Nông dân, người nghèo, nền nông nghiệp bị tổn thương nặng nề trước biến đổi khí hậu

* Kêu gọi đồng bào, nhân sỹ trí thức cùng tham gia ứng phó BĐKH

Báo cáo với đoàn giám sát của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT khẳng định tình hình biến đổi khí hậu năm nay đã làm đảo lộn hết và có lúc làm chúng ta không hình dung được. Trong khi thực tế tác động của nó đến nước ta ngày càng gay gắt hơn.

Chiều 25/4, đoàn giám sát việc thực hiện chính sách về ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu (BĐKH) của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam do ông Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Bộ NN-PTNT. Cùng dự có ông Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN và Môi trường của Quốc hội, GS Đặng Vũ Minh, Chủ tịch Liên hiệp các hội KHKT VN.

Mở đầu buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát mong muốn qua chương trình giám sát, Bộ sẽ lĩnh hội được nhiều ý kiến đóng góp của đồng chí Nguyễn Thiện Nhân và các thành viên trong đoàn nhằm giúp Bộ ứng phó tốt hơn với BĐKH.

Với tinh thần lắng nghe đánh giá một cách có hệ thống những việc mà Bộ NN-PTNT đã làm trong thời gian qua, ông Nguyễn Thiện Nhân đề nghị, phía Bộ trả lời 4 câu hỏi: Kết quả thực hiện chính sách về ứng phó thiên tai, BĐKH? Các giải pháp và việc hỗ trợ cho người dân cả trong ngắn và dài hạn? Tới đây nhà nước và MTTQ cần làm gì để giúp người dân và có khẳng định được rằng về lâu dài chúng ta không thiếu nước sinh hoạt, sản xuất? Bộ NN-PTNT đưa ra thông điệp gì?

Đại diện Bộ NN-PTNT, Thứ trưởng Hoàng Văn Thắng đã báo cáo đầy đủ, toàn diện về tình hình ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn tại ĐBSCL, Tây Nguyên, Nam Trung bộ và báo cáo về cân đối nguồn nước quốc gia, các tiểu vùng. Thứ trưởng Thắng cho hay, đến thời điểm hiện tại có 390.192 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt; tổng thiệt hại về SXNN ước tính là 5.572 tỷ đồng.

Theo Thứ trưởng Hoàng Văn Thắng, hiện nay tổng nhu cầu dùng nước của các ngành trồng trọt, chăn nuôi, sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, công nghiệp trong toàn vùng Nam Trung bộ khoảng 12,4 tỷ m3 nước và đến năm 2030 có xét biến đổi khí hậu cần khoảng 14,3 tỷ m3 nước. Trong giai đoạn hiện nay thiếu khoảng 1,65 tỷ m3 và đến 2030 thiếu khoảng 1,69 tỷ m3 nước.

Còn khu vực Tây Nguyên, qua tính toán cho thấy lượng nước thiếu hụt hiện tại khoảng 4.704 triệu m3. Trong khi đó nhu cầu dùng nước ở ĐBSCL lớn nhất trong năm tập trung vào cuối tháng 1, đầu tháng 2. Lưu lượng lớn nhất năm 2020 cần 1.268 m3/s, rơi vào thời điểm tuần thứ nhất tháng 2.

Nhằm giải đáp cụ thể hơn các vấn đề mà Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ VN Nguyễn Thiện Nhân cũng như các thành viên trong đoàn đề nghị được làm rõ, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã dành phần lớn thời gian báo cáo thêm.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, tình hình BĐKH đã và đang tác động mạnh mẽ đến nước ta. Với những thông tin có được, BĐKH sẽ tiếp tục gia tăng tốc độ; nông dân, người nghèo, nền nông nghiệp sẽ bị tổn thương nặng nề. Do đó, thông điệp mà Bộ trưởng Cao Đức Phát đưa ra là: Sẵn sàng và chủ động ứng phó BĐKH.

