Trong những năm gần đây, Festival Huế đã được đưa về làng quê. Nông dân giờ đây không chỉ là đối tượng được phục vụ, thưởng thức mà đã trở thành chủ thể của lễ hội.
Làng quê trở lại
Trở lại làng gốm Phước Tích (xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, TT- Huế) hôm nay, các lò nung gốm đã đỏ lửa lại sau một thời gian vắng bóng. Kỳ Festival năm nay, Lễ hội “Hương xưa làng cổ” đã tái hiện lại không gian văn hóa của ngôi làng cổ với các hoạt động mang tính cộng đồng đặc sắc, góp phần tôn vinh và bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo của một làng di sản trên địa bàn tỉnh TT- Huế.
 |
| Gốm Phước Tích đã hồi sinh |
Đặc biệt, với sự hỗ trợ của JICA Nhật Bản, nghề nung gốm cổ và nét văn hóa ẩm thực làng quê đã được nâng lên có giá trị nhằm thu hút du khách về ngôi làng cổ trên 500 tuổi này. Bà Lương Thị Bé (75 tuổi, làng Phước Tích) nhớ lại: “Mấy chục năm trước, gốm Phước Tích nổi tiếng lắm. Nghề làm gốm đã nuôi sống bao nhiêu thế hệ bà con trong làng. Cứ chiều chiều, bên dòng Ô lâu, hàng chục lò gốm nổi lửa, thương lái nhiều nơi, theo ghe thuyền trên dòng Ô lâu tìm đến làng mua gốm, tỏa đi bán khắp nơi. Gốm Phước Tích chất lượng tốt, mẫu đẹp, được làm từ bàn tay của những nghệ nhân nổi tiếng trong làng. Đến những năm đầu thập kỉ 90 (TK XX), làng gốm lụi tàn dần, chỉ còn vài hộ đỏ lửa, làm cầm chừng, nay nhờ làng gốm được đưa vào Festival, được tài trợ nên gốm Phước Tích được bạn bè gần xa biết đến”.
Tháng 5/2006, những người dân ở Phước Tích hết sức vui mừng khi tính hiệu đầu tiên cho sự phục hồi làng gốm là hình thành tour du lịch “Hương xưa làng cổ” trong mùa Festival. Trong nỗ lực của chính quyền TT- Huế nhằm giới thiệu, quảng bá nét hương xưa ở ngôi làng cổ độc đáo này, tỉnh này đã phối hợp với Trường Đại học Nghệ thuật Huế thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu, phát triển một số mẫu mã sản phẩm gốm truyền thống đặc trưng của làng gốm Phước Tích”.
Bên cạnh đó, Tổ chức JICA phối hợp đã hỗ trợ và đào tạo nghề cho 20 người thợ ở Phước Tích duy trì nghề gốm bằng cách sản xuất các sản phẩm, mẫu mã mới dựa trên kỹ thuật truyền thống. Sản phẩm của họ đã được giới thiệu tại kỳ Festial Huế 2012.
Nông dân vào vai diễn
Lễ hội “Chợ quê ngày hội” được diễn ra bên cầu ngói Thanh Toàn (xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy) là một điểm nhấn trong kỳ Festival Huế 2012.
“Chợ quê ngày hội” tạo ra một không gian, hoạt cảnh chợ quê với các hoạt động đua ghe truyền thống, tham quan các di tích lịch sử trên địa bàn, tham quan nhà trưng bày nông cụ, tham quan và dự các hội thi như: chằm nón, làng vui chơi làng ca hát, các trò chơi dân gian, thưởng thức các món ăn đặc sản truyền thống đậm chất quê mà chính những người nông dân ở Thủy Thanh làm… diễn viên.
 |
| Tái hiện khung cảnh chằm nón ở Thủy Thanh với “vai diễn” là người nông dân |
Bà Trần Thị Loan (68 tuổi, làng Phan Thê, xã Thủy Thanh) làm “diễn viên” tái hiện lại khung cảnh người nông dân tất bật bên cối gạo, cho biết: “Ngày xưa làm ruộng chưa có máy móc hiện đại như bây chừ, tất cả các công đoạn từ khi làm đất, gieo cấy, gặt rồi xay ra gạo đều hoàn toàn thủ công, đôi tay người nông dân là chủ yếu. Tui làm ruộng từ nhỏ đến lớn, lúc mười mấy tuổi đầu đã biết sàng, xay... một cách thuần thục rồi. Giờ tuổi đã cao, đã nghỉ việc đồng áng nhưng miềng vẫn nhớ như in những khổ cực của bà con khi làm nên hạt gạo".
 |
| "Diễn viên" nông dân tái hiện khung cảnh xay lúa, hò giã gạo |
Đôi tay thuần thục đổ lúa vào cối xay, xay, chốc chốc, bà Loan lại cất lên tiếng hò giã gạo:
Vô đây, mời bạn vô đây
Vô đây bàn đặt ghế xây sẳn sàng
Tội chi đứng xá ngồi đàng
Sương sa muỗi cắn, cảm thương hàn ai nuôi?…
| "Lễ hội “Chợ quê ngày hội” được duy trì hầu hết qua các kỳ Festival. Việc đưa các lễ hội về vùng sâu, vùng xa, làng quê nhằm mở rộng đối tượng phục vụ với người nông dân là chủ thể đã thể hiện tính xã hội hóa của Festival Huế", ông Trần Duy Thao, Chủ tịch UBND xã Thủy Thanh, nói. |
Tại "Chợ quê ngày hội", nhiều bạn trẻ, du khách phương tây tỏ ra thích thú trước một “diễn viên” là nông dân đóng đạt như bà Loan. Bà Loan tâm sự: “Bữa nay làm nông toàn máy móc, người nông dân rảnh rang hơn, e chừng vài chục năm nữa mấy cái công việc đồng áng đơn giản như ri lớp trẻ sau này mần răng mà biết được. Nhớ được điệu hò như ri được mấy người bởi thế cho nên kỳ Festival nào tui cũng tham gia cả".
 |
| Du khách phương tây thích thú trước những nông cụ |
Bên cạnh những “diễn viên” là nông dân, tại lễ hội “Chợ quê ngày hội”, du khách còn được chiêm ngưỡng ký ức về ruộng đồng thông qua nhà trưng bày các sản phẩm nông cụ đa dạng, gắn với người nông dân một thời.
