Sao Kim

* Trong ca dao, tục ngữ VN có câu: Vắng sao Hôm, có sao Mai- Kìa ông sao Vượt đón ai giữa trời. Vậy sao Hôm, sao Mai, sao Vượt có tên khoa học là gì?

Nguyễn Văn Thi, Lã Côi, Yên Viên, Gia Lâm, Hà Nội

Sao Kim, còn gọi là Kim Tinh, Sao Hôm, Sao Mai (Venus) là hành tinh gần Mặt Trời thứ nhì của Thái Dương Hệ và là loại hành tinh có đất và đá giống như Trái Đất. Không có Sao Vượt mà chỉ có Sao Vược trong ca dao "Mình ơi có nhớ ta chăng/Ta như Sao Vược chờ trăng giữa trời"; "Có Hôm thì chẳng có Mai. Còn như sao Vược đợi ai giữa trời"...

Kích thước, khối lượng và trọng lực của Sao Kim suýt soát với Trái Đất nên hai hành tinh này vẫn thường được coi như hai hành tinh sinh đôi. Ngoại trừ các điểm đó, Trái Đất và Sao Kim, trên thực tế, khác hẳn nhau: Một nơi có khí hậu ôn hoà, nơi kia cực kỳ nóng; áp suất khí quyển ở một nơi thì vừa phải, áp suất nơi kia cực cao đủ để bóp bẹp một chiếc xe bọc sắt; không khí một nơi có nhiều hơi nước, oxy và thuận lợi cho sự sống, không khí nơi kia dầy đặc với chất độc, CO2 và các axít ăn thủng được kim loại.

Với mắt trần Sao Kim là thiên thể sáng thứ ba trên bầu trời, sau Mặt Trời và Mặt Trăng. Sao Kim được các nền văn hóa thượng cổ để ý đến vì độ sáng của nó. Người Hy Lạp cổ đại tuy biết Sao Kim xuất hiện trên bầu trời cả ban ngày lẫn ban đêm, nhưng giống như người Việt, vẫn đặt tên riêng cho Sao Hôm là Hesperus và cho Sao Mai là Phosphorus.

Phi thuyền đầu tiên đáp được xuống Sao Kim là Venera 3, do Liên Xô phóng lên vào tháng 11 năm 1965 và đến nơi vào tháng 3 năm 1966, nhưng bị bóp bẹp vì áp suất khí quyển cực cao của Sao Kim... Sao Kim quay một vòng xung quanh Mặt Trời trên quỹ đạo này mất khoảng 225 ngày. Một năm Sao Kim, do đó dài bằng 225 ngày của Trái Đất. Nếu quan sát từ trái đất, sao Kim dường như di chuyển theo hướng ngược với mặt trời. Nhờ đó mà chúng ta có thể nhìn thấy nó vào buổi sáng sớm, trước khi mặt trời mọc.

* Cháu được biết một tuổi ở Trái Đất tức là thời gian trái đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời. Một tuổi ở các hành tinh khác cũng tính bằng thời gian nó quay 1 vòng quanh mặt trời. Hiện nay cháu 18 tuổi. Cháu thắc mắc là nếu cháu ở 1 hành tinh khác trong hệ mặt trời như sao Thủy, Sao Hỏa, sao Kim… thì lúc ấy tuổi của cháu sẽ được tính như thế nào?

Vũ Thị Hiền, Hoài Nhơn, Bình Định

Một tuổi ở Trái Đất tức là thời gian trái đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời. Một tuổi ở các hành tinh khác cũng tính bằng thời gian nó quay 1 vòng quanh Mặt Trời. Sao Kim như tôi đã trả lời thời gian quay quanh Mặt Trời là 225 ngày, cháu 18 tuổi tức là 6.570 ngày, chia cho 225 ngày sẽ là 29,5 tuổi.

Với các hành tinh khác cũng tính như vậy. Nhưng cháu làm sao sống được trên các hành tinh ấy. Không phải chỉ vì thiếu nước và oxy mà về nhiệt độ đã rất khủng khiếp. Nhiệt độ cao nhất trên bề mặt Sao Thủy là 427oC, trên Sao Kim là 467oC, trên Sao Hỏa là âm 60oC, trên Sao Mộc có thể âm 120oC, trên Sao Thổ có thể âm 180oC, trên sao Hải Vương có thể âm 220oC...

* Tôi nghe nói đến hiện tượng Cầu vồng trăng. Đó là hiện tượng gì? Xuất hiện ở đâu?

Phạm Thế Hùng, Tam Đường, Lai Châu

Cầu vồng trăng” (tiếng Anh gọi là moonbow, lunar rainbow hoặc white rainbow) là cầu vồng nhìn thấy vào ban đêm. Dĩ nhiên ánh sáng do Trăng phát ra thì yếu hơn ánh sáng Mặt trời rồi, nên mắt thường không nhìn thấy màu sắc (hoặc rất mờ nhạt) khiến cầu vồng trăng chỉ là một quầng sáng hình vòng cung trăng trắng mà thôi.