Sông Quàng thuộc huyện Quế Phong (Nghệ An) thời gian gần đây chịu sự tàn phá của người dân và các chủ khai thác vàng.
Họ ngang nhiên đưa phương tiện và các thiết bị hiện đại “móc ruột” lòng sông. Sông Quàng chảy qua hai xã Cắm Muộn và Quang Phong được cho là có trữ lượng vàng sa khoáng lớn. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến nạn khai thác vàng trái phép. Hàng ngày người dân sống hai bên bờ sông đã quen với tiếng máy xúc, máy nổ hoạt động suốt ngày đêm cùng hàng trăm phu vàng.
Qua quan sát, chúng tôi thấy nước sông ngoài bùn đất còn có hóa chất khiến nước đục ngầu, độc hại. Nhiều diện tích trồng lúa của nông dân bị nhiễm độc không thể trồng trọt hoặc thu hoạch không hiệu quả. Mặc dù UBND huyện Quế Phong đã có quyết định cấm khai thác vàng ở sông Quàng nhưng các chủ khai thác vàng vẫn phớt lờ, huy động máy móc ngang nhiên tàn phá dòng sông. Ông Lương Văn Thanh, người dân xã Quang Phong, bức xúc: “Chuyện khai thác vàng ở sông Quàng đã diễn ra từ lâu nhưng không thấy chính quyền xã có biện pháp gì ngăn chặn, lãnh đạo huyện tỉnh thì gần như chưa có động thái nào đáng kể”.
Đứng bên bờ quan sát cảnh dòng sông tan hoang, nhiều lều trại dã chiến được dựng là nơi trú ngụ của các phu vàng. Họ thay ca nhau đào xúc sông Quàng bất kể ngày đêm. Cuốn theo “cơn lốc vàng tặc”, tệ nạn xã hội cũng bắt đầu xuất hiện như trộm cắp, ma túy… Chuyện giành giật lãnh địa khai thác của các chủ vàng gây không ít xáo trộn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh.
Đáng lo ngại nhất là dòng chảy của sông Quàng bị thay đổi do nạn khai thác bừa bãi. Mỗi khi mưa lớn, nước sông dâng cao gây ngập úng hàng ngàn hec - ta lúa. Người dân sống dọc hai bên bờ sông chưa ai quên trận lũ lịch sử năm 2007, cướp đi sinh mạng của 16 người Quế Phong và cuốn trôi nhà cửa, trâu bò... của hàng nghìn hộ dân. Sông Quàng đang phải gồng mình gánh chịu sự khai thác không thương tiếc của các chủ vàng. Người dân hai bên bờ đang phải sống trong lo sợ khi nước lũ về. Tương lai của sông Quàng sẽ như thế nào?