Thưa ông, XK gạo năm 2011 tiếp tục thu được thành công cả về lượng lẫn giá trị. Vậy đâu là những dấu ấn nổi bật trong XK gạo?
XK gạo năm 2011 lần đầu tiên đạt tới mốc 7 triệu tấn về lượng và tiếp tục lập kỷ lục về kim ngạch. Hạt gạo Việt Nam đã có mặt ở 5 châu lục, với 122 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Cái được nhất trong công tác thu mua, XK gạo 2011 là giúp cho nông dân có được lợi nhuận cao từ hạt lúa. 10 tháng đầu năm 2011, giá thu mua lúa khô đạt mức bình quân 6.280 đ/kg. Điều đáng chú ý là giá lúa cao trong suốt các mùa vụ trong năm. Thậm chí giá vụ Hè thu và vụ Thu đông còn cao hơn cả giá lúa vụ Đông xuân. Đây là điều chưa từng có trước đây. Bởi những năm trước, giá lúa vụ Hè thu thường giảm nhiều so với vụ Đông xuân.
Năm 2011, giá lúa ở nhiều thời điểm đã vượt lên mức trên 7.000 đ/kg. Đây cũng là mức giá cao nhất từ trước đến nay. Với giá lúa cao như vậy, người trồng lúa năm 2011 đã có được tỷ lệ lợi nhuận lớn trên hạt lúa. Bởi thế, dù năm 2011, các DNXK gặp nhiều khó khăn, lợi nhuận thấp do giá lúa gạo hàng hóa tăng cao, nhưng chúng tôi vẫn thấy vui vì người trồng lúa đã có được một năm giá tốt, lợi nhuận tốt.
Công tác điều hành XK gạo năm 2011 cũng hợp lý. Bởi vậy, dù giá lúa trong nước tăng cao, lượng gạo XK lớn, nhưng đã không gây ra tình trạng đột biến về giá gạo ở thị trường trong nước, không tái diễn tình trạng sốt gạo như hồi năm 2008.
Năm 2012, dự định XK gạo thế nào thưa ông?
Năm 2012, theo dự kiến của Bộ NN-PTNT, sản lượng lúa cả nước sẽ ở mức 42 triệu tấn, và sẽ có 7-8 triệu tấn gạo hàng hoá giành cho XK. Tuy nhiên, Hiệp hội Lương thực Việt Nam đã đề nghị lên Chính phủ định hướng XK ở mức từ 6,5 đến 7 triệu tấn gạo. Xin nói rõ, những con số trên chỉ mang tính định hướng. Còn công tác điều hành XK gạo vẫn thống nhất chủ trương là theo thực tế, tức là còn lúa gạo hàng hoá vẫn XK bình thường. Mục tiêu đàm bảo cho nông dân tiêu thụ hết lúc gạo hàng hoá với mức lợi nhuận tối thiểu 30%.
Lũ lụt ở Thái Lan, sự trở lại thị trường gạo của Ấn Độ, có ảnh hưởng gì đến XK gạo Việt Nam trong năm 2012?
Trong năm 2012, cân đối cung cầu chung trên toàn cầu thì không thiếu, nhưng nhiều khu vực sẽ thiếu lương thực. Tình hình thiên tai phức tạp diễn ra ở nhiều nơi cũng khiến cho công tác dự báo sẽ không dễ dàng. Theo tôi, chúng ta cần phải theo dõi chặt chẽ về chính sách của các nước XK gạo nói riêng và XK lương thực nói chung, nới lỏng hay là hạn chế, thậm chí cấm XK.
Chẳng hạn Ấn Độ hiện đang tồn kho trên 54 triệu tấn hạt các loại. Nước này mà tiếp tục đẩy mạnh xuất gạo thì cung cầu thế giới sẽ khác. Hay nước Nga trong năm 2011 đã cấm XK lúa mì, năm 2012 có cho XK hay không?
Riêng Thái Lan, do lụt lội hoành hành, đã thiệt hại khoảng 6 triệu tấn lúa, tương đương với gần 4 triệu tấn gạo. Cùng với chính sách thu mua mới của Chính phủ nước này, sự thiệt hại như trên sẽ góp phần đẩy giá gạo Thái Lan lên cao. Đó là cơ hội tốt cho giá gạo Việt Nam. Tuy nhiên, giá gạo XK của nước ta cũng chỉ nên tăng ở mức hợp lý, được khách hàng nước ngoài chấp nhận và đảm bảo được lợi nhuận tốt cho nông dân, mà người tiêu dùng trong nước, nhất là người lao động nghèo không gặp khó khăn vì giá gạo nội địa.
Tóm lại ông có thể đưa ra một dự báo ngắn gọn về thị trường gạo năm 2012?
Nhìn chung, trong năm 2012, XK gạo sẽ thuận lợi về mặt thị trường, giá cả. Do đó, nông dân và các địa phương cứ yên tâm đẩy mạnh sản xuất lúa gạo. Đặc biệt, cần đẩy mạnh sản xuất các giống lúa thơm, bởi gạo thơm của chúng ta đã thâm nhập và đứng vững tại nhiều thị trường như Hồng Kông, Trung Quốc … Năm 2011, chúng ta đã XK khoảng 400 ngàn tấn gạo thơm, năm 2012, có thể XK lên tới 500 ngàn tấn.
Xin cám ơn ông!
