Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử ở Reno, Nevada, hôm 17/12. Ảnh: New York Times.
Phán quyết của tòa án Colorado khẳng định ông Trump không đủ tư cách giữ cương vị Tổng thống theo Điều 3 của Tu chính án thứ 4 theo Hiến pháp Mỹ. Do đó, việc giới chức bang Colorado đưa ông Trump trở thành ứng cử viên trong cuộc bầu cử tổng thống sơ bộ của bang này theo Luật bầu cử sẽ là hành vi trái luật.
Theo quy định, ông Trump sẽ có quyền kháng cáo phán quyết của tòa án Colorado cho đến ngày 4/1/2024.
Ban vận động tranh cử ông Trump tranh cử đã gọi quyết định của tòa án là "thiếu sót" và "phi dân chủ", đồng thời khẳng định sẽ kháng cáo.
"Tòa án Colorado đã có một quyết định hoàn toàn sai lầm tối nay và chúng tôi sẽ lập tức nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao Mỹ, đồng thời yêu cầu hoãn phán quyết phi dân chủ sâu sắc này", Steven Cheung, người phát ngôn ban vận động tranh cử của ông Trump, cho biết.
Tòa án Tối cao Mỹ là nơi phe bảo thủ đang chiếm ưu thế khi nắm giữ 6/9 thẩm phán.
Phán quyết trên chỉ áp dụng cho cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra vào ngày 5/3/2024 của đảng Cộng hòa tại bang Colorado, song kết quả của nó có thể ảnh hưởng tới vị thế của ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử vào ngày 5/11/2024.
Phán quyết được đưa ra sau khi nhóm Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington (CREW) đệ đơn kiện lên tòa án Colorado hồi tháng 9, cho rằng cựu tổng thống Trump không đủ tiêu chuẩn để tranh cử theo Mục 3, Tu chính án thứ 14 của hiến pháp Mỹ. Điều khoản này cấm cá nhân giữ vị trí trong chính quyền nếu họ từng tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn" sau khi đã tuyên thệ ủng hộ và bảo vệ hiến pháp Mỹ.
Chủ tịch CREW Noah Bookbinder cho biết trong một tuyên bố rằng quyết định của tòa án "không chỉ chính đáng và mang tính lịch sử, mà còn cần thiết để bảo vệ tương lai của nền dân chủ của đất nước".
Một luật sư của ông Trump lập luận rằng cuộc bạo loạn tại Điện Capitol không nghiêm trọng đến mức được xem là một cuộc nổi dậy và những phát biểu của ông với những người ủng hộ ở Washington ngày hôm đó là quyền tự do ngôn luận của ông. Luật sư cho rằng tòa án không có thẩm quyền ra lệnh loại ông Trump khỏi bỏ phiếu sơ bộ.
Tòa sơ thẩm bang Colorado hồi tháng 11 kết luận ông Trump "đã tham gia" vào cuộc bạo loạn Đồi Capitol, nhưng vẫn cho phép tên cựu tổng thống xuất hiện trên phiếu bầu bang này. CREW sau đó đã kháng cáo lên tòa thượng thẩm Colorado.
Colorado được giới quan sát trung lập nhận định là bang an toàn của phe Dân chủ. Do đó, dù ông Trump có tên trên phiếu bầu hay không, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, có thể là Tổng thống đương nhiệm Joe Biden, được dự báo thắng bang này.
Ngoài Colorado, ông Trump còn đối mặt các vụ kiện tương tự ở bang Arizona, Michigan và Minnesota. Tòa án các bang này đều bác bỏ các nỗ lực nhằm loại cựu tổng thống khỏi phiếu bầu sơ bộ. Nhóm nguyên đơn ở bang Michigan đã kháng cáo lên tòa thượng thẩm bang hôm 18/12.
