Hiện nay diện tích của Hồ Gươm vốn dĩ đã nhỏ lại càng hẹp hơn khi Dự án Trung tâm thông tin văn hóa (TTTTVH) Hồ Gươm sẽ xuất hiện tại số 2 Lê Thái Tổ do HĐND - UBND quận Hoàn Kiếm đề xuất và là chủ quản đầu tư.
Quần thể Hồ Gươm nằm trong cụm di tích vùng lõi Thủ đô, mỗi việc làm đều phải tuân theo Luật Di sản. Nhưng từ 20 năm trở lại đây, quanh Hồ Gươm đã nhiều lần xảy ra tình trạng phá vỡ cảnh quan. Đó là việc xây dựng tòa nhà Hàm Cá Mập. Đó là tòa nhà EVN - đã phải di chuyển. Và hiện nay là Dự án xây dựng TTTTVH Hồ Gươm đang tái hình thành.
Dự kiến, tòa nhà này tọa lạc trên lô đất rộng 242m2, sẽ khởi công vào cuối năm 2014, gồm 3 tầng nổi, 1 tầng hầm và tum thang. Tổng chiều cao công trình từ cốt vỉa hè đến diềm mái là 10,1m, và đến đỉnh tum thang là 13,6m.
Tầng một của công trình cơ bản để trống, tổ chức không gian mở cảnh quan. Tầng hai làm nơi trưng bày hiện vật và thông tin về Hồ Gươm. Tầng ba là các phòng họp, hội thảo và nơi làm việc của cơ quan quản lý.
Dự kiến, chức năng của tòa nhà là công trình công cộng, hoàn toàn không có chuyện kinh doanh, buôn bán. Tòa nhà sẽ đi vào khai thác giữa năm 2015.
Ngay lập tức, dự án vấp phải sự phản đối của nhiều người dân. Ngày 11/11, trong cuộc tiếp xúc cử tri quận Hoàn Kiếm trước kỳ họp thứ 11 HĐND TP.Hà Nội, ông Phạm Văn Đức (tổ trưởng tổ 1, phường Đồng Xuân) đã đề nghị không xây dựng công trình này.
| “Hồ Gươm đang ngày càng bị thu hẹp không gian công cộng, trong khi những cảnh quan văn hóa ngày càng nghèo nàn. Thế nên, việc thu hẹp không gian ở khu vực này cần phải cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng. Không có gì tốt bằng việc công khai chuyện xây dựng ở đây để xem tác động đến cảnh quan thế nào. Hà Nội cũng cần đưa việc này ra bàn thảo xung quanh việc nên lấy không gian ấy là một biểu trưng văn hóa hơn hay để làm một tòa nhà thì tốt hơn”. (ông Dương Trung Quốc - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam). |
Lý do ông đưa ra là nhân dân lo ngại sẽ phá vỡ cảnh quan hồ Hoàn Kiếm và quảng trường Đông Kinh nghĩa thục.
Còn Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Lâm Quốc Hùng cho rằng việc xây dựng công trình TTTTVH Hồ Gươm sẽ giúp người dân có thêm địa chỉ đỏ về văn hóa. Theo lý giải của ông Hùng, đây sẽ là nơi cung cấp thông tin và giới thiệu đến du khách trong và ngoài nước về lịch sử Hà Nội, lịch sử Hồ Gươm và các danh nhân.
Trung tâm cũng sẽ là nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền quảng bá văn hóa cũng như giá trị của danh thắng đền Ngọc Sơn và khu vực hồ Hoàn Kiếm được xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt.
Mong muốn của lãnh đạo UBND quận Hoàn Kiếm là hợp lý. Hà Nội cần có một trung tâm TTVH để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Điều này lẽ ra phải được làm từ lâu rồi chứ không phải hôm nay mới bàn đến.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay khi tái khởi động dự án này, UBND quận Hoàn Kiếm đã bị các hộ dân số 11 phố Hàng Gai - nhà liền kề phía sau công trình gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan chức năng.
Để giải quyết hài hòa vấn đề này, có một vị trí mà Hà Nội chưa nhắc đến, đó là khu vực nhà hàng Lục Thủy. Nếu chọn vị trí này, vừa đúng với vị trí lịch sử lại vừa không lo ảnh hưởng đến công trình liền kề của các hộ dân.
Nhà hàng Lục Thủy có vị trí lịch sử như thế nào? Đây vốn là địa điểm của nhà Khai Trí Tiến Đức số 16 phố vua Lê (nay là phố Lê Thái Tổ). Từ năm 1918, nhà Khai Trí Tiến Đức là một không gian văn hóa, khoa học của các nhà trí thức Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng đều ở đây.
Nhà Khai Trí Tiến Đức tập hợp trong đó những gương mặt văn hóa của Hà Nội nói riêng, của Việt Nam nói chung, mà ngày nay nhiều người đã có tên đường, tên phố ở Thủ đô: Ứng Hòe Nguyễn Văn Tố, Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc, Nguyễn Văn Huyên, Ưu Thiên Bùi Kỷ, Trần Trọng Kim, Dương Quảng Hàm...
Lật những trang báo cũ thời kỳ lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhiều hoạt động văn hóa của các Bộ, các tổ chức văn hóa như Đoàn Văn hóa Bắc Bộ cũng được tổ chức tại đây.
Một khuôn viên rộng, phù hợp với các hoạt động cung cấp thông tin và giới thiệu đến du khách trong và ngoài nước về lịch sử Hà Nội, lịch sử Hồ Gươm và các danh nhân. Đồng thời cũng là nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền quảng bá văn hóa cũng như giá trị của danh thắng đền Ngọc Sơn và khu vực Hồ Gươm, vị trí lý tưởng đó, không thể nào hơn nhà Khai Trí Tiến Đức cũ, nay là nhà hàng Lục Thủy, chứ không nên xây dựng trên Quảng trường Đông Kinh nghĩa thục.
