Bên trong một đường hầm của Khu phức hợp núi Cheyenne. Ảnh: Gazette.
1/4 thế kỷ đã trôi qua kể từ khi cuộc đối đầu hạt nhân giữa Mỹ và Liên Xô kết thúc, tuy nhiên, một trung tâm chỉ huy quân sự nổi tiếng của Mỹ nằm bên trong núi Cheyenne ở Colorado vẫn tồn tại, theo dõi các mối đe dọa từ những kẻ thù mới.
Mỹ đã cho nổ một loạt các đường hầm từ đá granit cứng của núi vào những năm 1960, tạo nên Khu phức hợp núi Cheyenne nhằm bảo vệ Bộ chỉ huy Phòng không Bắc Mỹ (NORAD), khỏi các cuộc tấn công hạt nhân.
Dù NORAD đã đình chỉ chức năng “theo dõi hạt nhân” của Khu phức hợp núi Cheyenne từ năm 1992 sau khi Liên Xô tan rã, nơi đây vẫn có rất nhiều thiết bị điện tử và nhân viên chuyên theo dõi các nguy cơ tấn công khủng bố, tấn công mạng hay tấn công bằng tên lửa.
Khu phức hợp núi Cheyenne nằm sâu 610m phía dưới ngọn núi cùng tên bên ngoài thành phố Colorado Springs, bang Colorado. Nó được niêm phong bởi hai cánh cửa chống nổ khổng lồ bằng bê tông cốt thép, mỗi cánh cửa dày một mét và nặng 21 tấn.
“Đây là cơ sở quân sự an toàn nhất thế giới”, Steve Rose, phó giám đốc căn cứ, hồi năm 2018 nói nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập NORAD.
Trái tim của khu phức hợp là một mạng lưới sau đường hầm rộng 12m cao ba tầng lầu. Chúng gồm 15 tòa nhà làm bằng những tấm thép được kết nối với nhau “cưỡi” trên các cuộn lò xo khổng lồ nhằm hấp thụ chấn động từ một vụ nổ hạt nhân hay động đất. Đá granite và thép cũng bảo vệ các thiết bị điện tử khỏi bị phá hủy bởi xung điện từ mà các vụ nổ hạt nhân tạo ra.
Khi được hỏi liệu Khu phức hợp núi Cheyenne có suy suyển trước các đầu đạn hạt nhân uy lực hơn, hiện đại hơn ngày nay không, Rose trả lời trực tiếp: “Tôi không nghĩ chúng tôi sẽ bị ảnh hưởng”.
Quân đội đặt NORAD ở Colorado bởi nó nằm gần trung tâm lục địa, cách xa các căn cứ máy bay ném bom và bệ phóng tên lửa của Liên Xô, theo Brian Laslie, nhà sử gia của NORAD.
Trung tâm chỉ huy đầu tiên được đặt tại căn cứ không quân Ent ở Colorado Springs mà nay đã ngừng hoạt động. Đầu những năm 1960, Ent được chứng minh là không thể chống chịu trước một cuộc tấn công hạt nhân, vì thế giới chức Mỹ quyết định chuyển NORAD vào bên trong lòng núi.
Một căn phòng trong Khu phức hợp núi Cheyenne tương đối nhỏ, chỉ khoảng 12m2. 8 màn hình video được gắn trên tường. Ánh sáng nhẹ, trầm cùng các bề mặt giảm âm tạo cho chúng cảm giác u ám, âm u.
Lối vào Khu phức hợp núi Cheyenne. Ảnh: NORAD.
Năm 2008, quân đội Mỹ mở một trung tâm chỉ huy lớn hơn ở căn cứ không quân Peterson thuộc Colorado Springs, với lý do việc vận hành Khu phức hợp Núi Cheyenne khá tốn kém và các mối đe dọa chính vào thời điểm đó, gồm Triều Tiên và Iran, không sở hữu tên lửa đủ khả năng vươn tới Colorado.
Khu phức hợp núi Cheyenne trở thành trung tâm chỉ huy dự bị song các chỉ huy vẫn tới đây vài ngày một lần nhằm đảm bảo nó vẫn sẵn sàng hoạt động trong trường hợp khủng hoảng nổ ra.
Rose, phó giám đốc căn cứ, bác bỏ ý kiến cho rằng Khu phức hợp núi Cheyenne nay chỉ là một di tích.
“Hoàn toàn sai sự thật”, ông nói, lưu ý rằng nơi này hiện vẫn có đội ngũ của NORAD cắm chốt và duy trì hoạt động các trung tâm giám sát tình báo, không gian và an ninh mạng. “Còn rất nhiều khu vực khác mà tôi không thể tiết lộ”, Rose cho biết thêm.
Trước vụ khủng bố 11/9/2001, NORAD chủ yếu chỉ theo dõi các mối đe dọa từ bên ngoài. Sau khi quân khủng bố biến những chiếc máy bay dân sự thành vũ khí, NORAD bắt đầu chuyển hướng quan sát vào bên trong nước, theo dõi hoạt động trên không phận dân sự nhằm phát hiện các mối đe dọa tiềm tàng.
NORAD thường xuyên xuất kích các máy bay chiến đấu chặn những máy bay tư nhân đi lạc vào vùng không phận hạn chế, bao gồm cả những khu vực mà tổng thống Mỹ đang công du.
Năm 1979 và 1980, máy tính của NORAD đã phát ra cảnh báo sai về tên lửa tấn công song vấn đều nhanh chóng được xử lý.
NORAD được biết đến trên toàn cầu với hoạt động “theo dõi Ông già Noel”, trả lời các cuộc điện thoại từ trẻ em khắp thế giới gọi vào đêm Giáng sinh hỏi Ông già Noel đang ở đâu.
Khu phức hợp núi Cheyenne là một bối cảnh hấp dẫn cho các bộ phim khoa học viễn tưởng. Nó đã được đưa vào bộ phim “War Games” hồi năm 1993 và loạt phim truyền hình “Stargate”.
