Hỏi: Thời gian gần đây vườn cà phê nhà tôi xuất hiện các triệu chứng: mặt dưới lá xuất hiện các đốm vàng nâu, các đốm này ban đầu nhỏ sau đó càng nhiều và lớn dần thành các vết cháy lớn, trên mặt các vết bệnh phủ lớp bột phấn màu cam. Mưa nhiều bệnh này phát triển càng mạnh, cây có biểu hiện rụng lá và héo dần.
Xin cho biết đây là bệnh gì, cách phòng trừ như thế nào để đạt hiệu quả?
(Lê Văn Tám - ấp 2, xã Tân Thành, thị xã Đồng Xoài, Bình Phước)
Trả lời: Qua mô tả có thể thấy vườn cà phê của nhà bạn đang bị nhiễm bệnh gỉ sắt hay một số nơi bà con còn gọi là bệnh nấm da cam do nấm Hemileia vastatrix gây ra. Đây là loại bệnh gây hại phổ biến và nghiêm trọng đối với tất cả các vùng trồng cà phê tại Việt Nam.
Bào tử nấm Hemileia vastatrix nảy mầm thích hợp ở nhiệt độ 15oC - 28oC. Khi bào tử nảy mầm gặp điều kiện trời mưa sẽ lây lan và phát triển mạnh trên cây cà phê. Bào tử nấm lây lan nhờ gió, nước, côn trùng hay do con người. Do đó thời tiết 2 tháng qua rất thuận lợi để nấm phát triển.
Nấm Hemileia vastatrix gây hại mặt dưới lá cà phê, đôi khi ở thân và quả. Ban đầu vết bệnh là những chấm nhỏ tròn, màu vàng như những giọt dầu, đường kính trung bình 2 – 3mm. Khi bệnh phát triển, ở trên mặt lá bị mất màu xanh, mặt dưới lá xuất hiện lớp bột phấn màu vàng cam, đó chính là bào tử bệnh gỉ sắt. Các vết bệnh phát triển lớn dần, liên kết nhau tạo nên các vết cháy vô định hình.
Cây bị nhiễm bệnh sẽ bị héo, rụng lá, sản lượng cà phê thu được kém chất lượng và nếu gây hại nặng dẫn đến chết cây. Bệnh xuất hiện vào thời gian đầu mùa mưa và phát triển mạnh nhất vào thời điểm cuối mùa mưa. Ở phía Nam bệnh thường phát triển mạnh và nặng ở các tháng 10, 11, 12.
Đối với các điều kiện đất xấu, nghèo dinh dưỡng hay đất quá chua… bệnh cũng phát sinh và gây hại nhiều. Cà phê dưới 3 năm tuổi bệnh nhẹ hơn hoặc ít bị bệnh. Cây cà phê càng nhiều tuổi càng bị bệnh nặng.
Để hạn chế tác hại của bệnh, phải áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp từ việc canh tác đến sử dụng thuốc BVTV một cách an toàn và hiệu quả. Sau đây là một số biện pháp chính cần quan tâm đến:
(Thông tin chi tiết xin theo dõi trên Báo Nông nghiệp VN số 231 ra ngày 21/11/2011)
