Rủi ro mạng lưới điện nông thôn miền núi

Hệ thống lưới điện nông thôn, nhất là nông thôn miền núi với hàng ngàn cây số đường dây điện chui qua rừng, lùm cây, bờ ao, ruộng lúa… dây rợ nhằng nhịt treo lên những cây cột tạm bợ rất dễ xảy ra sự cố, ví như sau một trận bão hàng chục cây cột điện gãy, đổ, chập điện...

Vụ cháy nhà cứ ám ảnh tôi nhiều năm, đó là vụ cháy ngôi nhà 5 gian của gia đình ông Nguyễn Thái Bạch sinh năm 1932, ở thôn 3 xã Bạch Hà, huyện Yên Bình, Yên Bái vào hồi 15 giờ ngày 26/2/2017. Ngôi nhà của ông nằm trong chân núi, nơi chỉ có các hộ công giáo ngoan đạo sinh sống.

Ông Bạch kể rằng: Khi đó tôi đang đi lễ ở nhà thờ, lúc ngôi nhà bị cháy không có ai ở nhà, khi đi tôi vẫn bật điện sáng. Khi ngọn lửa bùng cháy, mọi người nhìn thấy điện vẫn sáng trong nhà. Nếu là chập điện thì điện phải tắt chứ?

Người ta nghi ngờ ngôi nhà có kẻ nào thù hằn gia đình ông nên đốt. Theo ông Bạch, gia đình không thù hằn hay xích mích với ai, nên khó nghi ngờ cho người này hay người kia được. Vả lại, kẻ đốt nhà không thể thực hiện vào ban ngày, vì con đường vào thôn 3 chỉ có một lối nên rất dễ phát hiện.

Vậy chỉ có thể là chập điện. Ngôi nhà lợp cọ 5 gian với 5 hàng chân cột, tiền kẻ hậu bẩy chạm trổ rất đẹp bị thiêu trụi chưa đầy nửa giờ cùng 35 triệu cất trong tủ và tất cả đồ đạc trong nhà đã biến thành tro trong chốc lát.

Cho đến nay, ngôi nhà của ông Nguyễn Thái Bạch bị cháy thủ phạm chính vẫn là do chập điện. Cũng như hàng chục ngôi nhà ở tỉnh Yên Bái trong mấy năm qua bị cháy đều do chập điện gây ra. Các vụ cháy thường vào lúc nửa đêm, hay khi chủ nhà đi vắng và chỉ xảy ra đối với những ngôi nhà lá những hộ nghèo và cận nghèo.

Hệ thống điện nông thôn ở các vùng sâu vùng cao thường rất tạm bợ, họ mắc trên các cột tre, gỗ, hoặc buộc lên cây… rất tạm bợ. Từ đó dẫn tới chập cháy thường xuyên nhất là sau các trận mưa bão.

Huyện Lục Yên trong mấy năm qua liên tục xảy ra cháy nhà do chập điện, trong số đó có nhiều ngôi nhà sàn lợp cọ rất đẹp, trị giá hàng trăm triệu đồng.

Bà Hoàng Thị Thủy - Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Lục Yên cho biết: Năm 2019 huyện Lục Yên cháy 12 ngôi nhà, chưa đầy 3 tháng đầu năm 2020 huyện Lục Yên bị cháy 5 nhà đều do chập điện.

Trong đó xã Tân Lĩnh cháy 2 nhà, còn lại 3 xã Liễu Đô, An Phú, Minh Xuân mỗi xã cháy một nhà. Giá trị mỗi ngôi nhà ít thì trên trăm triệu, nhiều vài trăm triệu đồng. Sau khi sự việc xảy ra huyện hỗ trợ mỗi hộ 25 triệu, còn lại kêu gọi cộng đồng và bà con giúp đỡ…

Trao đổi với ông Hoàng Xuân Đán - Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Yên, ông cho hay: "Trong mấy năm qua huyện Lục Yên xảy ra cháy nhà nhiều nhất tỉnh Yên Bái, chủ yếu là những hộ nghèo sống trong những ngôi nhà lợp cọ.

Nguyên nhân thì đã rõ, bà con khi làm nhà, do điều kiện kinh tế khó khăn nên mua dây điện rẻ tiền, ban đầu chỉ để thắp sáng, sau vài năm kinh tế khá lên, mua thêm ti vi, tủ lạnh, máy giặt… đường dây điện luồn qua mái tranh, khi đường điện quá tải sinh ra chập điện gây ra cháy nhà.

Để hạn chế và chấm dứt cháy nhà do chập điện, tôi đã báo cáo trong Ban Thường vụ huyện ủy yêu cầu các xã thống kê toàn bộ số hộ có nguy cơ cháy nhà do chập điện.

Thứ nhất, huyện và các đoàn thể và cộng đồng hỗ trợ các gia đình thật sự khó khăn một ít kinh phí để họ cải tạo lại hệ thống điện trong nhà đảm bảo không chập cháy do điện gây ra.

Thứ hai, Chi nhánh điện tư vấn cho các hộ loại dây và cách lắp hệ thống điện. Nếu hộ nào có nguy cơ chập điện thì từ chối cấp điện để đảm bảo không xảy ra chập điện cháy nhà. Khi đã tìm ra nguyên nhân thì chúng tôi phải kiên quyết như vậy mới hạn chế việc cháy nhà do chập điện gây ra…".

Ông Vũ Anh Tuấn - GĐ điện lực huyện Lục Yên: Theo chỉ đạo của UBND huyện, chúng tôi đang rà soát trên 30.000 hộ và các nhóm hộ sử dụng điện. Tư vấn giúp họ thay thế các đường trục không đảm bảo, lập danh sách các hộ có nguy cơ chập điện yêu cầu họ thay thế, sửa chữa.

Trước mắt chúng tôi mở các lớp học cho cộng tác viên các xã về an toàn điện. Để các cộng tác viên giúp đỡ các hộ lắp đặt các thiết bị điện, hộ nào không chịu cải tạo đường điện trong nhà thì chúng tôi cắt điện. Nếu không kiên quyết thì tình trạng cháy nhà do chập điện vẫn xảy ra…