| Hotline: 0983.970.780

Quảng bá vẻ đẹp hát then

Thứ Tư 16/09/2015 , 07:40 (GMT+7)

Then xuất phát từ chữ “thiên” - tức là trời. Bởi vậy, điệu hát then vẫn được coi là điệu hát thần tiên và thường được sử dụng trong các nghi lễ: Cầu mùa, cầu yên, cấp sắc...

Liên hoan “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật Hát then - Đàn tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái Việt Nam lần thứ V, năm 2015 trong thời kỳ xây dựng và phát triển bền vững đất nước” với sự tham dự của 14 tỉnh thành sẽ được tổ chức tại tỉnh Tuyên Quang từ ngày 23-26/9.

Đây là thông tin được Bộ VH-TT&DL và UBND tỉnh Tuyên Quang chia sẻ trong cuộc họp báo được tổ chức sáng 15/9 tại Hà Nội.

Món ăn tinh thần

Hát then - Đàn tính của 12 tỉnh miền núi phía Bắc (Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang, Bắc Giang, Quảng Ninh, Lào Cai, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu) được lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể thế giới cần bảo vệ khẩn cấp.

Trong đó, Việt Nam đăng ký với UNESCO hai loại hình là Nghi lễ lễ hội (nghi lễ cổ truyền) và Nghệ thuật trình diễn (hiện đại). Vì vậy, Liên hoan lần thứ V này là cơ hội để di sản Hát then - Đàn tính một lần nữa bước chân ra tiếp cận với các nhà khoa học thế giới.

Then là những khúc hát, điệu múa thuộc thể loại dân ca nghi lễ, phong tục từ lâu đời của các dân tộc Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam. Then xuất phát từ chữ “thiên” - tức là trời. Bởi vậy, điệu hát then vẫn được coi là điệu hát thần tiên và thường được sử dụng trong các nghi lễ: Cầu mùa, cầu yên, cấp sắc...

Nguồn gốc của hát then hiện chưa có sự thống nhất. Có tỉnh cho rằng then xuất hiện từ thời nhà Mạc. Nơi khác lại lý giải then xuất hiện từ thời Phùng Hưng (thế kỷ thứ VIII)…

Dẫu chưa có sự thống nhất về nguồn gốc, nhưng trong nhiều thế kỷ qua, hát then là món ăn tinh thần không thể thiếu của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Thái ở miền núi phía Bắc nước ta. Then có sức sống mãnh liệt và vững bền. Nói như ông Hoàng Đức Hậu, Vụ trưởng Vụ Văn hóa Dân tộc - Bộ VH-TT&DL: “Người Tày, người Nùng, người Thái đi đến đâu là then đi đến đấy”.

Ngôn ngữ - lời then, mộc mạc, giàu hình ảnh, gần gũi với cuộc sống đời thường. Đó là ngôn từ tượng hình, tượng thanh phong phú, lối so sánh, ví von. Nội dung các khúc hát then đều toát lên tư tưởng nhân văn sâu sắc, chứa đựng tình yêu thiên nhiên (cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, mong muốn nhân an vật thịnh, con người mạnh khỏe...), tình yêu đôi lứa, nghĩa vợ chồng, răn dạy đạo lý làm người, ca ngợi quê hương, đất nước... Giai điệu then mượt mà, sâu lắng. Âm hưởng then mềm mại, đầm ấm, tạo cảm giác gần gũi, thiêng liêng, sức truyền cảm mạnh.

Trước đây, hát then chỉ dùng trong nghi lễ, giao tiếp với thần linh trong như: Lễ khẩu mẩu (lễ cốm), lễ cấp sắc, lễ cầu mùa, cầu mưa...

Trong lễ hát then, người ta có thể hát cả giờ đồng hồ, đôi khi là thâu đêm. Ngày nay, ngoài những làn điệu then cổ còn giữ lại thì các bài then mới cũng được ra đời dựa trên nền nhạc cổ truyền và đặt lời mới. Nội dung chủ yếu của then hiện đại là bài hát ca ngợi quê hương, tình yêu đôi lứa, tình yêu lao động…

Phát huy giá trị di sản

Trong 4 ngày tổ chức Liên hoan, ông Nguyễn Hải Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang, cho biết sẽ có nhiều hoạt động văn hóa diễn ra. Đó là, khai mạc Hội chợ Nông nghiệp và Thương mại vùng Tây Bắc năm 2015 (ngày 23/9); Triển lãm ảnh “Di sản văn hóa then các dân tộc Tày, Nùng, Thái Việt Nam” (24/9); Lễ hội thành Tuyên (25/9); Hội thảo quốc tế “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản then của các dân tộc Tày, Nùng, Thái Việt Nam” (26/9)…

Ngoài hoạt động biểu diễn, giới thiệu các thể loại di sản hát, múa then, đàn tính, trong đó du khách sẽ được trực tiếp thưởng thức tại thôn Trung Quang, xã Xuân Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang - một trong những cái nôi của nghi lễ hát then cổ truyền - thì Hội thảo quốc tế thu hút hơn 60 nhà khoa học thế giới đến từ các quốc gia: Anh, Pháp, Malaysia, Thái Lan và các chuyên gia UNESCO chuyên nghiên cứu tín ngưỡng Văn hóa dân gian ở Đông Nam Á cũng là điểm nhấn quan trọng.

Then là một kho tàng quý báu tàng trữ những giá trị văn học nghệ thuật song cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với 12 tỉnh miền núi phía Bắc, nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào Tày, Nùng, Thái trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật di sản văn hóa dân gian độc đáo này.

Xem thêm
Quy Nhơn đăng cai giải đua mô tô nước thế giới

Từ ngày 22-24/3, tại thành phố Quy Nhơn (Bình Định) sẽ diễn ra Giải đua mô tô nước thế giới UIM-ABP Aquabike World Championship với sự tham gia của hơn 60 vận động viên…

Tuyển Thái Lan gây địa chấn với trận hoà tuyển Hàn Quốc

Tuyển Thái Lan gây địa chấn với trận hoà tuyển Hàn Quốc với tỷ số 1-1 ở lượt trận thứ 3 vòng bảng tại vòng loại World Cup 2026.

HLV Philippe Troussier rời đội tuyển Việt Nam

Ông Philippe Troussier rời đội tuyển Việt Nam và chính thức không còn nắm giữ vị trí HLV trưởng của đội bóng sau trận thua muối mặt trước tuyển Indonesia.

Cây phong lá đỏ 115 tuổi hút du khách ở Sa Pa

LÀO CAI Cây phong lá đỏ ở Sa Pa thu hút nườm nượp du khách đến chiêm ngưỡng, chụp ảnh.

Bình luận mới nhất