Những người không có tết: Tan tành giấc mộng đoàn viên

Tết ngồi nhớ vọng quê hương

Nhiều năm nay, “Tết đoàn viên”, “Tết sum vầy”… là những cụm từ xa xỉ đối với Nguyễn Văn T., ở xã Quang Diệm, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh). Giấc mộng xuất ngoại nhen nhóm trong T. sau khi anh học xong Cao đẳng Giao thông vận tải mà không xin được việc làm.

Vốn sinh ra trong gia đình thuần nông, kinh tế quanh năm “thắt lưng buộc bụng”, T. hiểu hơi ai hết gánh nặng từ những món nợ bố mẹ vay mượn nuôi anh ăn học trong 3 năm ngồi trên ghế giảng đường. Anh đánh liều xin bố mẹ vay thêm ngân hàng hơn 200 triệu đồng làm thủ tục đi du học Nhật Bản. Một mình bươn chải nơi đất khách quê người, dù nhớ nhà, dù buồn, thậm chí có những lúc phải vay mượn từng đồng tiền ăn, sinh hoạt phí nhưng T. chưa một lần kêu ca.

Anh chia sẻ, môi trường sống, con người ở Nhật rất văn minh, lý tưởng nhưng với mức thu nhập từ công việc làm thêm, dù có chắt bóp, tằn tiện cũng chỉ đủ trang trải tiền học phí và sinh hoạt phí, món nợ bố mẹ vay mượn cho anh xuất ngoại vẫn phải trả lãi hàng tháng. Cuối năm 2018, sau khi hoàn thành chương trình học, anh xin chuyển sang visa xuất khẩu lao động (XKLĐ), kể từ đó, món nợ ngân hàng ở quê được thu hẹp dần.

“Đầu năm 2020 tôi trả hết nợ ngân hàng, bắt đầu tích góp tiền để về quê ăn tết nhưng bây giờ giấc mộng đoàn viên tan tành vì dịch Covid-19. 5 năm qua đón tết xa nhà nên tôi thèm cảm giác ngồi bên mâm cơm gia đình vô cùng”, qua điện thoại anh T. nói.

Theo anh T., kể từ ngày đặt chân sang nước Nhật đến nay anh mới về quê một lần, đó là khi mẹ anh bước vào giai đoạn cuối căn bệnh ung thư não. Sau khi về chăm sóc mẹ được một tháng, anh quay lại Nhật làm việc 20 ngày thì người thân báo sang mẹ anh qua đời. Không thể về nước chịu tang mẹ, anh xác định tháng 10 âm lịch năm 2020 về giỗ đầu của mẹ nhưng đại dịch Covid-19 khiến anh một lần nữa nhỡ hẹn thắp nén tâm nhang lên bàn thờ thân sinh.

Tiếp tục nuôi hi vọng mua được vé về quê ăn tết, ngoài “săn” vé các hãng hàng không thương mại, anh còn đăng ký kế hoạch về nước của mình và người yêu lên đại sứ quán Việt Nam tại Nhật bản. Kết quả, sau 2 tháng chờ đợi, chỉ có người yêu của anh nằm trong diện ưu tiên được mua vé từ máy bay đại sứ quán bố trí.

“Nhận được email thông báo của đại sứ quán tôi vội vàng liên hệ hãng VietJet nhưng họ thông báo đã hết vé, rất may Vietnam eirlines vừa mở bán thì tôi “săn” được 1 vé cho người yêu. Chứng kiến cảnh hàng nghìn người Việt xách theo va ly đứng trước sân bay tìm cơ hội mua vé về nước đón tết và tránh dịch Covid-19 tôi cũng rưng rưng nước mắt, xót xa cho thân phận những người làm ăn xa xứ”, anh Nguyễn Văn T. trải lòng.

5 năm qua, ở “xứ sở hoa anh đào” anh T. và những lao động người Việt tại đây vẫn tổ chức đón tết cổ truyền dân tộc nhưng niềm vui không thể trọn vẹn vì thiếu vắng người thân trong gia đình, thiếu không khí rộn rã của các nghi lễ đẹp như: Lễ du xuân, khai ấn, khai bút, khai hạ…

Lại nhỡ hẹn với con...

Trường hợp anh Nguyễn Tiến Hà (SN 1988), thôn Phú Lợi, xã Kỳ Phú, huyện Kỳ Anh cũng vừa tròn mười năm sống trên đất khách quê người.

