Một cảnh trong phim "Sinh tử".
Bộ phim truyền hình “Sinh tử” đang bước vào những tập cuối trên sóng VTV1. Rắc rối của “Sinh tử” không phải là cách giải quyết mâu thuẫn trong các tình huống mà là tìm ra một nhân vật điển hình trên màn ảnh!
Với đề tài chính luận, bộ phim “Sinh tử” vẫn chứng minh được thế mạnh riêng của Hãng phim truyền hình VN.
Tuy nhiên, khi xung đột "Sinh tử" bắt đầu đẩy lên đỉnh điểm thì câu chuyện đối đầu giữa nữ nhà báo Ngân, cán bộ kiểm sát Huy và lãnh đạo cơ quan điều tra Thông, lại khiến nhiều người băn khoăn. Lối diễn lên gân của diễn viên Thanh Hương trong vai nữ nhà báo Ngân khi đối mặt với công an, đã làm chột dạ chính các nhà báo đời thường.
Trên mạng xã hội, nhiều nhà báo cho rằng cách ứng xử của nữ nhà báo Ngân là phi lý, vì… chẳng phóng viên báo địa phương nào dám dùng thái độ như vậy lúc bị lực lượng chức năng triệu tập.
Những ý kiến phản biện ấy, mới nghe qua tưởng đáng hoan nghênh, nhưng nghĩ lại thấy buồn cười. Vì sao? Vì một bộ phim truyền hình không thể căn cứ theo tiêu chí của một phóng sự truyền hình. Tác phẩm nghệ thuật có quyền tạo ra một thế giới khác, sinh động hơn và cá tính hơn những gì chúng ta chứng kiến mỗi ngày.
Do đó, nhân vật trên phim không nhất thiết phải mô phỏng y hệt trong cuộc sống. Nếu nghệ thuật chỉ là bản photocopy của xã hội, thì giá trị sáng tạo thực sự khủng hoảng. Hình như, cả người làm phim và người xem phim nước ta, đều đang thưởng thức tác phẩm nghệ thuật bằng cảm hứng dò xét và so sánh giữa phim và đời, giữa thật và giả.
Diễn viên Mạnh Trường vai cán bộ kiểm sát Huy.
Bộ phim “Sinh tử” có hai ghi chú không thể không quan tâm. Thứ nhất, bộ phim “có sự hợp tác của Viện kiểm sát nhân dân tối cao”.
Thứ hai, kịch bản của Phạm Ngọc Tiến “dựa theo ý tưởng tiểu thuyết cùng tên của tác giả”. Với ghi chú thứ nhất, có thể nhằm giải thích hình ảnh cán bộ kiểm sát được nhấn nhá một cách kỹ lưỡng trên phim. Còn ghi chú thứ hai thì lại không cần thiết.
Bởi lẽ, ghi chú mang tính bản quyền như vậy chỉ có ý nghĩa khi kịch bản được Phạm Ngọc Tiến phóng bút từ tác phẩm của người khác. Chứ tiểu thuyết của Phạm Ngọc Tiến thì ông có thể triển khai thành kịch bản điện ảnh lẫn kịch bản sân khấu, hoặc kịch bản truyện tranh. Chẳng mấy ai bận tâm về sự tương đồng hoặc dị biệt giữa sách và phim, của cùng một tác giả.
Cũng đề tài mổ xẻ vui buồn ngành kiểm sát, truyền hình Hàn Quốc từng có bộ phim nhiều tập “Công tố viên” rất hấp dẫn. Nhân vật chính là một gã trai tâm huyết đến mức cố chấp trong việc đi tìm bằng chứng để khởi tố nhân vật cấp cao quốc gia.
Khi xem “Công tố viên”, không ai thắc mắc ở Hàn Quốc có một cán bộ lạ lùng như vậy không, mà lại thấy được khát vọng gìn giữ pháp luật và mơ ước mọi người đều bình đẳng trước công lý! Ngoài yếu tố tài năng của đội ngũ làm phim, thì có thể nói nguyên nhân cốt lõi để bộ phim “Sinh tử” không thể sánh ngang với bộ phim “Công tố viên”, chính là sự câu nệ về nguyên mẫu đời sống. Làm phim mà nhăm nhăm mỗi chi tiết phải khớp với thực tế, thì tính thẩm mỹ và tính thuyết phục của tác phẩm lập tức bị hạn chế.
Bộ phim truyền hình “Sinh tử” một lần nữa phơi bày sự loay hoay tìm kiếm đáp án mông lung “phim giống như đời” hay “đời giống như phim”. Hãy nhớ rằng, trong thế giới hội nhập, phản ánh hiện thực không còn là phương pháp sáng tạo duy nhất và tối ưu.
Gần đây, Hàn Quốc lại có bộ phim “Hạ cánh nơi anh” gây sốt toàn châu Á, nhờ những người làm phim mạnh dạn xây dựng một không gian đầy mơ mộng và đầy lãng mạn, khác hẳn bộ mặt hối hả và lạnh lùng của đô thị đương thời.
Diễn viên Thanh Hương vai nữ nhà báo Ngân.
Bộ phim truyền hình “Sinh tử” góp phần cảnh tỉnh sự tha hóa của một bộ phận được xem là những người thành đạt hôm nay.
Giữa vòng quay “Sinh tử” có rất nhiều nhân vật, từ Bí thư tỉnh, Chủ tịch tỉnh đến cán bộ kiểm sát, lãnh đạo công an, doanh nhân quyền lực, viên chức a dua, phần tử giang hồ… nhưng lại không có nhân vật điển hình để khán giả trầm trồ hoặc bàn tán.
Đó không phải căn bệnh cá biệt của phim truyện truyền hình, mà còn phổ biến ở phim truyện điện ảnh nước ta. Phải thay tư duy “phim giống như đời” bằng tư duy “đời giống như phim”, thì mới mong có được nhân vật trên màn ảnh tạo được cảm hứng cho cộng đồng.
