đi thăm đồng đánh giá và so sánh Arize TEJ Vàng với một giống lúa khác và tham gia trò chơi dự đoán năng suất lý thuyết. Sau khi thăm đồng bà con quay trở lại hội trường để lắng nghe Cty giới thiệu về nguồn gốc, đặc tính của giống lúa, đồng thời tham gia tọa đàm với Anh Phù Khí Nguyên, Trung tâm KN-KN Kiên Giang và Cty Bayer.

Có rất nhiều ý kiến thắc mắc xoay quanh chủ đề canh tác giống lúa mới này hiệu quả ra sao và hướng đầu ra.

Anh Hai Bình là thương lái đã có nhiều năm kinh nghiệm và đã mua lúa giống này năm ngoái rất vui: “Gạo giống lúa này rất giống với OM 5451 thuộc nhóm gạo chất lượng cao, trong mềm, ít bạc bụng và vỏ mỏng nên tỷ lệ thu hồi khi xay trà rất cao, giá hiện tại khoảng 4.700 đồng/kg lúa ướt thu bằng máy gặt đập liên hợp.

Ở đây làm chưa đủ ghe nên tui chưa dám mua bằng OM 5451, nếu bà con làm nhiều thì tương lai giống lúa này bán được giá cao hơn các giống lúa khác”.

Để hiểu rõ hơn về quá trình canh tác, tôi đã trao đổi với chủ nhân ruộng Arize TEJ Vàng  - anh Nguyễn Thanh Hiếu.

Anh Hiếu nói: “Đây là lần đầu tiên tôi sạ giống lúa mới này sau khi nghe anh em kỹ thuật Cty Bayer tư vấn. Ban đầu tui mang có 80 kg giống về chuẩn bị sạ cho 2 ha so với trước phải dùng tới 300 kg giống OM mới đủ nên vợ tôi là người phản đối quyết liệt. Đến lúc sạ lượng giống quá ít nên tôi và anh bạn không tự tin nên phải uống 2 xị rượu xong mới dám làm.

Ban đầu lúa lên rất thưa, bà con chòm xóm cứ lời ra tiếng vào và đặt cho tôi cái tên biệt danh là Hiếu "liều". Vợ tôi cằn nhằn bởi lo nếu năm nay không thành công sẽ phải bán ruộng đi mà trả nợ.

Nhưng sau khi lúa được 20 ngày tuổi trở đi phát triển nhanh đến bất ngờ. Nhiều nông dân không tin nên kết luận là thằng Hiếu nó mua lúa cấy thêm vào”.

Sau tọa đàm, bà con sôi động với màn dự đoán năng suất. Tất cả có 5 người dự đoán năng suất đều vượt hơn 9 tấn/ha trong đó có 1 nông dân đoán tới 10 tấn/ha. Cty ghi nhận những dự đoán này và công bố kết quả gặt ô mẫu và tính năng suất lý thuyết của tổ kỹ thuật quy đạt 10,5 tấn/ha.

Hiện tại lúa còn khoản tuần nữa sẽ cho thu hoạch, với giá lúa tính bằng với OM 6976 khoảng 4.600 đồng/ kg, trừ đi các chi phí đầu vào cũng thu lãi hơn 3,1 triệu đồng/công (25 triệu đồng/ha).

Ngoài ra, vì giống kháng bệnh vi khuẩn bạc lá và đạo ôn rất tốt nên tiết kiệm thuốc BVTV, tiết kiệm thời gian và nhất là tiết kiệm sức khỏe.