Quản lý di sản Hoàng Thành Thăng Long

UBND TP Hà Nội vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo kết quả thực hiện cam kết của Thủ tướng Chính phủ với Ủy ban Di sản Thế giới về di sản Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, trong đó đặc biệt đề nghị cần sớm thống nhất quản lý Khu di tích này.

Vấn đề khó khăn nhất chính là cam kết bảo đảm sự thống nhất quản lý khu di sản. Theo báo cáo, hiện UBND TP Hà Nội đã tiếp nhận hiện trạng Khu A - B thuộc Khu khảo cổ học 18 Hoàng Diệu (không bao gồm hồ sơ, kết quả nghiên cứu, hiện vật) nhưng hai khu C - D hiện vẫn do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam quản lý, chưa hợp tác để thực hiện bàn giao cho UBND TP.

Theo đánh giá của UBND TP Hà Nội, việc chưa thống nhất quản lý, chưa bàn giao hiện vật tại khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu là vi phạm Luật Di sản và quy chế khai quật khảo cổ học do Bộ VH,TT&DL ban hành, ảnh hưởng đến việc bảo quản, phát huy giá trị của di sản, đưa di sản đến gần công chúng.

Tham quan Hoàng Thành Thăng Long

Cùng với đó, hai khu khai quật này hiện đang xuống cấp nghiêm trọng, xuất hiện nhiều rêu và các loại thực vật phát triển, trên bề mặt di tích thường xuyên bị ngập nước, xung quanh có nhiều lá cây, cỏ dại mọc không đảm bảo vệ sinh môi trường... Còn tại Khu di tích Thành cổ Hà Nội có diện tích 13,86 ha, hiện Bộ Quốc phòng đã bàn giao cho TP Hà Nội quản lý 9,14 ha, còn lại 4,72 ha chưa tiến hành bàn giao.

Đối với cam kết bảo đảm xây dựng Nhà Quốc hội hài hòa với di sản, không tác động đến sự an toàn của di sản, hiện việc triển khai thi công tuyến đường phía bắc và phía đông của công trình sẽ vi phạm vùng lõi của di sản. Đối với những cam kết khác, UBND TP Hà Nội đã hoàn thiện dự thảo Kế hoạch quản lý khu di sản, đang xin ý kiến các cơ quan liên quan và trình cấp thẩm quyền phê duyệt; bổ sung chương trình giám sát chi tiết và kế hoạch quản lý, phù hợp với định hướng chung đề ra trong hồ sơ đề cử; triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cán bộ của Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội; xây dựng các quy định tham quan di sản, bán vé tham quan để quản lý và giám sát tốt hơn lượng khách tham quan…

Trước những khó khăn trên, để đảm bảo thực hiện Luật Di sản văn hóa, Công ước Quốc tế về di sản và cam kết của Chính phủ với Ủy ban Di sản thế giới, UBND TP Hà Nội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng cam kết đảm bảo an toàn của khu di sản trong quá trình xây dựng công trình Nhà Quốc hội, đặc biệt là việc xây dựng đường hầm, bãi đỗ xe, phối hợp với UBND TP Hà Nội trong việc bàn biện pháp thi công, xác định rõ ranh giới giữa tuyến đường phía bắc và phía đông của công trình, đảm bảo không vi phạm vùng lõi của di sản; chỉ đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với UBND TP Hà Nội tổng kiểm kê di tích, di vật và bàn giao toàn bộ tài liệu, hiện vật, mặt bằng tại Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu ngay trong năm 2013; chỉ đạo các bộ, ban, ngành liên quan di chuyển và bàn giao phần diện tích còn lại tại Khu di tích Thành cổ Hà Nội.

Việc thống nhất quản lý đối với Di sản thế giới Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long là yêu cầu cấp thiết được đặt ra từ lâu, cũng là để hoàn thành cam kết trong chương trình hành động với UNESCO. Trước đó, tại cuộc họp Hội đồng tư vấn khoa học nghiên cứu bảo tồn khu di tích Cổ Loa- Thành cổ Hà Nội, nhiều nhà khoa học cũng đã lên tiếng về việc cần thống nhất quản lý đối với khu di tích này.

PGS.TS Tống Trung Tín, Viện trưởng Viện Khảo cổ học Việt Nam, cho rằng: “Về pháp lý, phải bàn giao, đảm bảo thực hiện đúng cam kết của Chính phủ với UNESCO và thực hiện quy hoạch khu di tích song song với tiến độ Nhà Quốc hội. Cần làm rõ tiến độ bàn giao khu di tích, trong đó xác định rõ, bàn giao khu di tích là ưu tiên số 1, tiếp đó là bàn giao di vật cùng một số tài liệu…”.

PGS. TS Phan Khanh cũng nhận định: “Theo quy định của Luật Di sản văn hóa, sau 12 tháng phải có báo cáo khai quật, phải bàn giao không chờ nghiên cứu xong như đề nghị của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Và cũng phải bàn giao trong vòng 2-3 tháng, không kéo dài đến hết năm 2013”.