Nóng chuyện xây nhà "ăn vạ"

Vụ sạt lở bãi thải mỏ than Phấn Mễ (xã Phục Linh, huyện Đại Từ, Thái Nguyên) xảy ra vào trung tuần tháng 4/2012 đã cướp đi 6 mạng sống của người dân nơi đây. Thế nhưng, những ngày tháng qua (cả trong lúc cộng đồng nỗ lực tìm kiếm cứu nạn) thì một bộ phận người dân lại vội vã đầu cơ xây dựng những công trình với mục đích đón bồi thường.

Công trình dị thường

Hơn 1 tháng sau ngày xảy ra vụ sạt lở kinh hoàng, chúng tôi quay lại khu vực bãi thải số 3 của Mỏ than Phấn Mễ. Hiện trường tan hoang của vụ sạt lở đã được thu dọn. Thay vào đó là sự ngổn ngang của các loại vật liệu đang được người dân tập kết để xây dựng những công trình dân sinh với mục đích đón bồi thường. Ông Kiều Văn Quảng, Phó Giám đốc Mỏ than Phấn Mễ, cho biết, việc xây dựng những công trình “đặc biệt” của một số người dân tập trung ở khu vực liền kề với bãi thải số 3 thuộc 2 xóm Khuôn 2 và Khuôn 3 (xã Phục Linh). Thời điểm xây dựng diễn ra trong suốt gần 2 tháng qua.

Tại xóm Khuôn 2 có hàng chục công trình lớn nhỏ mọc ngổn ngang, nằm la liệt trên đất ruộng. Hầu hết các công trình đều được xây dựng chớp nhoáng. Nguyên vật liệu chính để xây được sử dụng chủ yếu từ những thứ có sẵn: Đá xây dựng được lấy từ bãi thải để làm tường bao; đất tại chỗ để làm vữa; cây que tận dụng để dựng cột, ngáng kèo…

Nhiều công trình xây tạm bợ để đón bồi thường

Lạ hơn, có những công trình dị dạng (gọi là trang trại) song lại nhảy bổ lên nương chè nằm chình ình. Giữa các khu chăn nuôi của trang trại không hề có đường đi, lối lại mà chỉ có những gốc chè chưa được đốn hết. Nền của các chuồng chăn thả vì chỉ được đầm qua loa rồi quét vôi nên đã bị giun đùn lên những đống đất lớn bao trùm toàn bộ bề mặt.

Tại khu vực xóm Khuôn 3, hoạt động xây dựng vẫn đang diễn ra sôi động như một đại công trường. Tại một công trình mà chủ nhân của nó được xác định là một vị lãnh đạo xóm, người ta không khỏi lo ngại khi ngôi nhà được dựng lên mà không hề có móng; vữa để xây là một đống đất trộn nước rồi chít chát qua loa. Khi được hỏi, chủ nhân ngôi nhà đã hỏi lại tỉnh bơ: nếu xây chắc chắn, đến lúc đập bỏ thì làm sao lấy lại được phần gạch nguyên vẹn?

Không bồi thường

Ông Nguyễn Quang Vinh, Bí thư Đảng ủy xã Phục Linh, thừa nhận, không thể ngờ được, vào đúng lúc nước sôi lửa bỏng, khi cả xã đang lo tìm kiếm cứu nạn tại khu vực xóm Khuôn 1 thì một số hộ dân ở 2 xóm liền kề bãi thải lại dửng dưng, lợi dụng tình thế cấp bách để xây dựng công trình trái phép. Mặt khác, ở vùng nông thôn thì thủ tục cấp phép xây dựng chưa được thực hiện triệt để nên cũng tạo ra kẽ hở để các hộ dân lách qua.

Tuy nhiên, ông Vinh cũng khẳng định, nếu các công trình xây dựng trên đất nông nghiệp thì xã sẽ kiên quyết xử lý. Trong khi đó, xóm Khuôn 3 là khu vực chưa được xác định và công bố là vùng nguy hiểm phải di dời khẩn cấp nên việc ngăn cấm người dân xây dựng, cơi nới trong thời điểm hiện nay là không dễ.

Trong một diễn biến khác, ông Kiều Văn Quảng, Phó Giám đốc Mỏ than Phấn Mễ, cho biết, mỏ sẽ phải thuê một đơn vị đủ năng lực để xác định rõ khoảng cách an toàn của bãi thải số 3 đối với khu vực các hộ dân xóm Khuôn 3. Nếu các hộ dân nằm trong vùng nguy hiểm buộc phải di dời thì chắc chắn việc bồi thường cũng không thể thực hiện đối với những công trình “ăn vạ”.