Ông trùm chuối tiêu

Anh Phạm Năng Thành, “ông trùm chuối tiêu” (sinh năm 1979, xã Đại Tập, huyện Khoái Châu, Hưng Yên) mang đầy trăn trở như vậy khi tâm sự về kế hoạch đưa quả chuối tiêu hồng Hưng Yên ngang tầm thế giới.

Chân dung “trùm chuối tiêu” Phạm Năng Thành

Đưa chuối tiêu sang trời Tây

Từ đê sông Hồng luồn qua những cánh đồng chuối ngút tầm mắt, cuối cùng cũng tìm được tới nhà anh Phạm Năng Thành. Chiếc xế hộp cáu cạnh đỗ xịch trước căn biệt thự 3 tầng thênh thang, người đàn ông với dáng người rắn rỏi, tóc cua ngắn bước xuống bắt tay chúng tôi.

Anh Thành cho biết, vừa đi đàm phán xong với một đối tác ở Lương Sơn (Hòa Bình) để thuê khoảng 60 ha trồng chuối. Tham vọng của anh không chỉ dừng lại ở vùng chuối khoảng hơn 30 ha tại quê hương huyện Khoái Châu, mà sắp tới sẽ đưa cây chuối “tây tiến” lên ven trục đường Hồ Chí Minh.

Dự án lớn này của anh sẽ bắt đầu khởi động từ năm 2015, với dự định từng bước hình thành vùng SX chuối tập trung quy mô lớn, quy trình SX, công nghệ thu hoạch và đóng gói ngang tầm với các tập đoàn SX chuối lớn trên thế giới.

Dẫn chúng tôi ra khu xưởng sơ chế đóng gói chuối XK với hệ thống xử lí bảo quản sơ chế hiện đại, những thùng chuối xếp đều tăm tắp, nải nào cũng nung núc quả, anh Thành cho biết sau một thời gian SX chuối theo quy trình sạch VietGAP, toàn bộ diện tích chuối 30 ha của anh tại xã Đại Tập đã được cấp chứng nhận.

Cách đây hơn 3 tháng, anh cũng đã tìm được một đối tác của Ảrập Xêút để XK chuối và trở thành DN đầu tiên ở miền Bắc đưa chuối đi Tây.

Anh Thành tâm sự: "Có lần đi dự hội nghị về nông dân tiên tiến, mặc dù đã rất khiêm tốn tiết lộ doanh thu từ cây chuối của mình mỗi năm hơn 7 tỉ đồng, nhưng đại biểu ai nấy đều tròn mắt nghi ngờ, không ai nghĩ trồng chuối thôi lại có nguồn thu lớn thế. Bởi lâu nay ở miền Bắc, nhắc tới cây ăn quả người ta chỉ thấy nhắc nhiều tới vải, nhãn, bưởi, cam… chứ chuối thì chẳng mấy ai ngó ngàng".

Thực tế diện tích, sản lượng chuối ở phía Bắc hiện nay còn bát ngát, nhưng 70% diện tích ấy là được trồng nhỏ lẻ, phân tán, không hình thành được vùng SX lớn và đủ tiêu chuẩn XK.

Vì vậy có chăng, chuối VN lâu nay chỉ XK được sang thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên với “ông trùm chuối”, mục tiêu hướng tới lại không phải thị trường Trung Quốc mà phải vươn ngang tầm tiêu chuẩn chuối quốc tế.

“Tôi đã tìm hiểu điều kiện tự nhiên của nhiều nước XK chuối lớn, đặc biệt là Philippines, điều kiện trồng chuối của họ kém hơn cả VN, vậy nhưng họ có cả một tập đoàn SX thương mại chuối lớn như Dole.

Chuối Dole của họ tràn sang cả siêu thị tại Hà Nội, bán giá tới 39 - 40 nghìn đ/kg, trong khi chuối bà con ta trồng bán mớ chỉ 5-7 nghìn đ/kg. Điều này cho thấy không phải chúng ta không trồng được chuối, mà vấn đề nằm ở cách trồng và thương mại ra sao”, anh Thành so sánh.

Bằng chứng cho lợi thế này, mới đây, phía đối tác Ảrập Xêút sau khi sang tận vùng nguyên liệu chuối SX theo quy trình VietGAP của anh tại Khoái Châu đã không chê vào đâu được về chất lượng.

Kho sơ chế chuối trước khi XK của anh Thành

Cụ thể, họ chỉ yêu cầu mỗi thùng chuối 6 nải, trọng lượng mỗi nải phải đạt trên 2 kg, tối thiểu phải đạt 13,5 kg/thùng. Tuy nhiên đa số các thùng chuối do anh Thành SX chỉ cần đóng 5 nải/thùng cũng đã vượt 13,5 kg, vượt xa tiêu chuẩn yêu cầu, mẫu mã chuối cũng rất đẹp, đồng đều.

Về dư lượng các chất tồn dư và BVTV, sau khi đối tác lấy 4 mẫu đất và chuối phân tích, tất cả đều đạt yêu cầu do chuối được trồng theo đúng quy trình VietGAP.

Đánh giá rất cao chất lượng chuối của VN, phía đối tác đã đề nghị cơ sở anh Thành cung cấp nguồn hàng 1 container/ngày, vận chuyển bằng đường biển qua cảng Hải Phòng.

