Đã qua cái thời khán giả mong chờ đến cuối năm để xem các giải thưởng âm nhạc như một cuộc tổng kết những gương mặt nổi bật nhất của năm. Thay vì đoán xem tên tuổi nào sẽ được vinh danh thì bây giờ, người xem lại quan tâm hơn đến những tên tuổi nào sẽ rút tên ra khỏi giải thưởng.
 |
| Giải thưởng Làn sóng xanh |
Người được trao bảo "chán!"
Không chán sao được khi việc tên mình xuất hiện trong danh sách đoạt giải trở thành một lẽ tất nhiên và gần như mặc định. Hơn một lần, lứa ca sĩ đầu tiên của dòng nhạc nhẹ Việt Nam như Lam Trường, Phương Thanh, Hồng Nhung… đều thổ lộ với báo chí rằng họ rất tiếc khoảng thời gian khi tất cả đều còn sơ khai. Khi đó, ca sĩ lên sân khấu biểu diễn thường tự hào khoe với nhau, ganh đua với nhau bằng tiếng vỗ tay, ai hát hay hơn ai đều được đánh giá một cách công bằng, khách quan. Cũng nhờ sự đánh giá công bằng đó mà mỗi vị trí của các ca sĩ đều được xác lập bằng quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc, miệt mài.
Nhưng càng về sau này, khi có sự xuất hiện của những nhóm người hâm mộ (fanclub) ca sĩ thì các giải thưởng bắt đầu có những chuyện bất cập, nhất là đối với những giải thưởng dành quyền quyết định cho đông đảo khán giả qua việc gửi bình chọn như Làn Sóng Xanh của VOH và Mai Vàng của báo Người Lao Động... Việc làm này vô tình đã trao giải cho những ca sĩ nào có lực lượng người hâm mộ hùng hậu, cũng có nghĩa là chỉ cần một ca sĩ có tiềm năng kinh tế hoặc có chiến lược đãi ngộ fan của mình hợp lý thì hiển nhiên sẽ có nhiều cơ hội trong những giải thưởng này.
 |
| Nhóm Năm dòng kẻ trong lễ trao giải Mai Vàng |
Bên cạnh đó, cũng nên nói đến một khía cạnh khác, đó là trên thực tế làng nhạc Việt có rất ít ca sĩ không phải bỏ tiền để nuôi fanclub như Đan Trường, Phương Thanh, Cẩm Ly… mà lượng hội viên, người tham gia vẫn tăng lên theo từng ngày từng tháng, còn đại đa số những ca sĩ trẻ đều có fanclub hùng hậu với số lượng thành viên “ảo”. Trước thực trạng này, sự chân thật trong các lá phiếu, trong kết quả chung cuộc đều không còn đáng tin cậy. Các ca sĩ khi tranh tài với nhau đều mất đi sự hào hứng vì đối với một số gương mặt cũ thì đã quá rõ vị trí của mình, còn những gương mặt mới có thực lực thì không cạnh tranh nổi với những tên tuổi tuy yếu về chuyên môn nhưng mạnh về truyền thông. Dần dà các ca sĩ tên tuổi đều đã tỏ thái độ bất đồng và chủ động rút tên ra khỏi các giải thưởng này.
Người xem bảo “có vấn đề”
Nổi trội trong năm vừa qua là trường hợp hy hữu của ca sĩ Đan Trường khi được trao giải dù đã rút tên khỏi Mai Vàng, đáng ngạc nhiên hơn ca khúc được đề cử không phải là ca khúc mới và anh cũng chưa từng biểu diễn ca khúc này ở bất kì sân khấu nào. Sự kiện này vừa thể hiện cố gắng của nhà tổ chức trong việc chứng tỏ sự “minh bạch, công bằng” của mình vừa bộc lộ những bất hợp lý trong cơ chế bình chọn của khán giả.