Chị Hoàng Thị Mai Phương, vợ anh Hà kể, năm 2011 anh Hà xuất ngoại sang Hàn Quốc làm công nhân công ty sản xuất kính cường lực. Kết thúc 5 năm hợp đồng, anh tiếp tục gia hạn thêm 5 năm. Thời gian đầu vì tích góp tiền để trả nợ nên anh Hà không có điều kiện về nước, giai đoạn sau, năm nào anh cũng cắt phép về thăm gia đình vào dịp hè. Tháng 7/2020 vừa qua, hợp đồng lao động của anh Hà hết hạn. Anh đã liên hệ bằng mọi cách mua vé máy bay về nước nước nhưng đều bất lực. Mấy tháng nay anh phải đến đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc gia hạn visa để tiếp tục ở lại “xứ sở kim chi” hợp pháp.

“Khi anh ấy nói năm nay sẽ ăn tết ở nhà, mẹ con tôi vui lắm. Đùng một cái dịch Covid-19 bùng phát, mọi dự định của chúng tôi tan thành bọt biển. Bây giờ mỗi lần nói chuyện qua điện thoại, các con cứ hỏi khi nào bố về, tôi và anh ấy chỉ biết động viên con “bao giờ mua được vé bố sẽ về””, chị Phương đượm buồn khi nhắc đến chồng.

Cách nhà anh Hà không xa, 4 mẹ con chị Trần Thị Tình (SN 1990) ngồi thẫn thờ trong ngôi nhà 2 tầng khang trang ngóng tin chồng, bố đặt mua vé về quê ăn tết.

Anh Hồng Văn Quý (SN 1989), chồng chị Tình cũng đi XKLĐ Hàn Quốc 10 năm nay. Tháng 8/2020 anh hết hạn hợp đồng lao động, lên kế hoạch về nước thăm người bố bị tai biến, bại liệt hơn một năm nay; đồng thời đón tết cổ truyền dân tộc cùng gia đình. Tuy nhiên, tác động của dịch bệnh khiến anh lỡ hẹn sum vầy bên vợ con.

Chị Tình bảo, những năm trước anh Quý thường cắt phép về nước đúng dịp tết nên không khí rất đầm ấm. Năm nay dù có tiền cũng không mua được vé để về. Bây giờ đã qua rằm tháng Chạp rồi nên có mua được vé anh Quý cũng không thể kịp về đón tết cùng vợ con.

Theo trưởng thôn Phú Minh, xã Kỳ Phú Hoàng Minh Luyến, toàn thôn có gần 200 người đi XKLĐ Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, một số nước châu Phi… Tuy nhiên, đến thời điểm này chưa có lao động nào về quê ăn tết. Nguyên nhân chính là do dịch Covid-19 ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động ở các nước; số khác có tiền nhưng vì các hãng hàng không ngừng bay nên không mua được vé.

“Những năm trước thường từ 10 – 26/12 âm lịch trong thôn có khoảng 20 – 30 lao động đi xuất khẩu về quê ăn tết, đến khoảng 6 – 16/1 âm lịch quay lại các nước làm việc. Tuy nhiên, năm nay ngoài việc giá vé máy bay cao, khó mua, người lao động về nước phải cách ly 2 chiều mất 28 ngày, gần hết kỳ nghỉ phép nên không có công dân nào về”, ông Luyến chia sẻ.

Đồng thời, cho biết thêm, trước đây, lương bình quân của lao động đi xuất khẩu giao động từ 20 – 40 triệu đồng/người/tháng, thậm chí nhiều thuyền trưởng đánh bắt xa bờ tiền lương lên đến cả trăm triệu đồng/tháng nên tết đến thôn xóm huy động đóng góp cho các phong trào mừng thọ, hoạt động văn nghệ, thể thao, trao quà cho hoàn cảnh khó khăn… những gia đình này rất quan tâm, ủng hộ số tiền lớn. Năm nay, tác động của dịch Covid-19 khiến nguồn thu ngoại hối của người dân giảm sâu nên chắc chắn huy động đóng góp của thôn cũng khó khăn hơn, đặc biệt, lao động về nước ít nên niềm vui sum họp ngày tết của các gia đình cũng không trọn vẹn.

Ông Võ Xuân Bằng, quyền Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Kỳ Anh chia sẻ: Từ nhiều năm nay, nguồn ngoại hối từ XKLĐ đem lại đã đóng góp rất lớn vào công tác an sinh xã hội, phát triển kinh tế ở địa phương. Hiện toàn huyện có gần 11.000 lao động, chủ yếu tập trung ở các xã vùng biển như Kỳ Phú, Kỳ Khanh, Kỳ Xuân, Kỳ Giang, Kỳ Đồng, Kỳ Văn…, xuất ngoại sang các thị trường chính như: Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào, Thái Lan.

Những năm trước, lao động về quê đón tết cổ truyền lên đến hàng trăm người nhưng năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên hầu hết lao động ở các nước phát triển không về, số còn lại đi các nước gần như Lào, Thái Lan cũng chỉ có khoảng 30/493 lao động đăng ký về nước dịp tết.