Bộ phim "Hẻm cụt" phát hành trên mạng.
Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh được Cục Điện ảnh thai nghén từ năm 2006. Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh đưa vào dự thảo Luật Điện ảnh sửa đổi, cũng từng đối diện với nhiều ý kiến trái chiều. Thật may, Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh vẫn được giữ lại trong Luật Điện ảnh sửa đổi, và 449/467 đại biểu Quốc hội đã bỏ phiếu tán thành.
Luật Điện ảnh sửa đổi được gồm 8 chương, 50 điều, quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh, cũng như công tác quản lý nhà nước về điện ảnh. Trong đó, đột phá nhất là sự ra đời của Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh.
Luật Điện ảnh sửa đổi quy định Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách được Nhà nước hỗ trợ vốn điều lệ. Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật; có khả năng tài chính độc lập; có nguồn thu, nhiệm vụ chi không trùng với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước. Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động.
Con đường để Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh hình thành, quả thật nhiêu khê. Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã hơn một lần giải trình trước Quốc hội, vì điện ảnh là ngành công nghiệp mang tính rủi ro cao, khó thu hút đầu tư, nên cần thiết phải có Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh. Không nên quá băn khoăn là nhiệm vụ chi của quỹ trùng với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước, vì nhiệm vụ này chỉ quy định chính sách của Nhà nước đối với việc hỗ trợ làm phim phục vụ nhiệm vụ chính trị. Trong khi đó, mục đích quỹ là bổ sung sự hỗ trợ đến đối tượng chưa được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ phát triển điện ảnh của Nhà nước.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng góp tiếng nói ủng hộ Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh. Bởi lẽ, khi xem phim nước ngoài thấy một số bộ phim ngay từ đầu tiên đã nói rõ được tài trợ bằng một quỹ phát triển điện ảnh nào đó. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, đừng có lập quỹ cho bằng được, rót một phần ngân sách vào rồi cứ để đấy, lấy tiền lãi gửi ngân hàng để nuôi bộ máy quản lý.
Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh xuất hiện, chắc chắn sẽ giống như một “miếng giữa làng” mà nhiều nhà làm phim mong ngóng. Trong vòng 10 năm qua, số lượng phim được thực hiện từ ngân sách rất ít ỏi. Hiếm hoi lắm mới có những bộ phim được Nhà nước hỗ trợ kinh phí cho hãng phim tư nhân như “Mắt biếc” hoặc “Maika – Cô bé đến từ hành tinh khác”.
Để Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh thực sự là “miếng giữa làng”, chứ không phải “sàng xó bếp”, cần tham khảo mô hình ở một số nước có nền nghệ thuật thứ bảy sôi động. Hàn Quốc là một trong những quốc gia thành công trong việc dùng điện ảnh mở đường cho hàng hóa thâm nhập các xứ sở khác, cũng có Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh và được quy định trong Luật Xúc tiến phim và video.
Hàn Quốc quy định nguồn thu quỹ trích phí 5% trên vé xem phim của khán giả, theo cách thức thu hợp lý và cơ chế cụ thể. Mục đích sử dụng quỹ của họ bao gồm: Hỗ trợ sáng tạo và sản xuất phim; đầu tư cho các hiệp hội chuyên về điện ảnh; hỗ trợ xuất khẩu và trao đổi quốc tế phim nội; hỗ trợ sản xuất phim kinh phí nhỏ, phim ngắn; hỗ trợ bảo trì và cải tạo rạp chiếu phim; hỗ trợ các dự án cải thiện phúc lợi người lao động tham gia vào ngành công nghiệp điện ảnh; hỗ trợ các dự án liên hoan phim của các tổ chức và nhóm dân sự được cơ quan quản lý điện ảnh công nhận; hỗ trợ các dự án đào tạo, giáo dục điện ảnh; hỗ trợ các dự án phim nghệ thuật; hỗ trợ các dự án liên quan đến phát triển công nghiệp điện ảnh; hỗ trợ các dự án liên quan đến việc thúc đẩy đa dạng văn hóa điện ảnh và trách nhiệm cộng đồng của điện ảnh.
Bộ phim "Mắt biếc" là một trong số ít tác phẩm nhận được sự hỗ trợ kinh phí từ Cục Điện ảnh.
Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh khi ra đời sẽ kết nối với Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam như thế nào? Bởi lẽ, biên độ ảnh hưởng của Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam rất rộng, từ việc tập hợp các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân hướng đến làm ra nhiều bộ phim có chất lượng nội dung và nghệ thuật tốt, mang đậm tính nhân văn và bản sắc văn hóa dân tộc đến việc liên kết với các nhà làm phim trong nước và quốc tế, mở rộng thị trường, quảng bá thương hiệu điện ảnh Việt Nam, quảng bá bối cảnh quay phim ra thế giới. Ngoài ra, còn tham gia đào tạo nâng cao nguồn nhân lực điện ảnh, quảng bá du lịch Việt Nam thông qua các bối cảnh phim, kêu gọi nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư xây dựng trường quay điện ảnh, đề án làm phim lịch sử, phim dành cho khán giả trẻ nhằm giáo dục đạo đức, nhân cách.
Nếu Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh và Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam vận hành theo kiểu “nước sông không phạm nước giếng” thì sự thu hoạch của cả hai đều khá hạn chế.
