Bởi, đối với những người có tác quyền trong SGK, chuyện bị NXB quỵt tiền nhuận bút là chuyện đã xảy ra từ rất nhiều năm nay, và là chuyện “khó nói”, “không biết hỏi ai”. Đúng là không biết hỏi ai thật. Vì cũng đã có nhà văn “mạnh dạn” hỏi NXB Giáo dục về chuyện vì sao không trả nhuận bút, thì người của NXB này nói vòng vo ú ớ và… cho qua luôn.
Hỏi như thế một lần không được, một số nhà văn đã nản chí, và cũng tự mình… cho qua, coi đó như tiền… cúng chùa. Nhưng NXB Giáo dục đâu phải là… chùa? Họ là một cơ quan kinh doanh xuất bản, và phải nói thẳng, đó là NXB giàu nhất ở Việt Nam bây giờ. Do số lượng SGK phát hành hằng năm của NXB này đạt tới những con số “khủng” mà không một NXB nào dám mơ tới. Khi “người giàu cứ… cười” mà không chịu trả tiền tác quyền cho các tác giả, thì quả thật, luật pháp ở nước ta đã bị coi nhờn quá thể.
Bây giờ, khi các cơ quan bảo vệ quyền tác giả cùng các tờ báo, các cơ quan truyền thông cùng lên tiếng về chuyện này, NXB Giáo dục mới “mở nhời” nói sẽ bàn về “phương án trả tiền tác quyền” cho các tác giả có tác phẩm trong SGK.
Chưa xong vụ SGK, thì báo chí lại phát hiện STK được in như “nấm mọc sau mưa” lại chẳng biết ai là người sẽ đứng ra trả tiền tác quyền cả. Vì STK thường là do “đầu nậu” đứng ra in, sau khi xin giấy phép xuất bản từ các NXB, đặc biệt là NXB Giáo dục. Mà “đầu nậu” thì tuyệt đối “mai danh ẩn tích”, biết ai mà đòi! Đến như NXB Giáo dục to lù lù như quả núi thế kia mà đòi tiền còn không được, nữa là đòi tiền tác quyền từ… đầu nậu?
Xem ra, từ ngày có các cơ quan bảo vệ quyền tác giả, và các cơ quan này chính thức đi vào hoạt động, thậm chí hoạt động trong sự va chạm thường xuyên với các “đối tác” là những nơi có nghĩa vụ trả tiền tác quyền nhưng… không chịu trả, thì người ta mới vở lẽ: Ở Việt Nam cũng có một quyền là “quyền tác giả”. Và có một loại tiền gọi là “tiền tác giả” (còn gọi là tiền nhuận bút). Bây giờ, “quyền” và “tiền” ấy yêu cầu phải được tôn trọng.