Báo cáo với đoàn về một số kết quả đã làm được, Bộ trưởng cho biết, đã tham mưu với Đảng, Nhà nước đề ra các chủ trương, nghị quyết chuyên đề trong ứng phó với thiên tai. Chính phủ đã có kế hoạch hành động, Bộ NN-PTNT được giao chủ trì soạn thảo một số dự án Luật liên quan báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua đi vào thực thi hiệu quả.

“Bằng chứng là trong 5 năm qua, thiệt hại về vật chất lên đến 660 triệu USD nhưng giảm đến 32% so với 5 năm trước đó; 226 người chết/năm, giảm 53% so với 5 năm trước đó”, ông Phát dẫn chứng.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, để đối phó hiệu quả hơn với BĐKH chúng ta cần phải nỗ lực hơn nữa. Tình hình năm nay đã làm đảo lộn hết và có lúc làm chúng ta không hình dung được. Thực tế sẽ còn tác động đến nước ta gay gắt hơn nữa.

Về một số tồn tại, theo Bộ trưởng, Nghị quyết 24 của Trung ương năm 2013 đã nêu rõ: Phần nào nhận thức của chúng ta chưa đầy đủ về BĐKH; nguồn lực thiếu; các chương trình lồng ghép còn hạn chế; thiếu các chính sách đồng bộ, nhất là các chính sách dự phòng; một số nơi phương châm 4 tại chỗ còn chậm, sơ sài.

Từ thực tế này, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, phải tăng cường nguồn lực quốc gia về cảnh báo, dự báo để chủ động thông tin kịp thời cho nhân dân biết. Phải dựa vào dân là chính và làm tốt công tác lồng ghép các chương trình ứng phó BĐKH bằng các phương án chi tiết, cụ thể.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát cho rằng, BĐKH năm nay làm đảo lộn hết và có lúc làm chúng ta không hình dung được

Xác định rõ việc thiếu nước thì phải sử dụng nước tiết kiệm. Xây dựng cơ sở hạ tầng, hồ chứa. “Chúng ta phải đặt ra tình huống xâm nhập mặn ở ĐBSCL sẽ lấn vào sâu hơn. Vậy thì mình phải độc lập, tự chủ an ninh nguồn nước chứ không thể phụ thuộc trong điều kiện bị động”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Trả lời câu hỏi của Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân rằng, cần hỗ trợ gì cho người dân, Bộ trưởng Cao Đức Phát đề nghị MTTQ chủ trì kêu gọi hỗ trợ cho đồng bào thiết bị đựng nước có thể chứa 1.000 - 3.000 lít nước. Đề nghị này, ông Nguyễn Thiện Nhân đồng tình và sẽ có thư kêu gọi.

Nhấn mạnh thêm việc hỗ trợ cho người dân, Chủ tịch MTTQ VN đề nghị nên chăng làm một bộ tài liệu thật thiết thực, có thể bằng đĩa DVD tuyên truyền cho người dân hiểu cặn kẽ về BĐKH, chủ động, sáng tạo trong ứng phó. Mục tiêu là phải chuyển tải được thông điệp thật sự ngắn gọn, dễ hiểu, dễ làm và dễ thu hút sức sáng tạo cho nhân dân.

Kết luận buổi làm việc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá rất cao các báo cáo, kiến nghị, giải pháp của Bộ NN-PTNT trong vấn đề ứng phó với thiên tai và BĐKH. Đồng thời nhấn mạnh rằng, áp lực từ BĐKH sẽ còn kéo dài. Do đó, mỗi người dân và cộng đồng phải có trách nhiệm. MTTQ Việt Nam sẽ có thư kêu gọi đồng bào, nhân sỹ trí thức và nhà khoa học đóng góp thêm sức lực, trí tuệ cùng các cấp, các ngành, địa phương và cộng đồng quốc tế ứng phó hiệu quả trước những tác động của thiên tai, BĐKH.