Phí công đoàn, cần gỡ khó

Tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, Dự thảo Luật Công đoàn sẽ chính thức được trình lên để lấy ý kiến của các đại biểu QH. Điều đáng nói là theo phản ánh của một số Hiệp hội ngành hàng, một số quy định trong dự thảo chưa hợp lý, nhất là quy định DN phải đóng phí công đoàn.

Gánh nặng cho DN

Nỗi băn khoăn lớn nhất của các DN hiện nay, nhất là DN hoạt động trong lĩnh vực phải sử dụng nhiều công nhân như thủy sản, dệt may, da giày… đều phải trích 2% tổng quỹ lương trả cho người lao động để đóng vào quỹ công đoàn. Điều này đã được đưa vào Dự thảo Luật Công đoàn.

Trước đây, quy định này được thực hiện theo Thông tư liên tịch số 119/2004TTLT-BTC-TLĐLĐVN giữa Bộ Tài chính và Tổng Liên đoàn Lao động VN. Ý kiến từ các DN thủy sản, dệt may… cho thấy đến nay, quy định đóng phí công đoàn đang trở thành gánh nặng cho DN.

Theo Hiệp hội Chế biến& xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), một DN thủy sản vừa và nhỏ cũng có bình quân khoảng 300 công nhân. DN lớn có thể có trên 2.000 công nhân. Mức lương bình quân trong ngành thủy sản khoảng 2,5 triệu đ/người/tháng. Do đó, với mức trích 2% nộp cho công đoàn, mỗi năm DN thủy sản cỡ nhỏ phải chi thêm 180-300 triệu đồng, DN cỡ vừa từ 480-600 triệu đồng và DN lớn phải chi ít nhất 1,2 tỷ đồng.

Do sử dụng nhiều công nhân nên phí công đoàn trở thành gánh nặng của DN thủy sản

Cũng theo VASEP, phản ánh của một DN lớn vế chế biến, xuất khẩu cá tra ở Cần Thơ, cho thấy DN này đang sử dụng từ 1.100-1.300 công nhân. Mỗi tháng phải chi khoản tiền lương cho công nhân từ 4,2-4,3 tỷ đồng. Nếu phải trích thêm 2% để đóng quỹ công đoàn, mỗi tháng, DN sẽ phải chi ra thêm gần 100 triệu đồng.

Cũng theo DN này, nếu phải trích thêm 2% đó, chi phí cho nhân công trong giá thành chế biến cá tra sẽ tăng lên đáng kể. Hiện nay, mỗi kg philê cá tra thành phẩm, DN phải chi phí cho nhân công từ 3.500-3.800 đ/kg. Nếu cộng thêm 2% nộp phí công đoàn, chi phí cho nhân công sẽ tăng thêm 3,5-5% tùy theo sản lượng từng tháng.

Bên ngành dệt may, nếu phải thực hiện việc trích nộp 2% tổng quỹ lương thực trả cho công nhân để đóng quỹ công đoàn, các DN sẽ bị đội chi phí SX lên khá nhiều. Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may VN, các DN cỡ nhỏ trong ngành dệt may đang sử dụng 300-500 công nhân. DN cỡ vừa khoảng 600-1.000 công nhân. DN cỡ lớn từ 2.000-20.000 công nhân. Do đó, tổng quỹ lương của các DN dệt may là rất lớn.

Lương bình quân trong ngành dệt may khoảng 3,5 triệu đ/người/tháng. Với mức trích nộp 2% cho công đoàn, mỗi năm DN nhỏ phải đóng từ 250-420 triệu đồng, DN cỡ vừa từ 500-840 triệu, DN lớn phải đóng từ 1,6 tỷ đồng trở lên. Có những DN sử dụng tới 5.000 công nhân, mỗi năm phải trích nộp quỹ công đoàn tới 3,5 tỷ đồng.

Nộp thuế 2 lần?

VASEP cũng cho rằng các DN thủy sản đang gặp nhiều khó khăn. Nếu phải gánh thêm 2% tổng quỹ lương thực trả cho người lao động, chi phí SX sẽ tăng lên, làm cho việc kinh doanh đã khó càng khó hơn.

Mặt khác, công đoàn là tổ chức độc lập nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động, tức là phải thường xuyên đấu tranh với người sử dụng lao động là các DN. Nếu nguồn tài chính của công đoàn lại do chính người sử dụng lao động chi trả, thì sẽ không thể đảm bảo được tính khách quan, độc lập của công đoàn.

Các ý kiến của các DN thủy sản gửi về VASEP cho thấy, họ đang rất băn khoăn không rõ cái khoản phí công đoàn mà DN đang phải đóng có cơ sở pháp lý hay không? Việc thu và sử dụng phí công đoàn như thế nào cho đến nay vẫn chưa được minh bạch. DN phải đóng quỹ công đoàn không hề được biết khoản đóng góp được đã được sử dụng ra sao? Tại sao Ngân sách Nhà nước đã đảm bảo đủ kinh phí cho hoạt động của công đoàn, mà DN vẫn phải đóng quỹ công đoàn…