Bà Huỳnh Thị Bé Năm ở Kiên Giang xin hỏi:
Gia đình tôi đang xảy ra vụ kiện tranh chấp tài sản thừa kế, tòa án đang thụ lý giải quyết. Quá trình giải quyết có một số việc cần xác minh tài liệu chứng cứ ở cơ quan Nhà nước (về nguồn gốc đất, nhà ở Phòng Tài nguyên - Môi trường).
Vấn đề này gia đình không thể làm được mà tòa án hướng dẫn gia đình phải có đơn đề nghị tòa xác minh, thu thập hộ chứng cứ. Việc gia đình yêu cầu tòa án thu thập chứng cứ được quy định ở văn bản nào của Nhà nước và đương sự có quyền và nghĩa vụ như thế nào trong việc tham gia tố tụng?
Trả lời:
Theo quy định của Bộ luật Dân sự và Bộ luật Tố tụng dân sự thì các đương sự có các quyền, nghĩa vụ ngang nhau khi tham gia tố tụng. Khi tham gia tố tụng, đương sự có các quyền, nghĩa vụ sau đây:
Giữ nguyên, thay đổi, bổ sung hoặc rút yêu cầu theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự; Cung cấp tài liệu, chứng cứ, chứng minh để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình;
Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức đang lưu trữ, quản lý tài liệu, chứng cứ cung cấp tài liệu, chứng cứ đó cho mình để giao nộp cho tòa án; Đề nghị tòa án xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ của vụ án mà tự mình không thể thực hiện được hoặc đề nghị tòa án triệu tập người làm chứng, trưng cầu giám định, định giá, thẩm định giá;
Được biết và ghi chép, sao chụp tài liệu, chứng cứ do các đương sự khác xuất trình hoặc do tòa án thu thập; Đề nghị tòa án quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời; tự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án; tham gia hòa giải do tòa án tiến hành;
Nhận thông báo hợp lệ để thực hiện các quyền, nghĩa vụ của mình; Tự bảo vệ hoặc nhờ người khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình; Tham gia phiên toà; Yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự; Tranh luận tại phiên tòa;
Đề nghị tòa án đưa người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan tham gia tố tụng; Đưa ra câu hỏi với người khác về vấn đề liên quan đến vụ án khi được phép của tòa án hoặc đề xuất với tòa án những vấn đề cần hỏi với người khác; được đối chất với nhau hoặc người làm chứng;
Được cấp trích lục bản án, quyết định của tòa án; Phải có mặt theo giấy triệu tập của tòa án và chấp hành các quyết định của tòa án trong thời gian giải quyết vụ án...
Từ quy định nêu trên thì việc đương sự đề nghị tòa án thu thập chứng cứ được quy định trong quyền và nghĩa vụ của các đương sự các quyền cũng như nghĩa vụ luật gia đã nêu trên. Bà hãy nghiên cứu vận dụng.