Để đáp ứng nhu cầu, ngoài diện tích hơn 30 ha của mình, anh Thành còn sẵn sàng tư vấn kỹ thuật miễn phí và nhận bao tiêu chuối cho tất cả các hộ dân tại địa phương với diện tích thường xuyên khoảng trên 30 ha.

Để chủ động kiểm soát kỹ thuật, đặc biệt là tránh dính tồn dư thuốc BVTV, khi chuối bắt đầu trổ buồng, chủ cơ sở này sẽ “mua non” toàn bộ diện tích nếu hộ dân nào có nhu cầu bằng cách ứng trước 30% giá trị. Mặc dù vậy, do nguồn hàng đáp ứng đủ yêu cầu XK còn rất hạn chế nên hiện tại, mỗi tuần cơ sở của anh chỉ đủ cung cấp cho đối tác 2 container, tương đương khoảng 40 tấn.

Ngoài XK, cơ sở của anh hiện đã đăng ký bản quyền thương hiệu “Chuối 3T” cung cấp cho hệ thống siêu thị, cửa hàng, nhà ăn tại khắp Hà Nội với sản lượng hàng chục tấn/ngày.

“Chuối Dole của Philippines chất lượng còn thua chuối Khoái Châu, nhưng bán giá tới 40 nghìn đ/kg vẫn tiêu thụ tốt. Nếu chuối 3T của tôi chỉ cần bán với giá bằng ½ của họ cũng đã siêu lãi. Vì vậy ngoài XK, chiến lược trước hết của tôi vẫn sẽ là giành cho được thị trường nội địa bằng các phương án phát triển thương mại, rút ngắn tối đa khâu trung gian.

Lợi thế của thị trường chuối VN là đặc thù nhu cầu lễ Tết, chuối lại là loại hoa quả lành tính, rất giàu chất dinh dưỡng nên tương lai thị trường chuối tại VN sẽ còn thênh thang”, anh Thành tính toán.

Chuối "xơi" đậu tương

Theo anh Thành, với mật độ khoảng 80-90 cây chuối/sào, tính ra mỗi năm trừ tất cả chi phí cho thu nhập bèo bọt nhất cũng không dưới 7 triệu đồng, nếu chăm sóc tốt có thể tới 20 triệu đồng/sào, cao gấp hàng chục lần trồng dong riềng.

Đối với nông dân vùng bãi, chưa có loại cây trồng nào đầu tư ít, dễ trồng mà lại có thể giúp họ làm giàu nhẹ nhàng như cây chuối.

Sở dĩ vì thế mà diện tích chuối không chỉ vùng bãi mà đang mở rộng ra toàn huyện Khoái Châu. Riêng các xã vùng bãi ở huyện này thì gần như cây chuối đã phủ xanh 90%. Mỗi ha chuối một năm, trừ chi phí nông dân thu lãi từ 200 - 250 triệu đồng là không phải bàn, tuy nhiên, để trồng được chuối bền vững, đủ tiêu chuẩn XK thì không phải nông dân nào cũng làm được.

Nhiều người nghĩ trồng chuối theo VietGAP tốn kém, nhưng thực ra lại không hề. Đơn cử như việc sử dụng phân bón, hiện đa số người dân sử dụng phân hóa học quá nhiều. Bón phân hóa học chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, nhưng lại lợi bất cập hại.

Ở miền Bắc, nếu bón phân hóa học thì chuối vào tháng 7, tháng 8 nhìn vườn chuối rất đẹp, mướt mắt, nhưng về cuối năm khi thời tiết rét, hanh khô, sương muối, đa số vườn chuối bón phân hóa học bị cằn cỗi, không còn chiếc lá xanh nào ra hồn.

Trong khi để chuối tiêu đạt yêu cầu XK, tiêu chuẩn mỗi cây chuối lúc nào trên cây cũng phải có từ 8-12 tàu lá xanh cho tới lúc thu hoạch buồng.

Để khắc phục điều này, bên cạnh phân chuồng, tro bếp… anh Thành còn sử dụng cả đậu tương để bón cho chuối. Anh phân tích, trong đậu tương có tới trên 50% đạm hữu cơ. 1 kg NPK hay đạm hóa học hiện giá tới 15 nghìn đồng, nhưng bón xuống thực ra cây trồng chỉ hấp thu được tỉ lệ % rất nhỏ, còn lại đều hao phí.

Trong khi đó, 1 kg đậu tương hiện nay cũng chỉ có giá 15 nghìn đồng, nếu đảm bảo độ ẩm, cây chuối sẽ “ăn” đạm hữu cơ dần dần, hiệu quả cao hơn rất nhiều so với đạm vô cơ và lại không làm cằn đất.

Để tận dụng tốt nhất đạm hữu cơ từ đậu tương, trước mỗi vụ xuống giống chuối, anh đều vãi trước một vụ đậu tương trên đất trồng chuối, khi chuối trưởng thành cũng là lúc đậu tương cho thu hoạch.

“Việc vãi đậu tương xen canh trên đất trồng chuối tôi không đặt vấn đề thu hoạch, mà sẽ vùi luôn vào gốc chuối để tận dụng đạm hữu cơ từ đầu tương. Bên cạnh đó, tôi đang nghiên cứu dần việc sử dụng bột cá để bón chuối bởi đây cũng là sản phẩm rất giàu đạm hữu cơ”, anh Thành tiết lộ.