Những bất công trong một bản án

Vợ chồng chị Sự đang khiếu nại bản án số 34/2019/HC-PT của TAND thành phố Hà Nội.

Ông Nhận được nhận 1 cái ao lớn, mảnh vườn và 1 cái ao nhỏ. Ông Tư được nhận một cái chuôm, 1 mảnh vườn trước chuôm và 8 sào ruộng. Cả hai mảnh đất đều nằm ở xứ đồng Ngoài Ngái. Ông Nhận đã đổi đất cho ông Tư, lấy 900 m2 đất gồm vườn, chuôm và 8 sào ruộng. Năm 2001, con dâu ông Nhận là chị Phùng Thị Sự đã lập trang trại, xây chuồng nuôi vịt, làm nhà kho và trồng cây trên thửa đất đó.

Ngày 8/1/2013, chủ tịch UBND xã Phùng Xá ra quyết định về việc áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả, yêu cầu chị Sự phải tháo dỡ toàn bộ công trình, trả lại nguyên trạng đất đai vì đã xây dựng trang trại trên đất công. Chị không chấp hành, ngày 18/1/2013, UBND xã Phùng Xá cưỡng chế, đồng thời điều lực lượng đến phá hủy toàn bộ công trình của chị.

Năm 2014, chị Sự khởi kiện UBND xã Phùng Xá ra TAND huyện Thạch Thất, yêu cầu tòa tuyên hủy hai quyết định 04 và 15 của UBND xã Phùng Xá; tuyên hành vi của UBND xã Phùng Xá tổ chức cưỡng chế tài sản của chị là trái pháp luật, phải bồi thường thiệt hại 302.301.000 đồng. Ngày 19/8/2016, UBND xã Phùng Xá ra quyết định hủy bỏ hai quyết định 04 và 15 của mình vì trái thẩm quyền.

Ngày 23/8/2016, TAND huyện Thạch Thất đưa vụ kiện ra xét xử sơ thẩm, tuyên bác toàn bộ yêu cầu của chị Sự. Chị chống án. Ngày 17/7/2017, TAND thành phố Hà Nội phúc thẩm vụ kiện này, tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND huyện Thạch Thất, trả hồ sơ cho cấp sơ thẩm xét xử lại.

Ngày 25/3/2019, TAND huyện Thạch Thất tiếp tục đưa vụ kiện ra xét xử lần hai, tòa tuyên: Hủy hai QĐ 04 và15 của UBND xã Phùng Xá, tuyên hành vi cưỡng chế giải tỏa tài sản của chị Sự của UBND xã Phùng Xá là trái pháp luật. Buộc UBND xã Phùng Xá phải bồi thường cho chị Sự 200 triệu đồng.

Lần này, đến lượt UBND xã Phùng Xá chống án. Ngày 4/7/2019, TAND thành phố Hà Nội xử phúc thẩm lần 2, bác tất cả các yêu cầu của chị Sự, thể hiện sự thiếu khách quan, bất công.

Bởi thứ nhất, không có căn cứ nào để nói chị Sự làm trang trại trên đất công cả. Theo quy định tại nghị định số 64/CP năm 1993 của Chính phủ, thì UBND xã chỉ được để lại 5% đất nông nghiệp để làm đất công ích. Ngoài ra, UBND xã không được quản lý một diện tích nào khác.

 5% đất công ích đó gồm những thửa nào, dùng để làm gì, phải được quy hoạch, và quy hoạch đó phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chứ không thể tùy tiện thích chỗ nào thì chỉ vào chỗ đó rồi phán là đất công. Trong cả 4 phiên tòa, các HĐXX đều không quan tâm đến vấn đề này.

Thứ hai, giấy phân chia đất do cụ Nguyễn Bá Hàm lập năm 1959 thể hiện ý chí của cụ trong việc phân chia tài sản của mình cho các con trong lúc hoàn toàn minh mẫn, có 7 người làng ký tên làm chứng. Năm đó chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định việc lập giấy tờ phân chia tài sản thế nào là đúng, là có giá trị pháp luật.

 Vì vậy, không thể coi giấy phân chia tài sản của cụ Hàm là không có giá trị. Dù số thửa, số tờ bản đồ có khác nhau theo thời gian thì vị trí và diện tích thửa đất mà cụ Hàm cho ông Nhận vẫn không thay đổi. Vợ chồng chị Sự đã sử dụng đất đó không có ai tranh chấp. Việc sử dụng đất của chị là hợp pháp.

Thứ ba, khi ra quyết định hủy hai quyết định 04 và15 của mình, là UBND xã Phùng Xá đã thừa nhận hai quyết định đó là trái luật. Tuy hai quyết định đó đã bị hủy, nhưng hậu quả của hành vi cưỡng chế do UBND xã gây ra, làm thiệt hại đến tài sản của chị Sự, là có thực. Thiệt hại thực tế đã được xác định rất rõ ràng trong các tài liệu có trong hồ sơ vụ án.

Vì vậy, theo quy định tại các điều 2, 3, 4, 5, 7 Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước, thì UBND xã Phùng Xá phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho chị Sự, bởi sự thiệt hại này là do UBND xã Phùng xá đã ban hành quyết định hành chính trái pháp luật và sau đó có hành vi hành chính trái pháp luật.