Riêng với giải Làn Sóng Xanh thì sự bất hợp lý lại còn xảy ra ở nhiều mặt trong khâu tổ chức. Còn nhớ trong lần bình chọn gương mặt triển vọng của giải năm 2008, một phóng viên kì cựu trong làng báo văn hóa - văn nghệ đã thẳng thắn chất vấn Ban Tổ Chức vì sự xuất hiện của rất nhiều phóng viên trẻ trong danh sách được bỏ phiếu bình chọn có mối quan hệ thân thiết với ca sĩ đang được đưa ra đánh giá.
Trả lời thắc mắc này, đại diện BTC chỉ biết “xin rút kinh nghiệm”. Tuy nhiên, kết quả của năm 2008 cũng không thể hiện được sự minh bạch khi các phóng viên cùng nhau công khai kết quả bình chọn của mình để làm rõ kết quả cuối cùng đã được một thế lực khác ảnh hưởng, và sự có mặt của lực lượng báo chí chẳng qua chỉ để “làm màu”. Sau một năm trở lại, giải thưởng Làn Sóng Xanh tiếp tục nhận nhiều điều tiếng trước việc đưa tên Phạm Anh Khoa và Nguyễn Ngọc Ánh (Idol) nằm trong danh sách đề cử giải thưởng “gương mặt triển vọng” Làn Sóng Xanh 2009. Riêng những vấn đề này đã làm giảm uy tín đáng kể cho một giải thưởng đã từng là một thương hiệu lớn.
Một trường hợp khác là giải thưởng Album Vàng. Những ai theo dõi sát sao làng nhạc Việt đều hiểu rõ rằng không phải lúc nào cũng có album mới, vì vậy tiêu chí giới thiệu mỗi tháng 5 album hay đã đặt lên vai nhà tổ chức những áp lực nặng nề. Điều đó khiến khán giả có quyền tin tưởng rằng, nếu như một album kém chất lượng được phát hành vào lúc “thấp điểm” của việc phát hành album trên thị trường thì khả năng album đó được vào top 5 giải Album Vàng là rất cao.
Mặt khác, những chương trình gần đây đã thể hiện những bất cập trong tiêu chí chấm giải khi đưa các album ở nhiều thể loại để so sánh với nhau. Ngay ở những giải thưởng danh tiếng trên thế giới đều chia rõ ràng từng hạng mục để người xem hiểu rõ rằng, album rock này sẽ hay hơn album rock khác, album pop này không tốt bằng album pop kia. Và có lẽ chỉ ở Việt Nam khán giả mới được biết đến sự so sánh kiểu album rock này nghệ thuật hơn album pop khác, nói nôm na hơn là vở cải lương này không hay bằng bộ phim nọ.
 |
| Đan Trường đã đoạt hầu hết các giải thưởng âm nhạc Việt |
Phải thay đổi
Cần phải hiểu rằng, một giải thưởng được tổ chức với mục đích chính là tổng kết quá trình hoạt động trong một thời gian dài để đánh giá, phân tích, từ đó thông qua những tên tuổi được vinh danh tạo nên môi trường cạnh tranh lành mạnh để cùng nhau phát triển. Và mục đích cao nhất của một giải thưởng là tính định hướng, những gì hay, tốt sẽ được khuyến khích phát triển, những điều chưa tốt sẽ dần dần bị loại trừ. Tuy nhiên với những điều bất cập như đã phân tích ở trên, giải thưởng âm nhạc Việt Nam vẫn chưa hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Làng nhạc Việt cần lắm một giải thưởng dung hòa được yếu tố bình chọn của khán giả và đánh giá của giới chuyên môn (giới chuyên môn được hiểu là những nhà lý luận, phê bình âm nhạc chứ không phải những nhà sản xuất âm nhạc, đào tạo ca sĩ để tránh việc “vừa đá bóng vừa thổi còi”). Và trên tất cả, những giải thưởng đó phải được tổ chức bởi những người có tâm, thực sự mong muốn đưa âm nhạc Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới.
(Theo VnMedia)
