“Nút thắt” dồn điền đổi thửa

Công tác dồn điền đổi thửa (DĐĐT) là việc làm khó, bởi đụng chạm tới quyền lợi của hầu hết hộ dân. Một "nút thắt" khiến nhiều địa phương lúng túng, đó là bùng nhùng giải quyết cho thuê thầu đất chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trước khi chia ruộng theo phương án DĐĐT.

Xã Phú Cường, huyện Ba Vì (Hà Nội) có diện tích đất tự nhiên hơn 927 ha, trong đó đất nông nghiệp gần 314 ha; gồm hai thôn, mỗi thôn có 4 xóm với 1.390 hộ gia đình.

Nhằm khắc phục tình trạng ruộng đất manh mún, phân tán, đầu năm 2012 huyện chọn Phú Cường làm điểm triển khai thực hiện DĐĐT với mục tiêu mỗi hộ chỉ còn từ một đến hai thửa ruộng gắn liền với việc quy hoạch vùng SX tập trung, cải tạo hệ thống kênh mương, thuỷ lợi nội đồng.

Thế nhưng, trong quá trình triển khai, Phú Cường gặp nhiều vướng mắc do một bộ phận người dân không nhất trí phương án DĐĐT. Phức tạp nhất là 59 hộ dân thôn Thanh Chiểu đòi lại ruộng trước đây các hộ có đơn trả lại ruộng cho HTX.

Chủ tịch UBND xã Ngô Văn Loát cho biết, do SX hiệu quả thấp, 54/59 hộ dân thôn Thanh Chiểu được giao ruộng năm 1993 tại khu đồng Mơ đã ký đơn trả lại ruộng cho HTX quản lý với diện tích khoảng 1,8 ha.

Trên diện tích này, từ năm 2006 đến nay, HTXNN Thanh Chiểu đã hai lần ký hợp đồng thầu khoán đất quỹ I với ông Nguyễn Văn Dũng người cùng thôn, đến cuối năm 2015 mới hết thời hạn hợp đồng.

Trên thửa đất nhận thầu, ông Dũng đã xây dựng nhà tạm, công trình phụ, chuồng trại chăn nuôi, đào ao thả cá, trồng 70 cây nhãn, 500 cây táo, 400 cây xoan... Từ năm 2006 đến tháng 9/2012, các hộ trả ruộng đất tại khu đồng Mơ không có ý kiến thắc mắc gì nhưng khi có chủ trương DĐĐT, họ lại có đơn đòi lại ruộng trước đây được giao, dẫn đến việc thí điểm DĐĐT chưa thể thực hiện được.

Hiện, xã vẫn đang lúng túng chưa biết thanh lý hợp đồng, giải quyết việc đầu tư trên đất của gia đình ông Nguyễn Văn Dũng và thực hiện DĐĐT diện tích này như thế nào để vẹn cả đôi đường.

Tại xã Phụng Châu (Chương Mỹ) cũng có những rối rắm tương tự từ giải quyết cho thuê thầu đất trước khi chia ruộng cho dân. Một số người dân thôn Phương Bản cho biết, khi bước vào SX vụ xuân 2013, thôn đã hoàn thành nhiệm vụ đào đắp xây dựng kênh mương nội đồng theo chủ trương DĐĐT nhưng chưa thực hiện được việc giao ruộng cho các hộ vì chưa giải quyết được vướng mắc đổi quỹ đất SX và thanh lý các hợp đồng thầu khoán.

Vướng mắc là do năm 2005, cán bộ thôn Phương Bản vận động nhân dân làm đơn đề nghị UBND xã đứng ra đại diện cho 428 hộ dân ký hợp đồng giao thầu đất nông nghiệp cho 4 chủ thầu người cùng thôn với diện tích 439.260 m2 với thời hạn 8 năm (từ 1/1/2006 đến 31/12/2013).

Theo các điều khoản thể hiện trong hợp đồng, hàng năm các chủ thầu có trách nhiệm thanh toán trả sản lượng với người dân. Tuy nhiên, do SX thua thiệt, các chủ thầu chỉ thực hiện cam kết được năm 2006, từ năm 2007 - 2012 không thực hiện theo như cam kết.

Theo thống kê của UBND xã Phụng Châu, chốt đến ngày 7/3/2013, các chủ thầu còn nợ dân khoảng 3,672 tỷ đồng. Do số nợ nần chồng chất, đến giữa tháng 8/2012, UBND xã mới thanh lý được hợp đồng đối với trường hợp ông Nguyễn Xuân Dũng, còn 3 chủ thầu khác vẫn chưa thanh lý được hợp đồng.

Thực tế, khi DĐĐT nhiều địa phương đang lúng túng do trước đây đã thực hiện giao thầu ruộng cho các hộ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hoặc người dân có ruộng tự cho thuê, chuyển nhượng, chuyển đổi cho nhau.

Sau khi chuyển nhượng, cho thuê hoặc giao thầu, các hộ đã đầu tư khá nhiều công sức, tiền của nên khi thực hiện DĐĐT phải thanh toán việc đầu tư này rất phức tạp mới có thể chia lại ruộng.